Spor Okullarında Görev Alan Bireysel ve Takım Sporları Antrenörlerin Sportmenlik Davranışlarının İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 2 Sayı: 3, 161 - 173, 26.10.2023

Cuneyt Seydioğlu İhsan Yağcı Eyüp Uğur

Öz

Bu çalışmanın amacı İstanbul ili içerisinde eğitim veren spor okulları antrenörlerinin sportmenlik davranışlarının branşlarına göre farklılık gösterip göstermediğinin incelenmesidir. Bu amaçla çalışmaya spor okullarında görev yapan 85 futbol, 76 basketbol, 70 voleybol, 64 tenis, 55 jimnastik ve 79 yüzme antrenörü gönüllü olarak katılmıştır.
Araştırma amacı doğrultusunda nicel araştırma; ilişkisel tarama yöntemi ve nedensel karşılaştırma yönteminden yararlanılmıştır. Veri toplama yöntemi olarak anket (survey) tekniği uygulanarak gönüllülük esasına dayalı online ve yüz yüze veri toplanmıştır.
Araştırmada veri toplama aracı olarak “Kişisel Bilgi Formu” ile Vallerand ve arkadaşları (1997) tarafından oluşturulan, Türkçeye uyarlaması Sezen-Balçıkanlı (2009) tarafından gerçekleştirilen “Çok Boyutlu Sportmenlik Yönelimi Ölçeği” uygulanmıştır. Ölçeğin orjinalinde “Sosyal normlara Uyum”, “Kurallara ve Yönetime Saygı”, “Sporda Sorumluluklara Bağlılık”, “Rakibe Saygı” ve son olarak “Negatif Yaklaşımlar” bulunmaktadır. Faktör analizi sonucunda “Negatif Yaklaşımlar” boyutu çıkartılmıştır. Ölçeğin Türkçe versiyonu 4 alt faktöre ve 20 maddeye sahiptir. Elde edilen verilerin çözümlenmesinde SPSS 25 paket programı kullanılmıştır. Verilerin analizinde ise T-testi ve Anova analizleri kullanılmıştır. Değişkenler arasındaki fark p.0,05 anlamlılık düzeyi esas alınarak yorumlanmıştır.
Araştırmada yapılan istatistiksel analizler neticesinde spor okullarında görev yapan antrenörlerinin sportmenlik düzeyleri ile branş türü değişkeni arasında Rakibe Saygı ve Kurallara ve Yönetime Saygı alt boyutlarında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık tespit edilmiştir. Bir diğer sonuca göre kadın antrenörlerin puan ortalamalarının erkek antrenörlerden yüksek olduğu göze çarpmaktadır. Kadın antrenörlerin rakibe daha saygılı olduğu söylenebilir. Antrenörlerin meslekteki çalışma süreleri ile sportmenlik yönelimleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olmadığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Spor, takım sporları, bireysel sporlar, sportmenlik

Kaynakça

• Bayarslan, B., Metin, S. C., & Yavuz, M. (2023). Antrenörlükte Örtük Bilgi ve Deneyim. Spor Bilimlerinde Öncü ve Çağdaş Çalışmalar, 157-158.
• Bayarslan, B., & Çevik, A. Examining the Relative Age Effect of Elite Paralympic Athletes. International Journal of Disabilities Sports and Health Sciences, 6(3), 296-306.
• Çoknaz H, (1998). Takım ve bireysel spor antrenörlerinin iş doyumu düzeylerinin karşılaştırılması. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Elik T (2017). Güneydoğu Anadolu Bölgesi futbol takımlarında amatör olarak futbol oynayan sporcuların sportmenlik yönelimleri ve empatik eğilim düzeyleri. Yüksek lisans tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Antrenörlük Eğitimi Ana Bilim Dalı, İstanbul
• Esentürk, K., İlhan, L., Çelik, B. (2015). Examination of high school students’ sportsmanlike conducts in physical education lessons according to some variability. Science, Movement And Health, Vol. Xv, Issue 2,
• Gencheva, N., Angelcheva, M., Marinov, T., & Ignatov, I. (2017). Assessment of Sportmanship in Case of Institutionalized Adolescents, Deprived of Parental Cares. Journal of Health, Medicine and Nursing, 42, 103-109. Giriş. İkinci Baskı. Spor Yayınevi, Ankara
• Güllü, S. ve Şahin, S. (2018). Milli güreşçilerin sportmenlik yönelim düzeyleri üzerine bir araştırma. Turkish Studies. 13 (18): 705-718. DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.14152
• Gümüş, H. Saraçlı, S., Karakullukçu Ö., F., Doğanay G. ve Kurtipek S. (2016). Ortaöğretim öğrencilerinde fair play kavramı. International Journal of Science Culture and Sport. 4(2):430-438.
• Hazar M, 1996. Beden eğitimi ve sporda oyunla eğitim. Ankara, Tutibay yayınları, s.127-133.
• Kabamba C, Bailey, 2011. J. Personality differences among team and ındividual sport athletes. Randolph college sport preferences. 1, 2-17.
• Kat H, 2009. Bireysel sporcularla takım sporcularının stres düzeyleri ve problem çözme becerilerinin karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erciyes üniversitesi Sağlık Bilimleri Ensitüsü, Kayseri.
• Kilinç, B. (2020) Farklı spor branşlarıyla uğraşan kişilerin sportmenlik düzeylerinin incelenmesi (Master's thesis, Sa. ğlık Bilimleri Enstitüsü).
• Koç, Y., ve Güllü, M. (2017). Research into sportspersonship behavior of high school students in physical education course in terms of some variables. Spormetre, 15(1), 19-30.
• Kolayiş H, Çelik N, Narin M (2017). Examining the relationship coach-athlete relationship of the athletes participating in the artistic ıce-kating competition. 15th International Sport Sciences Congress. Antalya, 15-18 Kasım 2017, 374-375.
• Lee, M. J., Whıtehead, J. Ve Ntoumanıs, N. (2007). “Development of the Attitudes to Moral Decision Making in Youth Sport Questionnaire (AMDYSQ)”, Psychology of Sport and Exercise, cilt 8, sayı 3, ss. 369-392.
• Öntürk Y, Ekici S., (2018). Evaluation of The Effect of Physical Education and Sports Lessons on Children. New Horizons in Social Sciences. Riga: LAP Lambert Academic Publication Press.
• Özçakır S (2017). Tarih Temeller; Eski Çağlarda Spor. Mirzeoğlu N (Ed.), Spor Bilimlerine
• Ramazanoğlu F, Canikli A, Saygın Ö (2002). Futbolcular ile Taek-Wondocuların saldırganlık düzeylerinin karşılaştırılması. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi 4(2): 37–39.
• Şenel, E., Yıldız, M. (2016). Hedef bağlılığı ölçeği: Türkçe uyarlaması, beden eğitimi ve spor alanında öğrenim gören öğrencilerde geçerlik ve güvenirlik çalışması. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 11(2), 58-65.
• Tarakçıoğlu, S., Doğan B., (2013). “Spor etiği bağlamında gen dopingi”. Spor Bilimleri Dergisi, 24(1), 45-54.
• Tekeli H (2017). Ortaöğretim öğrencilerinin beden eğitimi dersinde sportmenlik davranışlar sergileme düzeylerinin bazı demografik değişkenlere göre incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Öğretimi Ana Bilim Dalı, Burdur.
• Yıldıran İ (2011). Fair play eğitiminde beden eğitiminin rolü. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi 5(1): 3-16.
• Yıldırım, S. (2011). Lisanslı olarak takım sporu ve bireysel spor yapan ile spor yapmayan ortaöğretim öğrencilerinin sosyal beceri düzeylerinin karşılaştırılması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Yılmaz A, Esentürk OK, İlhan EL (2017). Ortaokul öğrencilerinin ahlaki gelişimleri açısından sportmenlik yönelimleri. Journal of Human Sciences 14(4): 4969-4988