Dış Politika Krizlerinde Algısal Güven[siz]lik: 1935 Bulgaristan Krizi

Yıl 2017, Cilt: 1 Sayı: 2, 164 - 180, 28.10.2017

Yunus Çolak Fuat Aksu

Öz

Dış politika krizleri karar alıcı için hayati konuları
kapsayan, kısa süre içerisinde siyasa geliştirmesi gereken ve karar alıcının
dış politikaya yönelik oluşturduğu prensiplerin ve ortaya koyduğu önceliklerin
de sınandığı olaylardır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’nin doğrudan taraf olduğu
34 dış politika krizi (1923-2015) içerisinden, Bulgaristan ile yaşamış olduğu
ve 1935-1938 yılları arasındaki algısal-güvenlik temelli dış politika krizinin,
kriz ve kriz yönetimi prensipleri çerçevesinde analiz edilmesidir. Nitekim
Lozan Barış Antlaşması çerçevesinde imzalanan Trakya Sınırına İlişkin Sözleşme
ile Türkiye’nin Trakya sınırı yaklaşık 30 kilometre genişliğinde askerden
arındırılmış, fakat her iki ülkenin de değişen güvenlik algıları sebebiyle söz
konusu bu bölge bir algısal güvenlik temelli dış politika krizini
tetiklemiştir. Bu bağlamda çalışmada uluslararası sistemdeki değişimin
devletlerin güvenlik algılarına olan etkileri ve bu etkinin aynı zamanda
krizlerin tetiklenmesine yol açıp açmayacağı 1935 Bulgaristan krizi özelinde
incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türkiye’nin Dış Politikası, Balkanlar, Dış Politika Krizleri, 1935 Bulgaristan Krizi, Kriz Yönetimi

Kaynakça

• Aksu, F. (2017). Türk Dış Politikasında Karar Alma ve Kriz Yönetimi Süreç Analizi, İstanbul: Dış Politika ve Kriz İncelemeleri Yayınları, 2017. Bali, R. N. (2008). 1934 Trakya Olayları, İstanbul: Kitapevi. Barlas, D. & Köksal Y. (2014). Turkey’s Foreign Policy Towards Bulgaria and Turkish Minority (1923-1934), Southeast European and Black Sea Studies, 14(2), ss. 175-193. Barlas, D. (2004). Friends Or Foes? Dıplomatıc Relatıons Between Italy And Turkey, 1923–36, International Journal of Middle East Studies, 36(2), ss. 231-251. Barlas, D. (2008). Montreux Konferansı ve Sonrasında Çanakkale Boğazı ve Türkiye, M. Demir, (der.), Çanakkale Tarihi I. İstanbul: Değişim Yayınları, ss. 147-165. Brecher, M. (1993). Crises in World Politics, Oxford: Pergamon Press. Cumhuriyet (9 Mart 1935). Bulgaristan’ın Bizi Şikâyet Etmesi Dostluğu Yaraşmaz, ss. 1-5. Çağaptay, S. (2006). Islam, Secularism, and Nationalism in Modern Turkey, Who is a Turk?, New York: Routledge. Çakmak, Z. (2009). II.Dünya Savaşı Öncesi Akdeniz’de Korsan Denizaltılar Sorunu, Nyon Antlaşması, İstanbul: IQ Yayıncılık. Daver, A, Özü Sözüne Uymıyan Bir Siyasa, Cumhuriyet, 9 Mart 1935, ss. 1-4. Değerli, S. E. Türkiye’nin Bulgaristan’a Yönelik Dış Politikası (1918-1938), M. Bıyıklı, (der.) Türk Dış Politikası, Cumhuriyet Dönemi 2 içinde (ss. 51-110) İstanbul: Gökkubbe Yayınları. Devlen, B. & Özdamar, Ö. Neoclassical Realism and Foreign Policy Crises, A. Freyberg-Inan, E. Harrison, P. James, (eds.), Rethinking Realism in International Relations içinde (ss. 136-163), Baltimore: The Johns Hopkins University Press. Fırat, M. (2002). 1923-1939 Yunanistan İle İlişkiler, B. Oran, (der.) Türk Dış Politikası, Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar, Cilt:1, 6.bs., içinde (ss. 325-357), İstanbul, İletişim Yayınları. George, L. A (1991), Strategies for Crisis Management. Alexander L. George, (ed.,), Avoiding War: Problems of Crisis Management içinde (ss. 377-394), Boulder: Westview Press. Gürses, Ü. (2017). Neoclassical Realism, the Limits of Analysis and International Relations Theory, F. Aksu and H. S. Ertem (eds.) Analysing Foreign Policy Crises in Turkey: Conceptual, Theoretical and Practical Discussions içinde (ss. 38-57). Cambridge: Cambridge Scholars Publishing. International Crisis Behavior (ICB), http://www.icb.umd.edu/dataviewer/?crisno=48 (Erişim Tarihi 14 Mart 2017). İzgören, A. Ş. (2014). Bir Türk Zabitinin Anıları: Muhittin Ergüneş 1917, Ankara: İzgören Yayınları. Kurtulan, A. İ. (2010). “Cumhuriyet’in İlk Yıllarında Mustafa Kemal (Atatürk)’ün Katıldığı Harp Oyunları ve Askeri Manevralar”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi SBE, Aydın, Lukasik, H. S. (1998). The Balkan Entente: A Reassesment of an Aspect of Balkan Diplomacy in the lnterwar Period, Journal of Modern Hellenizm, No:15, ss. 67-90. Oran, B. (2002). 1923-1939, Dönemin Bilançosu. B. Oran, (der.), Türk Dış Politikası, Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar, Cilt:1, 6.bs., içinde (ss. 241-257), İstanbul, İletişim Yayınları. Oran, B. (2002). Kürt Ayaklanmaları, 1925-1937 Kutusu. B. Oran (der.), Türk Dış Politikası, Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar, Cilt:1, 6.bs. içinde (s. 248), İstanbul: İletişim Yayınları. Petrov, L (2005). Bulgar Genelkurmayının Türkiye ve Türk Ordusuna Karşı Tutumu. Genelkurmay Başkanlığı, XX. Yüzyılın İlk Yarısında Türk Bulgar Askeri ve Siyasi İlişkileri içinde (ss. 1961-168), Ankara: Genelkurmay Basımevi. Resmî Gazete, İskân Kanunu, Sayı: 2733. Rose, G. (1998). Neoclassical Realism and Theories of Foreign Policy, World Politics, 51 (1), ss. 144-172. Sander, O. (1996). Siyasi Tarih, 1918-1994, 2. Cilt, 5. bs., Ankara: İmge Kitapevi. Soyak, R. H. (2006). Atatürk’ten Hatıralar, 3.bs., İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. Soysal, İ. (2000). Türkiye’nin Siyasal Andlaşmaları, I. Cilt, 3. bs., Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. Sönmezoğlu, F. (2015). İki Savaş Sırası ve Arasında Türk Dış Politikası, İstanbul: Der Yayınları. TBMM Zabıt Ceridesi, 7 Mart 1935, https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/TBMM/d05/c001/tbmm05001002.pdf (Erişim Tarihi 9 Haziran 2017). The Canberra Times (9 Mart 1935). Turkish Menace: Bulgaria Complains to League, s. 1. The Chicago Tribune (10 Mart 1935). Balkan Flareup Wanes; Nations Pledge Peace, s. 2. The Word War I Document Archive. Treaty of Peace Between the Allied and Associated Powers and Bulgaria, http://www.gwpda.org/1918p/neuilly.html (Erişim Tarihi 15 Nisan 2017). Times (1935a). Threat To Peace In Balkans, 8 Mart, s. 15. Times (1935b). Greek Revolt, 8 Mart, s. 16. Times (1935c). Civil War In Greece, 9 Mart, s. 13. Times (1935d). Turkish Troops In Thrace, 9 Mart, s. 12. Tuğlacı, P. (1984). Bulgaristan ve Türk Bulgar İlişkileri, İstanbul: Cem Yayınları. Türkiye'de Dış Politika Krizlerinde Karar Verme ve Kriz Yönetimi Süreç Analizi. TÜBİTAK 1001 Projesi, Proje No: 112K172, www.tdpkrizleri.org. Üçbaş, Ü (2014). Neoclassical Realism in Analysing Crisis Management: The Case Of Turkish Foreign Policy Crises, 8th ECPR General Conference University of Glasgow, 3-6 Eylül 2014, Glasgow: University of Glasgow. https://ecpr.eu/Filestore/PaperProposal/f914c830-a88f-4b77-84d0-d84ca31b0725.pdf (Erişim Tarihi 31 Aralık 2012). Yavaşçev, S. (2005). Bulgar Genelkurmayının Türkiye ve Türk Ordusuna Karşı Tutumu. Genelkurmay Başkanlığı, XX. Yüzyılın İlk Yarısında Türk Bulgar Askeri ve Siyasi İlişkileri içinde (ss. 169-190), Ankara: Genelkurmay Basımevi.