İLK VE ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNE KENT KÜLTÜRÜ VE KENTLİLİK BİLİNCİNİN KAZANDIRILMASI ETKİNLİKLERİ: BAYBURT ÖRNEĞİ

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 1, 25 - 44, 27.06.2020

Hayriye Şengün

Öz

Kentler, tarihte ilk kurulmaya başlamalarıyla berber sadece bir nüfus birikim mekanları olmanın ötesine geçerek, kendine özgü kimlik ve özgün kültürel değerler yaratılmasına kaynaklık etmiş ve kimi özellikleriyle de günümüze kadar ulaşmışlardır. Birçok uygarlığının yurt edindiği günümüz kentlerinin büyük çoğunluğu, değişen ve farklılaşan koşullar nedeniyle taşıdığı tarihsel ve kültürel değerleri kaybetmekle yüz yüze kalmaktadır.
Bayburt, tarihi ticaret yolları üzerinde bulunan, birçok uygarlığın yer tuttuğu, aynı zamanda tarihi ve kültürel zenginliğe sahip, Doğu Anadolu ile Karadeniz Bölgesi arasında küçük bir kenttir. Kentin sahip olduğu tarihi ve kültürel değerler, kırdan kente yaşanan göçler ve kentlileşme süreçlerindeki aksaklıklar nedeniyle yeterince korunup geliştirilememiştir. Giderek kimliklerini ve kültürel değerlerini kaybeden kentlerin, kentliler, özelikle de ilk ve orta eğitim düzeyindeki öğrenciler tarafından farkındalığının çeşitli etkinliklerle farkındalığının arttırılarak, koruma bilincinin geliştirilmesi gerekmektedir.
Bu çalışmada; Bayburt’un kent kimliğinin, kent kültürünün korunması ve geliştirilerek geleceğe taşınması bağlamında ilk ve orta dereceli okul öğrencilerine yönelik yapılacak çalışmaların neler olması ve ne tür projeler geliştirilmesi gerektiği konusunun araştırılması amaçlanmıştır. Çalışma Bayburt ili ile sınırlı tutulmuş olmasına karşın sonuçlarının uyarlanarak diğer illerde de geliştirilmesi olanaklıdır. Çalışma verileri, Bayburt ilinde görev yapan, rastgele seçilmiş ilk ve ortaokul öğretmenleri ve idarecileriyle derinlemesine görüşme yöntemiyle elde edilmiştir. Araştırma sonucunda, Bayburt’ta eğitim gören öğrencilerin kenti sahiplenme, kent kültürünü öğrenme ve koruma ve geliştirmeleri için çeşitli projeler geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bayburt, Kent kimliği

Kaynakça

• Altıntaş, Osman ve Eliri, İsa (2012), “Birey Toplum İlişkisinde Kent Kültürü, Kamusal Alan ve Onda Şekillenen Sanat Olgusu”, İdil Dergisi, 1(5): 61-74.
• Arefi, Mahyar (1999), “Non-Place And Placelessness As Narratives of Loss: Rethinking The Notion of Place”, Journal of Urban Design, 4 (2): 179-193.
• Banger, Gürcan (2010) “Kentlilik Bilinci, 2 Eylül Gazetesi (2 Eylül 2010), http://gurcanbanger.blogspot.com/2010/10/kentlilik-bilinci.html (Edinilme Tarihi: 05.05.2020).
• Birol, Gaye (2007), “Bir Kentin Kimliği ve Kervansaray Oteli Üzerine Bir Değerlendirme”, Arkitekt Dergisi, Kasım- Aralık (14): 46-54.
• Birol, Gaye (2008), “Kentlilik Bilinci ve Balıkesir’den Yarım Asırlık Bir Örnek: Yeni Çarşı Deneyimi”, Ege Mimarlık Dergisi, 2 (65): 28-31.
• Çezik, Asuman (1982), Kentleşme Yerleşme Sektör Raporu- DPT, (Ankara: SPD Yayını).
• Dinçer, Mehmet (2003), “Eğitimin Toplumsal Değişme Sürecindeki Gücü”, Ege Eğitim Dergisi, 3 (1): 102-112.
• Dursunoğlu, İsmail, Hasan Hüseyin Çalı, Hayriye Şengün, (2016), “Kent Kimliğinde Kaybolmaya Yüz Tutmuş Bir Gelenek: Bayburt: Mahalle Odaları”, Kent Kültürü ve Kentlilik Bilinci Sempozyumu -3, (Bursa: Bursa Kent Konseyi Yayını).
• Kaya, Erol (2004), Kentleşme ve Kentlileşme, (İstanbul: İlke Yayıncılık).
• Keleş, Ruşen ve Mengi, Ayşegül (2017), Kent ve Hukuk, (Ankara: İmge Kitabevi).
• Keleş, Ruşen (2018). Kentleşme Politikası (16. Baskı), (Ankara: İmge Kitabevi).
• Kentleşme Şûr’ası (2009), “Kentlilik Bilinci, Kültür ve Eğitim Komisyonu”, (Ankara:.Bayındırlık ve İskân Bakanlığı).
• Keskin, Enes Battal, Sağocak Mehtap ve Arslan Vural Tülin (2015). “Kentlilik Bilinci Çalışmaları İçin Bir Model Önerisi: Bursa’da Kentlilik Bilinci Araştırması”, Paradoks Ekonomi, Sosyoloji ve Politika Dergisi, 11 (1) : 21-43.
• Lynch, Kevin (2010), Kent İmgesi, Çev. İrem Başaran, 6. Basım, (İstanbul: İş Bankası Yayınları).
• Miroğlu, İsmet (1992), “Bayburt Maddesi”, TDV İslâm Ansiklopedisi, (İstanbul: TDV İslâm Araştırmaları Merkezi Yayını), 5: 225-228.
• Öner, Ali Haydar (2002), “Değerlendirme Konuşmaları”, 10. Yılında Bayburt Vilayeti Sempozyumu (17-19 Temmuz 1999), (Ankara: Yeni Avrasya Yayınları), 330 (2),
• Özen Güçlü, Sevinç (2002), Kentlileşme ve Göç Sürecinde Antalya’da Kent Kültürü ve Kentlilik Bilinci, (Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları).
• Özge Y. Erçoşkun, Ebru V. Öcalır Akünal, S.Bahar Yenigül, Leyla Alkan, (2016), “Kentlilik Bilincini Oluşturan Göstergeler ve Kentlilik Bilincini Geliştirme Yolları”, Paradoks Ekonomi, Sosyoloji ve Politika Dergisi, 11 (Özel/Aralık) :4-23.
• Serin, Yunus ve Tan, Mustafa (2002: 145), “Bayburt’ta Tarımsal Yapı, Kaba Yem Sorunu ve Çözüm Yolları”, 10. Yılında Bayburt Vilayeti Sempozyumu (17- 19 Temmuz 1999), (Ankara: Yeni Avrasya Yayınları), 330 (2): 145-157.
• Sipahi Esra Banu ve Özsoy Bahar (2015), Kadın Dostu Kent İmgesi- Sorunları ve Beklentileri Bağlamında Gaziantepli Kadınlar Üzerine Bir Araştırma, 1. Baskı, (Konya: Aktaş Ofset Matbaacılık). Şengün Hayriye ve Dursunoğlu İsmail (2020), Kent, Kimlik ve Kültür Ekseninde Bayburt Mahalle Odaları, (Ankara: İmaj Yayınevi).
• Tatlıdede, Deniz (2014). “Kentleşme ve Kentlileşme Bağlamında Türkiye’de Kentlilik Bilinci”, Şişli Akademi Dergisi, 20 (1): 19-27.
• Yıldırım, Arif (2002), “Ünlü İlim ve Fikir Adamı Bayburtlu Şeyh Ekmelüddin Muhammed Baberti’nin Yazma 73 Fırka Risalesinin Karşılaştırmalı ve Açıklamalı Tercümesi”, 10. Yılında Bayburt Vilayeti Sempozyumu (17-19 Temmuz 1999), (Ankara: Yeni Avrasya Yayınları): 97-115.
• Yıldız, Rıfat (2002), “Açılış Tebliği: Bayburt Ekonomisine Karşılaştırmalı Bir Bakış”, 10. Yılında Bayburt Vilayeti Sempozyumu (17-19 Temmuz 1999), (Ankara: Yeni Avrasya Yayınları): 15-31.
• Bayburt Valiliği, İl Nüfusu, https://www.nufusu.com/il/bayburt-nufusu (Edinilme Tarihi: 12.02.2020)
• Bayburt Valiliği, www.bayburt.gov.tr, (Edinilme Tarihi: 02.04.2020).
• İllerin Yükseklik Özellikleri (Rakımları), https://www.ozelliklerinedir.com/illerin-yukseklik-ozellikleri-rakimlari/(Edinilme Tarihi:12.09.2019)