BALKANLARDA BİR NAZİ ORDUSU: NAZİ PROPAGANDA AFİŞLERİNDE HANÇER TÜMENİ

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 2, 55 - 77, 30.01.2019

Caner Çakı Mehmet Ozan Gülada Gül Çakı

Öz

Nazi
Almanyası, 2. Dünya Savaşı'nın sonlarına doğru savaştığı cephelerde büyük asker
kaybına uğramaya başlamıştı. Naziler bunun çözümü olarak işgal altında bulunan
ülkerden, Waffen-SS Tümenleri adında gönüllü birlikler oluşturmaya başladılar.
Bu ülkelerden biri de Nazilerin 1941 yılında işgaline uğrayan Yugoslavya'ydı. Naziler,
Yugoslavya'da yaşayan Müslüman Bosnalı ve Katolik Hırvatlar'dan 13. SS Waffen
Dağ Tümeni "Handschar" adında bir ordu teşkil etti. Bu çalışmada,
Nazi Almanyası tarafından Hançer Tümeni'ne asker toplamak için kullanılan
propagaganda afişleri, nitel araştırma yöntemleri içerisinde yer alan göstergebilimsel
analiz yöntemi kullanılarak incelenmiştir. Çalışma kapsamında, amaçlı örneklem
metoduna göre belirlenen üç propaganda afişi (Aile, Vatan, Komünizm) Fransız
Dil Bilimci Roland Barthes'ın göstergebilimsel analizi ışığında ele alınmıştır.
Elde edilen bulgular ışığında, Nazilerin propaganda afişlerinde tümeni
oluştururken hem dini hem de ideolojik argümanları etkili bir şekilde
kullandığı görülmüştür. 

Anahtar Kelimeler

Balkanlar, Hançer Tümeni, Propaganda, Afiş, Nazi Almanyası

Kaynakça

• Akarcalı, Sezer (2003). İkinci Dünya Savaşında İletişim ve Propaganda. Ankara: İmaj Yayınevi.
• Aşma, Cüneyt (2017). Adolf Hitler. İstanbul: Erasmus Yayınları.
• Aziz, Aysel (2007). Siyasal İletişim, 2. Baskı, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Barthes, Roland (2016). Göstergebilimsel Serüven, Çev., Mehmet Rifat, Sema Rifat, 8. Baskı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Caplan, Jane (2017). Hitler Almanyası 1933-1945, Çev., İdem Erman, İstanbul: İnkılap Yayınları.
• Çakı, Caner (2018a). "Propaganda", İletişim ve Propaganda, (ed.), Mustafa Karaca ve Caner Çakı, Konya: Eğitim Yayınevi, s.13-44.
• Çakı, Caner (2018b). Mitinglerin Propagandadaki Rolü: Nürnberg Mitingleri'ne Ait Fotoğrafların Göstergebilimsel Analizi. Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 5 (1), 59-79.
• Çakı, Caner, Karaburun Doğan, Derya ve Yılmaz, Nurcan (2018). “Horst-Wessel Propaganda Marşı Üzerinden Nazizm İdeolojisinin İnşası”, İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, No. 46, s. 2018. 89-110.
• Çakı, Caner, & Gülada, Mehmet Ozan (2018). Vichy Fransası'nda İşgal Propagandası. Trakya Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(1), 53-80.
• Çankaya, Erol (2008). İktidar Bu Kapağın Altındadır. Gösteri Demokrasisinde Siyasal Reklamcılık, İstanbul: Boyut Yayın Grubu.
• Çınar, Burak (2015). İkinci Dünya Savaşı’nda Alman 13. SS Dağ Tümeni “Hançer”. Current Research in Social Sciences, 1(3), 97-110.
• Domenach, Jean Marie (2003). Politika ve Propaganda, Çev., Tahsin Yücel, 2. Basım, İstanbul: Varlık Yayınları.
• Eberle, Henrik ve Uhl, Matthias (2017). Hitler Kitabı, Çev., Mustafa Tüzel, İstanbul: Alfa Yayınları.
• Erol, E. Gülbuğ, Cerrahoğlu, Necati, & Çakı, Caner, (2017). "Hitler Dönemi Eğitim Yapısındaki Otokrasinin Eleştirisi: Die Welle Filmi Üzerine Göstergebilimsel İnceleme", IX. Uluslararası Eğitim Araştırmaları Kongresi, Ordu, 1234-1249.
• Fiske, John (2017). İletişim Çalışmalarına Giriş, Çev., Süleyman İrvan, 5. Basım, Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Goebbels, Joseph (2016). Gerçek Yüzüyle Komünizm ve Teori ve Pratikte Bolşevizm, Çev., Zehra Köroğlu, İstanbul: Bilge Karınca Yayınları.
• Geray, Haluk (2014). İletişim Alanından Örneklerle Toplumsal Araştırmalarda Nicel ve Nitel Yöntemlere Giriş, Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
• Greble, Emily (2016). Saraybosna 1941-1945 "Hitler Avrupası'nda Müslümanlar, Hıristiyanlar ve Yahudiler", Çev., Ebru Sürmeli, İstanbul: Tarihçi Kitapevi.
• Guiraud, Peirce (2016). Göstergebilim, Çev., Mehmet Yalçın, 3. Baskı, Ankara: İmge Kitabevi.
• Güven, İbrahim Fevzi (2016). "Yugoslavya'nın Dağılması Bağlamında Josip Broz Tito ve Slobodan Miloseviç'in Söylem ve Politikalarının İncelenmesi", Uluslararası Suçlar ve Tarih, (17), S.101-128.
• Hart, Basil Liddell (2015). İkinci Dünya Savaşı Tarihi, Çev., Kerim Bağrıaçık, İstanbul: İş Bankası Yayınları.
• https://wayofourfathers.com/ 1939-1945- world- war-ii/ croatia-ww2- propaganda- collection /1943- uviek- cu-mrziti-vjeru-staljin/, Erişim Tarihi: 29.05.2018.
• Jareb, Mario (2006). "The NDH’s Relations with Italy and Germany", Totalitarian Movements and Political Religions, 7, (4), , 459-472.
• Jowett, S. Garth & O'donnell, Victoria (2014). Propaganda & Persuasion, USA: Sage.
• Kalkan Kocabay, Hasibe (2008). Tiyatroda Göstergebilim, İstanbul: E Yayınları.
• Karaburun Doğan, Derya, Sayan, Şule ve Çakı, Caner (2017)."The Analysis on Election Music and Propaganda Posters of Political Parties in 1999 General and Local Elections in Turkey", 2. Researches on Science and Art in 21st Century Turkey, (ed.), Hasan Arapgirlioğlu, Atilla Atik, Robert L. Elliott, Edward Turgeon, Ankara: Gece Publishing, s.179-186.
• Kershaw, Ian (2009). Hitler, 1936-1945: Nemesis, Çev., Zarife Biliz, 2. Cilt, İstanbul: İthaki Yayınları.
• Kissenger, Henry (2010). Diplomasi, Çev., İbrahim H. Kurt, 9.Baskı, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Kuruoğlu, Huriye (2006). Propaganda ve Özgürlük Aracı Olarak Radyo, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Lepre, George (1997). Himmler’s Bosnian Division. The Waffen-SS Handschar Division 1943-1945, USA: Schiffer Publishing.
• Macksey, Kenneth John (2012). İkinci Dünya Savaşı’nda Askeri Hatalar, Çev., M. Tanju Akad, İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
• Mazower, Mark (2014). Hitler İmparatorluğu, İşgal Avrupa'sından Nazi Yönetimi, Çev., Yavuz Alogan, 2. Baskı, İstanbul: Alfa Yayınları.
• Mcnab, Chris (2015). Hitler'in Ordusu, Nazi Savaş Makinesinin Tarihi, 1939-1945, Çev., Okan Doğan, İstanbul:Timaş Yayınları.
• Motadel, David (2015). İslam ve Naziler, Çev., Ahmet Fethi Yıldırım, İstanbul: Alfa Yayınları.
• Newcourt-Nowodorski, Stanley (2006). La propaganda negra en la Segunda Guerra Mundial, España: EDAF.
• Özakıncı, Cengiz, (2017). Türkiye'nin Siyasi İntiharı Yeni-Osmanlı Tuzağı, 30. Basım, İstanbul: Otopsi Yayınları.
• Pineda Cachero, Antonio (2004). Más allá de la Historia: Aproximación a los Elementos Teóricos de la Propaganda de Guerra. (ed.) Alberto Pena, Comunicación y Guerra en la Historia, Torculo Ediciones, Santiago, 807-823.
• Rifat, Mehmet (2013). Açıklamalı Göstergebilim Sözlüğü: Kavramlar, Yöntemler, Kuramcılar, Okullar, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Sert, M. Sami (2012). Hitler'in Müslüman Askerleri, İstanbul: Bilge Karınca Yayınları.
• Sığırcı, İlhami (2016). Göstergebilim Uygulamaları, Metinleri, Görselleri ve Olayları Okuma, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Tanyeri Mazıcı, Emel ve Çakı, Caner (2018). "Adolf Hitler’in Korku Çekiciliği Bağlamında Kamu Spotu Reklamlarında Kullanımı", Erciyes İletişim Dergisi, 5, 3, 290-306.
• Tarhan, Nevzat (2010). Psikolojik Savaş, Gri Propaganda.13.Baskı, İstanbul: Timaş Yayınları.
• Tekinalp, Şermin ve Uzun, Ruhdan (2013). İletişim Araştırmaları ve Kuramları, 4. Baskı, İstanbul: Derin Yayınları.
• Yücel, Erdinç (2017). Propaganda, Hitler'in Müftüsünden Nazi Türklere, Bir Diktatörü Otopsisi, İstanbul: Karakarga Yayınları.
• Zorlu, Yaşar, Çakı, Caner, Karaca, Mustafa (2017). "Türk Sinemasında Nazizm İdeolojisi: 'Kırımlı' Filmi ve Göstergebilimsel Analizi", Sosyoloji Konferansları, No: 56, 2, 65-93.