COMPARISON OF STATE AND FOUNDATION VOCATIONAL HIGH SCHOOL HOPELESSNESS LEVEL AND DETERMINATION OF THE PREDICTORS OF HOPELESSNESS LEVEL

Yıl 2014, Cilt: 182 Sayı: 182, 169 - 186, 01.03.2014

Necla Tektaş Sibel KILIÇ Tuba Pala

Öz

Occupational and technical education has a significant impact on industrial and economic development of a country due to the qualifications of the manpower it creates. A channel such an education is offered is vocational schools. These schools play a critical role in training the technical manpower in a developing country with a flourishing industry such as ours. This makes determination of vocational school's students' outlook on future, their concerns and levels of hopelessness even more important. This research was conducted to investigate the level of hopelessness and the factors that influence such a level in students studying in Computer Technologies departments of Marmara University as the state university and Arel University Vocational School as the foundation university. The data of the research were acquired by survey method. The survey form used in the research was composed of two sections. The first section contains variables that are considered to have effect on the level of hopelessness in students such as age, gender, household income, the success rate in school, the education level of parents, whether parents live together, whether the mother or the father is alive, the number of siblings and satisfaction from the school they attend. In the second part of the survey, Beck Hopelessness Scale, translated into Turkish by Seber (1991), was used to determine the level of despair of the students. Using the scores obtained from the hopelessness scale of students, two clusters are created as optimists and pessimists by applying cluster analysis. As a result, state school students are classified as pessimists because of the lower score they achieved in the hopelessness analysis when compared to the students in the foundation university. To be able to identify the factors affecting the level of despair, an independent samples t-test and variant analysis are conducted. As a consequence, the variables affecting the level of hopelessness in students were identified as whether parents are still together, the level of income and the level of satisfaction with the university they attend.

Anahtar Kelimeler

Hopelessness scale (Beck), vocational school, independent t test, variance analysis, Cluster analysi

DEVLET VE VAKIF MESLEK YÜKSEKOKULU ÖĞRENCİLERİNİN UMUTSUZLUK DÜZEYLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI VE UMUTSUZLUK DÜZEYLERİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN BELİRLENMESİ

Öz

Mesleki ve teknik eğitim, yetiştirdiği insan gücünün nitelikleri ile ülkenin endüstriyel ve ekonomik kalkınmasını büyük ölçüde etkileme gücüne sahiptir. Bu eğitimin verilmekte olduğu kurumlardan birisi de meslek yüksekokullarıdır. Büyümekte olan endüstrimizin ihtiyaç duyduğu teknik iş gücünün yetiştirilmesinde ve ülkemizin kalkınmasında oldukça önemli yere sahiptir. Bu nedenle meslek yüksekokullarında öğrenim görmekte olan öğrencilerimizin geleceğe yönelik bakış açıları, kaygıları ve umut düzeylerinin bilinmesi çok önemlidir. Bu araştırma; Devlet üniversitesi olarak Marmara Üniversitesi ve Vakıf üniversitesi olarak Arel Üniversitesi Meslek Yüksekokulu Bilgisayar Teknolojileri Bölümünde öğrenim gören üniversite öğrencilerinin umutsuzluk düzeyleri ve umutsuzluk düzeyine etki eden faktörleri araştırmak amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın verileri anket uygulaması yapılarak toplanmıştır. Araştırmada kullanılan anket formu iki bölümden oluşmaktadır. Anket formunun birinci bölümünde öğrencilerin umutsuzluk düzeylerine etki edebileceği düşünülen değişkenlerden yaş, cinsiyet, hane geliri, okuldaki başarı durumu, anne ve babanın eğitim durumu, anne ve babanın beraber olup olmaması, annenin sağ olması, babanın sağ olması ve kardeş sayısı, eğitim kurumundan memnuniyet gibi değişkenlerden oluşmaktadır. Anketin ikinci bölümünde öğrencilerin umutsuzluk düzeylerini saptamak için Seber (1991) tarafından Türkçe’ye çevrilen Beck Umutsuzluk Ölçeği kullanılmıştır. Öğrencilerin umutsuzluk ölçeğinden elde edilen puanlarına kümele analizi uygulanmış ve kümeleme analizi sonucunda iyimserler ve kötümserler olmak üzere iki küme elde edilmiştir. Devlet üniversitesi öğrencilerinin umutsuzluk düzeyleri, vakıf üniversitesi öğrencilerinden daha yüksek bulunmuş ve kötümserler kümesinde yer almıştır. Umutsuzluk düzeyine etki eden değişkenleri belirlemek amacıyla bağımsız gruplar t testi ve varyans analizleri yapılmıştır. Araştırmanın sonucunda anne-babanın beraber olması, gelir durumu ve eğitim kurumundan memnuniyet değişkenlerinin umutsuzluk düzeylerine etki eden değişkenler olduğu bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Umutsuzluk ölçeği (Beck), meslek yüksekokulu, bağımsız gruplar t testi, varyans analizi, kümeleme analizi

Kaynakça

• ABBEY, J.,G. (2006) Hopelessness at the end of life: The Utility Of The Hopelessness Scale With Terminally Ill Cancer Patients, British Journal of Health Psychology, 11, pp. 173–183.
• BECK, A. T., WEISSMAN, A., LESTER, D. AND TREXLER, L. (1974), “The Hopelessness Scale”, Journal of Consulting and Clinical Psychology, Volume 42, Issue 6, pp. 861-865.
• BÜYÜKÖZTÜRK, Ş. (2002). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. İkinci Baskı, Pegem, Ankara
• CEYHAN, A.A. (2004). “Ortaöğretim Alan Öğretmenliği Tezsiz Yüksek Lisans Programına Devam Eden Öğretmen Adaylarının Umutsuzluk Düzeylerinin İncelenmesi”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1: 91- 102.
• CHEAVENS, J, S, FELDMAN, D, B., WOODWARD J. T, SNYDER, C. R. (2006). Hope in Cognitive Psychotherapies: On Working With Client Strengths, Journal of Cognitive Psychotherapy: An International Quarterly, 20(2):135- 145.
• DENİZ, M. E.; HAMARTA, E.; ARSLAN, C. VE BAŞÇİFTÇİ, F. (2007). Üniversite Öğrencilerinin Yaşam Doyumu, Umutsuzluk Ve Akademik Başarılarının Problem Çözme Yaklaşımları Açısından İncelenmesi, XVI. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, 5-7 Eylül 2007, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.
• DEREBAŞI, I. (1996), Beck Umutsuzluk Ölçeğinin Ege Üniversitesi Öğrencileri Üzerinde Geliştirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• DURAK, A. (1993), Beck Umutsuzluk Ölçeği’nin Geçerliği Üzerine Bir Çalışma, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• DURAK, A. (1994). Beck Umutsuzlık Ölçeği (BUÖ) Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması, Türk Psikoloji Dergisi, 9(3): 1-11.
• DURAK, A. PALABIYIKOĞLU, R. (1994). Beck Umutsuzluk Ölçeği Geçerlilik Çalışması, Kriz Dergisi, 2(2): 311-319.
• GEÇTAN, E. (2003). Psikodinamik, Psikiyatri ve Normal Davranışlar, Metis Yayınları, İstanbul.
• GÜLER, B.,K. (2005). İşsizlik ve Yarattığı Psiko-Sosyal Sorunların Öğrenilmiş Çaresizlik Bağlamında İncelenmesi, İktisat Fakültesi Mecmuası, (Prof. Dr. Toker Dereli’ye armağan Özel Sayısı), Cilt: 55, Sayı: 1: 373-393.
• GÜNDOĞAR, D, GÜL, S.S., USKUN, E., DEMİRCİ, S., KEÇECİ, D.(2007). Üniversite Öğrencilerinde Yaşam Doyumunu Yordayan Etkenlerin İncelenmesi, Klinik Psikiyatr, 10:14-27
• GÜVENÇ, B. (2008). Nasıl Bir Eğitim Reformu? Ankara.
• Kalaycı, Ş. (2006). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Asil Yayın Dağıtım Ltd. Şti., II. Basım, Ankara.
• KONUKBAY, D. (2005), Engelli Çocuk Ebeveynlerinin Umutsuzluk Düzeyleri ve Problem Çözme Becerileri Arasındaki İlişki, Yüksek Lisans Tezi, Genelkurmay Başkanlığı, Gülhane Askeri Tıp Akademisi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• ÖNER, N. (1997). Türkiye`de Kullanılan Psikolojik Testler: Bir Başvuru Kaynağı, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, 3. Basım, İstanbul. YÖK, 2006a. Yükseköğretim Kanunu (Kanun No: 2547 Kabul tarihi: 4.11.1981).
• SEBER, G. (1991). Beck Umutsuzluk Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirliği Üzerine Bir Çalışma, Yayımlanmamış Doçentlik Tezi, Anadolu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• SEBER, G., DİLBAZ, N., KAPTANOĞLU, C., TEKİN, D. (1993). “Umutsuzluk Ölçeği: Geçerlilik Ve Güvenirliği”, Kriz Dergisi, 1(3): 139-142.
• ÜNGÜREN, E., EHTİYAR, R. (2009), Türk ve Alman Öğrencilerin Umutsuzluk Düzeylerinin Karşılaştırılması ve Umutsuzluk Düzeylerini Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi: Turizm Eğitimi Alan Öğrenciler Üzerinde Bir Araştırma, Journal of Yasar University, Cilt 4, Sayı 14, s.2093-2127. http://www.4myomt.ktu.edu.tr/kitap/raporlar.pdf