ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN KİTAP OKUMA ALIŞKANLIKLARI: AĞRI İL ÖRNEĞİ

Yıl 2018, Cilt: 22 Sayı: 4, 897 - 924, 10.12.2018

Mehrali Calp

Öz

Bu
araştırma, ortaokul öğrencilerinin kitap okuma ilgi, eğilim ve alışkanlıklarını belirlemeyi amaçlamaktadır. Bu kapsamda, çalışmada ortaokul
öğrencilerinin kitap okumaya karşı ilgileri, kitap seçme nedenleri, kitap ve
kütüphaneye yönelimleri ele alınmıştır. Bu araştırma, nitel araştırma yöntemine
göre düzenlenmiş olup bir durum çalışmasıdır. Araştırmanın
çalışma grubunu 2017–2018 akademik yılında A… İli Merkez İlçedeki 40 ortaokuldan rastgele usulüyle seçilmiş 881 ortaokul
öğrencisi oluşturmaktadır.

Araştırmada
veri toplama aracı olarak 11 sorudan oluşan anket formu kullanılmış; okuma
alışkanlığı ile ilgili elde edilen veriler alan yazın desteğinde açıklanmıştır.
Araştırmaya katılan öğrencilerin okuma alışkanlıklarının yüksek olduğu sonucuna
varılmıştır. Araştırma sonucuna göre ortaokul öğrencilerinin %92’sinin kitap
okumayı sevdiği, %8’inin sevmediği anlaşılmaktadır. Okumayı sevdiğini bildiren
kız öğrenci yüzdesi %48,5; okumayı sevdiğini bildiren erkek öğrenci yüzdesi %43,5’tir.  Kitap okumayı seven kız öğrencilerin yüzdesi
erkeklerden
daha fazladır. Anne - babanın öğrenim düzeyine göre öğrencilerin kitap okumaya
yönelişleri ile ilgili elde edilen sonuç, ebeveynlerinin öğrenim düzeyi “yüksek
olan” çocukların “ebeveynleri okur-yazar olmayanlara” oranla okumaya karşı
olumlu bir tutum içinde olmalarıdır. 

Anahtar Kelimeler

okuma alışkanlığı, okuma sıklığı, okuma becerisi, kitap okuma, kütüphane

Kaynakça

• Adalı, O. (2010). Etkileşimli ve eleştirel okuma teknikleri. İstanbul: Toroslu Yayınları.
• Akın, E. ve Çeçen, M.A. (2014). Ortaokul öğrencilerinin okuma stratejileri üstbilişsel farkındalık düzeylerinin değerlendirilmesi (Muş-Bulanık Örneği). Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. 9 (8), 91-110.
• Akın, E. 2016). Ortaokul Öğrencilerinin Okuma Alışkanlığı ve Yazma Tutumları ile Türkçe Dersi Akademik Başarıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi ISSN:1694-528X İktisat ve Girişimcilik Üniversitesi, Türk Dünyası Kırgız–Türk Sosyal Bilimler Enstitüsü, Celalabat–KIRGIZİSTAN http://www.akademikbakis.org
• Arıcı, A. F. (2008). Okuma Eğitimi. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Arslan, Y, Çelik, Z. (2014). Üniversite Öğrencilerinin Okuma Alışkanlığına Yönelik Tutumlarının Belirlenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26 (26), 113-124. Retrieved from http://dergipark.gov.tr/pauefd/issue/11117/132957
• Arpağ, M, Bora, N, Gedizli, M. (2016). Evaluation of Sixth Grade Student’s Views Regarding Elective Course Reading / Ortaokul Altıncı Sınıf Öğrencilerinin Okuma Becerileri Seçmeli Dersine İlişkin Görüşlerinin Değerlendirilmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 12 (5), 1067-1080. Retrieved from http://dergipark.gov.tr/eku/issue/24404/258705
• Aytan, N, (2016) Yaratıcı Okuma Becerisiyle Zenginleştirilmiş Türkçe Derslerinin Öğrencilerin Yaratıcılıklarına Etkisi, Millî Eğitim Sayı 209 Kış/2016
• Baş, B; İnan Yıldız, F. (2015) 2. Sınıf Türkçe Ders Kitabındaki Metinlerin Okunabilirlik Açısından İncelenmesi, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 11, Sayı 1, Nisan 2015, ss. 52-61; Mersin University Journal of the Faculty of Education, Vol. 11, Issue 1, April 2015, pp. 52-61
• Calp, M. (2016). Özel Eğitim Alanı Olarak Türkçe Öğretimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Cornoldi, D., Lucangeli, C. (1997). ʺMathematics and metacognition: What is the nature ofthe relationship?.ʺ Mathematical cognition 3.2: 121‐139.
• Coşkun, E. (2002). Okumanın hayatımızdaki yeri ve okuma sürecinin oluşumu. Türklük Bilimi Araştırmaları, 11(11), 239.
• Creel, S. L. (2007). Early Adolescents’ Reading Habits, Young Adult Library Services, 5(4), 46–49.
• Cumhuriyet Gazetesi (C.G.). (1998, 16 Temmuz). s.15.
• Dökmen, Ü. (1994). Okuma Becerisi, İlgisi ve Alışkanlığı Üzerine Psiko-Sosyal Bir Araştırma. İstanbul: MEB Yayınları.
• Dunlap, M. E. (1933) Recreational Reading of Negro College Students, The Journal of Negro Education, 2(4), 448–459.
• Filiz, K. (2004). Gazi Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu’nda okuyan öğrencilerin meslekle ilgili okuma ve araştırma alışkanlıkları, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24 (2), 231-242.
• Gönen, M., Çelebi-Öncü, E., Işıtan, S. (2004). İlköğretim 5., 6. ve 7. Sınıf Öğrencilerinin Okuma Alışkanlıklarının İncelenmesi, Millî Eğitim, (164), 7-35.
• Güneş, F. (2007). Türkçe Öğretimi ve Zihinsel Yapılandırma. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.Güneş, F. (Ed.) (2008). İlköğretim Türkçe 3 ders kitabı. İstanbul: MEB Yayınları.
• Güngör, E., 2009. İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin kitap okuma alışkanlığı ile Türkçe dersi akademik başarıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Hacker, D. J. (2004). Theoretical models and processes of reading, newark: International Reading Association, 5th, pp. 755‐779.
• Kayalan, M. (2000). Etkili ve Hızlı Okuma Sanatı, İstanbul: Alfa Basım Yayım-Dağıtım.
• Keleş, Ö. (2006). İlköğretim 4. ve 5.sınıf öğrencilerinde kitap okuma alışkanlığının incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kendeou, P., van den Broek, P., White, M. J., & Lynch, J. S. (2009). Predicting reading comprehension in early elementary school: 1716 L Language/Discourse Comprehension and Understanding The independent contributions of oral language and decoding. Journal of Educational Psychology, 101, 765–778.
• McCrudden, M. T., Magliano, J. P., & Schraw, G. (2010). Exploring how relevance instructions affect personal reading intentions, reading goals, and text processing: A mixed methods study. Contemporary Educational Psychology, 35, 229–241.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2006). İlköğretim Türkçe Dersi (6, 7, 8. Sınıflar) Öğretim Programı. Ankara: MEB Yayınları.
• Odabaş, H. (2005). Ülkemizde Okuma Alışkanlığı ve Eleştirel Okuma. 41. Kütüphane Etkinlikleri. Etimesgut Nasrettin Hoca İlköğretim Okulu, Ankara. 31.03.2005.
• Öz, F. (2001), Uygulamalı Türkçe Öğretimi, Anı Yayıncılık, Ankara.
• Özsoy, G. (2012). Betimsel araştırma yöntemleri. [http://www.iejeegreen.com/proje/sunular/ gokhan_ozsoy.pdf] web sitesinden 26 Nisan 2018 tarihinde indirildi.
• Saracaloğlu, A.S., Bozkurt, N., Serin, O., (2003). Üniversite Öğrencilerinin Okuma İlgileri ve Alışkanlıklarını Etkileyen Faktörler, Eğitim Araştırmaları, 4 (12), 149–157.
• Savaş, B. (2006), Okuma Eğitimi ve Çocuklarda Dil Gelişimi. Aşfa, İstanbul.
• Topçu, Y. E. (2005). İlköğretim 6, 7, 8. Sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlığı. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Türkçe Eğitimi Bölümü, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara.
• Tosunoğlu, M. (2002). Türkçe öğretiminde okuma alışkanlığı ve çocukların okumaeğilimleri. Türk Dili, 609, 547–563.
• van den Broek, P., Lorch, R. F., Jr., Linderholm, T., & Gustafson, M. (2001). The effects of readers’ goals on inference generation and memory for texts. Memory & Cognition, 29, 1081–1087.
• Whitehead, F., Capey, A. C., Maddren, W. (1977). Children and Their Books. Basingstoke: Macmillan Education.
• Yağcıoğlu, S. ve Değer, A. C. (2002). Üstbilişsel okuma becerilerinin kazandırılması üzerine bir atölye çalışması. İkinci Türkçe ve Türk Dili ve Edebiyatı Sempozyumunda Sunulmuş Bildiri.
• Yalçın, A. (2002). Türkçe öğretim yöntemleri- yeni yaklaşımlar. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Yazıcı, E. (2003). Üniversiteli Gençler S.O.S. Veriyor, Anadolu Gençlik Dergisi, s:33, Ankara.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008. Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yıldız, C, Okur, A. (2010). İlköğretim Okullarındaki Okuma Etkinliklerinde Göz Ardı Edilen Bir Konu: Sözcük Öğretimi. Türklük Bilimi Araştırmaları, (27), 753-773. Retrieved from http://dergipark.gov.tr/tubar/issue/16968/177259
• Yılmaz, B. (1992). Okuma Alışkanlığında Öğretmenin Rolü, Eğitim Dergisi, Sayı: 2, M.E.B.
• Yılmaz, B. (2000). Çok Kültürlü Toplumlarda Etnik Azınlık Çocuklarının Okuma ve Kütüphane Kullanma Alışkanlıkları. Türk Kütüphaneciliği, 14(4), 451- 465.