Mersin’de İnanç Merkezlerine Bağlı Kurban Törenleri

Yıl 2005, Sayı: 17, 155 - 176, 01.09.2005

Yrd.Doç.Dr. Nilgün Çıblak

Öz

Anahtar Kelimeler

-

MERSİN’DE İNANÇ MERKEZLERİNE BAĞLI KURBAN TÖRENLERİ

Öz

İnsanoğlu çeşitli sebeplerden dolayı Tanrı’yı, Tanrı’yla
insanlar arasında aracı olduklarına inanılan yatırları, evliyaları veya bazı
doğaüstü güçleri memnun etmek, onların yardımlarını sağlamak, onlara
teşekkür etmek amacıyla kurbanlar sunmaktadır.
Mersin ilinde bu kurban törenlerinden bazılarının halk tarafından
kutsal kabul edilen, çevrelerinde birtakım inanç ve pratiklerin
kümelendiği çeşitli inanç merkezlerinde düzenlendiği görülmektedir. Bu
çalışmada Mersin’deki inanç merkezlerine bağlı kurban törenleri; “yatır
ve ziyaretlerde”, “mezarlıkta”, “ata ocağında ya da ocak başında” ve
“ormanda” düzenlenenler olmak üzere dört ana başlıkta ele alınıp
incelenmiştir. Çalışmamızın sonucunda hem inanç merkezlerinin
oluşumunda hem de bunlara bağlı kurban törenlerinde İslâmî unsurların
yanında İslâmiyet öncesi eski Türk inançlarına ait çeşitli izlere
rastlanmıştır

Anahtar Kelimeler

İnanç Merkezleri, Kurban, Kurban Törenleri, Mersin

Kaynakça

• ARTUN Erman, (2001), “Adana Halk Hekimliğinde Atalar Kültü”, Türk Kültürü, Yıl:XXXIX, S.460, Ağustos.
• ERGİNER Gürbüz, (1997), Kurban, Kurbanın Kökenleri ve Anadolu’da Kanlı Kurban Ritüelleri, İstanbul, Yapı Kredi Yayınları.
• ERÖZ Mehmet, (1977), Türkiye’de Alevîlik Bektaşîlik, İstanbul, Otağ Matbaacılık.
• GÜZEL Abdurrahman, (1999), Dinî-Tasavvufî Türk Edebiyatı, Ankara, Akçağ Yayınları.
• İNAN Abdülkadir, (1986), Tarihte ve Bugün Şamanizm, 3. b., Ankara, TTK Yayınları.
• İNAN Abdülkadir, (1987), Makaleler ve İncelemeler, 2. b., Ankara, TTK Yayınları.
• KÖKSAL Hasan, (1985), “Eski Türk Toplumu’nda Kutsal Değerler ve ‘Kurban’ Kavramı”, Türk Halk Edebiyatı ve Folklorunda Yeni Görüşler I, Haz. Feyzi Halıcı, Ankara, Güven Matbaası.
• OCAK Ahmet Yaşar, (1983), Bektaşî Menâkıbnâmelerinde İslâm Öncesi İnanç Motifleri, İstanbul, Enderun Kitabevi.
• OCAK Ahmet Yaşar, (1992), Kültür Tarihi Kaynağı Olarak Menâkıbnâmeler, Ankara, TTK Yayınları.
• ÖRNEK Sedat Veyis, (1979), Anadolu Folklorunda Ölüm, 2. b., Ankara, A.Ü. DTCF Yayınları.
• ÖRNEK Sedat Veyis, (1988), 100 Soruda İlkellerde Din, Büyü, Sanat, Efsane, 2. b., İstanbul, Gerçek Yayınları.
• ÖZKIRIMLI Atilla, (1988), Toplumsal Bir Başkaldırının İdeolojisi Alevîlik- Bektaşîlik, Araştırma-İnceleme, 4. b., İstanbul, Cem Yayınevi.
• POTAPOV L. P., (1960), “Göçebelerin İbtidaî Cemaat Hayatlarını Anlatan Çok Eski Bir Adet”, (Çev. Rasime Uygun), İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi, C.XI, S.15.
• RADLOFF W., (1986), Sibirya’dan Seçmeler, 2. b., (Çev. Ahmet Temir), Ankara, KTB Yayınları.
• ROUX Jean-Paul, (1999), Eskiçağ ve Ortaçağda Altay Türklerinde Ölüm, (Çev. Aykut Kazancıgil), İstanbul, Kabalcı Yayınevi.
• Türkçe Sözlük, 1988, C.II, Ankara, TDK Yayınları.
• ÜNVER A. Süheyl, (1952), “Yağmur Taşı Hakkında”, İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi, C.IV, S.7.
• YÖRÜKÂN Yusuf Ziya, (1998), Anadolu’da Alevîler ve Tahtacılar, Eklerle Yayıma Hazırlayan: Turhan Yörükân, Ankara, KB Yayınları.