ELİAĞA VAHİD’İN GAZELLERİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2016, Sayı: 39, 167 - 185, 15.06.2016

Seda Kaya Selim

Öz

Azerbaycan edebiyatının önemli
isimlerinden biri olan Eliağa Vahid, 20. yüzyılın en büyük gazelhanı olarak
nitelendirilmektedir. Şair, yazdığı gazellerle hayatın her alanına dokunmuş,
halkının sıkıntılarına, problemlerine kayıtsız kalmamış, halka yol gösteren,
onların duygularına tercüman olan bir şair olarak Azerbaycan edebiyatında yer
edinmiştir. Kendisini, aşk gazelhanı ve Fuzûlî’nin öğrencisi olarak tanımlayan
Vahid’in aşkı konu alan gazellerinde, Fuzûlî’nin etkisi görülmektedir. Eliağa
Vahid, gazellerinde aşk konusunun yanı sıra, Sovyetler Birliği’nin
kurulmasından sonra Sovyet hükümetinin tesiriyle insan, vatan ve ilim gibi
farklı konulara da yer vermiştir. Böylece şair, gazel sahasına bir yenilik
getirerek bu sahaya aşk konusu dışında farklı konuların girmesini sağlamıştır.
Bu yeni konularla birlikte şair, dönemin şartları gereği Sovyet ideolojisini insanlara
anlatma ve onu benimsetme amacıyla gazeller de yazmıştır. Bunu yaparken şekil
olarak eskiye bağlı kalmış ve aruz vezni ile yazmaya devam etmiştir. Bu
çalışmamızda Eliağa Vahid’in aşk konulu gazellerindeki Fuzûlî etkisini gözler
önüne sereceğiz ve Vahid’in gazellerinde işlediği konuları ele alacağız.

Anahtar Kelimeler

Eliağa Vahid, Azerbaycan Edebiyatı, Azerbaycan Şiiri

Kaynakça

• AKPINAR, Yavuz (1994), Azerî Edebiyatı Araştırmaları, Dergâh Yay., İstanbul.
• _______(2012), Çağdaş Türk Edebiyatları I, Eskişehir.
• AKYÜZ, Kenan-BEKEN, Süheyl-YÜKSEL, Sedit-CUNBUR, Müjgân (Haz.), (1990), Fuzûlî Divanı, Akçağ Yay., Ankara.
• AKTAŞ, Şerif (2009), Şiir Tahlili/Teori-Uygulama, Akçağ Yay., Ankara.
• ÇETİN, Nurullah (2010), Şiir Çözümleme Yöntemi, Öncü Kitap, Ankara.
• DOĞAN, Muhammed (1996), Fuzûli’nin Poetikası, İlmi Araştırmalar 2, İstan- bul, s. 47-72.
• GÖNEL, Hüseyin (2011), Divan Şiirinde Sevgiliye Dair, Turkish Studies, Volu- me 5/3 Summer, s. 208-222.
• HAKVERDİOĞLU, Metin (2012), Fuzûlî’de Aşk ve Âşık Kavramı, The Journal of Academic Social Sience Studies, Volume 5/1, s. 131-155.
• KARAKAŞ, Şuayip (2008), Sovyet Edebiyatı Hakkında Bazı Tespitler, Ahmet B. Ercilasun Armağanı, (Haz E. Arıkoğlu), Akçağ, Ankara, s.459-469.
• KARAKAŞ, Şuayip (2009), Sosyalist Realizm (Toplumcu Gerçekçilik) ve Sovyet Edebiyatı Hakkında Resmî Bir Yazı, Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, s. 595-617.
• KARAYEV, Yaşar (1999), Azerbaycan Edebiyatı, Ötüken Yay., İstanbul.
• KAYA, Seda (2011), Azeri Şair Aliağa Vahid’in Gazellerinin Konu Bakımından İncelenmesi, (Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanma- mış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
• KOCATÜRK, Saadettin (Haz.) (2000), Gülşehrî ve Felekname, T.C. Kültür Ba- kanlığı Yayınları, Ankara.
• MECİDZADE, Hasan (1962), Vahid’in Gazelleri, Tahran.
• MUHTAROĞLU, V. (1993), Azerbaycan XIX.-XX. Yy. Türk Edebiyatı, Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi, C. 4, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara s. 368-371.
• NURİOĞLU, Memmed (1983), Eser ki Galdı Cahanda (Eliağa Vahidin Heyatı ve Yaradıcılığı), Bakı.
• _______(1989), Eliağa Vahid Gezeller, Azerneşr, Bakı.
• SARIKAYA, Mahmut (2015), Türk Dünyasının Son Büyük Gazel Şairi Eliağa Vahid ve Gazelleri, Vizyon Yayınevi, Ankara.
• SEFERLİ, E.-YUSUFLİ, H., (1993), Azerbaycan Eski Türk Edebiyatı, Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi, C. 2, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, s.167-196.
• TAGIZADE, Leyla (2006), Sosyalist Realizm: Kökeni, Oluşum Süreci ve Kavra- mı, Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, C. 3, S. 4, s. 7-24.
• UYGUR, Erdoğan (2011), Sovyetler Döneminde Azerbaycan Toplumunun Yeni- den Yapılanmasında Edebiyat Adamlarının Rolü, Türk Yurdu, Temmuz, S. 287, s.156-159.
• VAGIF, Musa (1993), Eliağa Vahid Gezeller, Şerg-Gerb, Bakı.
• YAĞCIĞOLU, Songül (2010), Fuzûlî ve Baki Divanlarında Aşk Anlayışı ve Sev- gili Tipi, Turkish Studies, Volume 5/3 Summer, s. 559-587.