TARİH ÖĞRETMENLERİNİN MUHTEŞEM YÜZYIL DİZİSİ ÖZELİNDE TARİH KONULU FİLM VE DİZİLERİN ÖĞRETİMDE KULLANIMINA YÖNELİK GÖRÜŞLERİ

Yıl 2015, Cilt: 4 Sayı: 1, 1 - 48, 22.05.2015

Ramazan Kaya Hasan Günal

https://doi.org/10.17497/tuhed.185614

Öz

Tarih konulu film ve diziler toplumda hemen her zaman ilgi kaynağı olmuş ve ses getirmiş önemli yapıtlardır. Bu yapıtlar aynı zamanda sanat ve akademi dünyasında gerçeklik ve kurgu kavramları çerçevesinde önemli tartışmalara da zemin oluşturmuştur. Tarih gibi soyut bir alanı görselliğiyle somut hale getiren bu yapımlar aynı zamanda tarih öğretiminde kullanılabilecek önemli materyallerdendir. Öğretmenler tarafından bilinçli bir şekilde kullanılması koşuluyla, bu yapımların hem dersi eğlenceli hale getirme hem de öğrencileri çağımızın gerektirdiği bir takım becerilerle donatabilme potansiyelinden yararlanılabilir. Bu araştırmada tarih öğretmenlerinin Muhteşem Yüzyıl dizisi özelinde tarih konulu film ve dizilerin derslerde kullanımına yönelik görüşleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Erzurum il merkezinde görev yapmakta olan ve tarih konulu film ve dizilere ilgi duyan 7 tarih öğretmeni oluşturmaktadır. Nitel bir yaklaşımla ele alınan araştırmanın verileri, odak grup görüşmesi yoluyla elde edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre, öğretmenler tarih konulu bir film ve dizi çekilirken en fazla milli menfaatlere ve dönemin atmosferinin yansıtılmasına dikkat edilmesi gerektiğini belirtmişlerdir. Öğretmenler bu yapımların tarih konularını somutlaştırdığını ancak öğrencilerin belirli hassas noktalara takılmalarına da neden olduğunu belirtmişlerdir. Derslerde kullanılacak filmlerin seçiminde milli menfaatlere ve ders konularına uygun olması, kullanımında ise önceden öğretmen tarafından izlenmiş olması, eleştirel izlemenin öğretilmesi ve açıklamalara yer verilmesi gerekliliğini dile getirmişlerdir. Öğretmenler Muhteşem Yüzyıl dizisinin hem toplumun hem de öğrencilerin tarihe ilgisini arttırdığını ve bazı kavramların öğretilmesine yardımcı olduğunu belirtmişlerdir. Bunun yanında dizinin sadece Harem’e odaklanarak eksik bir Osmanlı imajı çizdiğini ve reyting kaygısının ön plana çıkarıldığını belirtmişlerdir. Öğretmenler derslerinde Muhteşem Yüzyıl dizisinin sadece belli parçalarını kullanmaya olumlu bakmaktadırlar.

Anahtar Kelimeler: Tarih Öğretimi; Tarih Konulu Film ve Diziler; Muhteşem Yüzyıl; Kurgu; Gerçeklik.

 

HISTORY TEACHERS' OPINIONS ABOUT THE USE OF HISTORICAL MOVIES AND TV SERIES SPECIFIC TO MUHTEŞEM YÜZYIL IN TEACHING

Abstract: Historical films and TV series have almost always been the focus of interest and have been influential. These productions also provided ground for important discussions around reality and fiction notions in art and academy world. These productions that concretise abstract history with its visuality are important materials that can be used in history teaching. If used consciously by teachers, these productions can both make classes fun and can equip students with some skills of the age. This study attempts to identify ideas of history teachers about the usage of historical film and TV series specific to Muhteşem Yüzyıl. Working group of the study is composed of 7 history teachers who are interested in historical films and TV series and live and work in the centre of Erzurum city. Data of the study that are dealt with qualitative approach have been acquired by focus group discussion. According to the findings, teachers expressed the need for paying attention to national interests and reflecting the age’s atmosphere most, while shooting the movie or series. Teachers have asserted that the productions concretise history subjects, however cause students to stick in sensitive subjects. They voiced the need that the films that will be used in the class should be appropriate for national interest and curriculum, and teachers should watch it beforehand and there should be some explanations, and students should be trained for critical watching. Teachers have stated that Muhteşem Yüzyıl have both increased students’ and society’s interest for history, and helped people learn some concepts. Besides, they also asserted that the series with its strong emphasis on harem, creates a deficient Ottoman portrait, and has rating concern. They favour using just some parts of Muhteşem Yüzyıl in their classes.

Keywords: History Teaching; Historical Films and TV series; Muhteşem Yüzyıl; Fiction; Reality

Anahtar Kelimeler

Tarih Öğretimi; Tarih Konulu Film ve Diziler; Muhteşem Yüzyıl

Kaynakça

• Aktekin, S. ve Çoban, Z. (2012). Tarih derslerinde tarihi film ve dizilerinin kullanımına ilişkin öğretmen ve öğrenci görüşleri: Trabzon örneği. Karadeniz İncelemeleri Dergisi, 7(13), s. 141-160.
• Aydos, S. (2013). Muhafazakâr milliyetçi muhayyilede Kanuni: Muhteşem Yüzyıl'a yönelik tepkilere dair bir okuma. History Studies, 5/1,s. 1-16. http://www.historystudies.net/Makaleler/1418537629_1-serpil%20aydost..pdf (erişim, 27.01.2014).
• Bilis, A. E. (2013). Popüler televizyon dizilerinden Muhteşem Yüzyıl dizisi örneğinde tarihin yapısökümü. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 45, s. 19-38. http://www.journals.istanbul.edu.tr/iuifd/article/view/5000033534/5000033569 (erişim, 22. 10. 2014).
• Birkök, M. C. (2008). Bir toplumsallaştırma aracı olarak eğitimde alternatif medya kullanımı: Sinema filmleri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 5 (2), s. 1-12. http://www.j-humansciences.com/ojs/index.php/IJHS/article/view/574/322 (erişim, 15.10.2014).
• Çatal, B. (2011). Kurgunun gücü: Tarih öğretiminde tarihsel film kullanımı. Mehmet Öz (Ed.). Cumhuriyet Döneminde Türkiye’de Tarihçilik ve Tarih Yayıncılığı Sempozyumu Bildiriler (18-20 Mart 2010). Ankara: Türk Tarih Kurumu, s. 809-818.
• Çencen, N. ve Demir, Ö. (2013). Günümüz ortaöğretim 10. sınıf tarih ders kitabı ile Muhteşem Yüzyıl isimli televizyon dizisindeki "Kanuni Sultan Süleyman Dönemi" söylemlerinin gösterge bilimsel açıdan karşılaştırılması. TUHED, Turkish History Education Journal, 2 (1), s. 76-101. http://www.tuhed.org/article/view/1004000030/1004000034 (erişim, 25. 06. 2014).
• Çoban, Z. (2011). Tarih derslerinde tarihi film ve dizilerinin kullanımına ilişkin öğretmen ve öğrenci görüşleri. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). YÖK Tez Merkezinden alınmıştır.
• Demircioğlu, İ. H. (2007). Tarih öğretiminde filmlerin yeri ve önemi. Bilig, 42, s. 77-93.
• Güler, A, Halıcıoğlu, M.B. ve Taşğın, S. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Güven, İ., Bıkmaz, F., Demirhan İşcan, C. ve Keleşoğlu, S. (2014). Tarih Öğretimi, Kuram ve Uygulama. İsmail Güven (Ed.). Ankara: Pegem.
• Kaya, E. ve Çengelci, T. (2011). öğretmen adaylarının sosyal bilgiler eğitiminde filmlerden yararlanılmasına ilişkin görüşleri. Journal of Social Studies Education Research/ Sosyal Bilgiler Eğitimi Araştırmaları Dergisi 2(1), s. 116-135. http://www.jsser.org/index.php/JSSER/article/viewFile/30/pdf (erişim, 12.07.2013).
• Kaya, R. (2005). Öğrencilerin tarih sunum araçlarına yaklaşımı (Erzurum örneği). (Yayınlanmamış doktora tezi). YÖK Tez Merkezinden alınmıştır.
• Marcus, A. S. and. Stoddard, J. D. (2009). The inconvenient truth about teaching history with documentary film: strategies for presenting multiple perspectives and teaching controversial issues. The Social Studies, November/December 2009, pp.279-284.
• Marcus, A. S., Metzger, S. A; Paxton, R. J. ve Stoddard, J. D. (2010). Teaching history with film: strategies for secondary social studies. NewYork: Routledge.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: desen ve uygulama için bir rehber. S. Turan (Çeviri Ed.). Ankara: Nobel.
• Muratalan, T. (2011). Tarih öğretmenlerinin tarihî filmlerden yararlanırken karşılaştıkları sorunlar. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). YÖK Tez Merkezinden alınmıştır.
• Özmen, C., Er, H. ve Ünal, F. (2014). Televizyon dizilerinin tarih bilinci üzerine etkisi “Muhteşem Yüzyıl dizisi örneği. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11/25, s. 409-426.
• Öztaş, S. (2007). Tarih öğretimi ve filmler: Tarih öğretiminde film kullanılmasının öğrenci başarısı üzerine etkisi. (Yayınlanmamış doktora tezi). YÖK Tez Merkezinden alınmıştır.
• Öztaş, S. (2008). Tarih öğretimi ve filmler. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16/2. s. 543-556.
• Öztaş, S. (2011). Tarih sinema ilişkisi ve sinema filmlerinin tarih derslerinde kullanımının önemi. Mehmet Öz (Ed.). Cumhuriyet Döneminde Türkiye’de Tarihçilik ve Tarih Yayıncılığı Sempozyumu Bildiriler (18-20 Mart 2010). Ankara: Türk Tarih Kurumu, s. 797-807.
• Öztaş, S. (2012). Tarih öğretiminde filmlerin kullanımı. İ. H. Demircioğlu ve İ. Turan (Ed.). Tarih öğretiminde öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı. Ankara: Pegem. s. 163-182.
• Öztaş, S., Anıl, N. K. ve Kılıç B. (2013) Tarihî film veya tarihî dizilerin tarihe ilgiyi artırmada etkisine ilişkin MYO öğrencilerinin görüşleri. Electronic Journal of Vocational Colleges- UMYOS Özel Sayı, s.107-120. http://www.ejovoc.org/makaleler/aralik_2013_umyos/pdf/15.pdf (erişim, 27.09.2014).
• Şeker, T. ve Şimşek F. (2012). Kodlama-kodaçımı bağlamında Muhteşem Yüzyıl dizisinin lise öğrencileri üzerindeki etkilerine yönelik alımlama analizi. Selçuk İletişim, 7/2, s. 111-120. http://josc.selcuk.edu.tr/josc/article/view/57/54 (erişim, 13. 10. 2014).
• Şeker, M. ve Şimşek, F. (2011). Ötekilik bağlamında ‘Muhteşem Yüzyıl’ dizisinin farklı ideolojideki gazetelerin köşe yazılarına yansımaları. Selçuk Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Dergisi , 29, s. 483-501.
• Tekeli, İ. (1998). Tarih bilinci ve gençlik, karşılaştırmalı Avrupa ve Türkiye araştırması. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Walker, T. R. (2006). Historical literacy: reading history through film. The Social Studies, January/February 2006, pp.30-34.
• Wilkinson, S. (2004). Focus group research. In D. Silverman. (Ed.), Qalitative research: theory, method and practice (pp.177-199). London: Sage Publications.
• Yakar, H. G. İ. (2013). Sinema filmlerinin eğitim amaçlı kullanımı: Tarihsel bir değerlendirme. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, s. 21-36.
• Yıldırım, A. ve Şimşek H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yücel, A. (2014). “Muhtesem Yüzyıl” dizisinin alımlama analizi: Kadın ve erkek imajı üzerine farklı okumalar” Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar,
• http://www.sdergi.hacettepe.edu.tr/muhtesemyuzyil.pdf (erişim, 20. 10. 2014).