TARİH EĞİTİMCİSİ OLARAK SALİH ÖZBARAN

Yıl 2016, Cilt: 5 Sayı: 1, 24 - 43, 23.05.2016

Akif Pamuk Köksal Muç

Öz

Türkiye’de tarih eğitimi alanına özgü yapılan çalışmalar incelendiğinde, bu alana dair çalışmaların çok eskiye dayanmadığına dair genel bir kanı hâkimdir. Bu genel kabulün oluşmasını, 1990’lı yıllarda yapılan tarih eğitimi tartışmalarının daha çok Kıta Avrupası ve Birleşik Devletler’deki tarih eğitimi tartışmalarının ülkemizin akademik ajandasında ortaya çıkışıyla açıklamak mümkündür. İlk dönem (Türkiye Modernleşmesi) göz ardı edildiğinde, çağdaş tartışmaların 1970’li yıllardan itibaren başlayarak gelişme gösterdiği, daha sonraki yıllarda özellikle 1990’lı yıllardan itibaren yurt dışına gönderilen doktora öğrencilerinin ülkeye dönmelerinin ardından tarih eğitimi çalışmalarının hız kazandığı bilinmektedir. Bu süreç içerisinde tarih eğitimi ile ilgili olarak kavramsal tartışmaların yanında eylem araştırmaları da yapılarak önemli bir birikim elde edilmiştir. Bu çalışmada ise tarih ve tarih eğitimi alanında çalışmalar yapmış ve Türkiye’de tarih eğitimi alanındaki çalışmaları başlatan ilk isimlerden biri olan Salih Özbaran’nın bu alana yapmış olduğu katkıları belirlemek amaçlanmıştır. Araştırmada Salih Özbaran’a ait kitap ve makalelerin yanı sıra Salih Özbaran’a referans veren bilimsel yazılar, doküman incelemesine tabi tutulmuştur. Ayrıca Salih Özbaran’ın kendisiyle ve bir öğrencisi ile yapılandırılmış sorular hazırlanarak mülakat yapılmıştır. Araştırma sürecinde Salih Özbaran’ın tarihçilik alanındaki çalışmalarının 16. Yüzyıl Osmanlı-Portekiz ilişkileri ekseninde olduğu, tarih eğitimi alanında yapmış olduğu çalışmalarını ise lise tarih ders kitapları üzerinde yoğunlaştırdığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler: Salih Özbaran, Tarih, Tarihçi, Tarih Eğitimi

 

SALIH ÖZBARAN AS A HISTORY EDUCATOR

Abstract: Examining the researches done about history education in Turkey, we see that researches done about this area don’t date back to very old times. It is possible to explain this general acceptance with the history education discussions made during the 1990s, especially the history education discussions in Europe and the USA showing up in our country’s academic field. Ignoring the first period (Turkey’s modernization), it is known that contemporary discussions has started growing during the 1970s and in the later years, especially since the 1990s, history education studies have accelerated with the returning of the doctoral students sent aboard to Turkey. During this period, not only conceptual discussions but also action researches have been made about history education which enabled to obtain an important accumulation. In this study, it is aimed to determine the contributions of Salih Özbaran, who made studies in history and history education field and who is one of the first people starting to make studies in history education in Turkey, to this field. In this study besides Salih Özbaran’s books and articles, scientific writings that gave reference to him are subject to the document review. Also, there has been made an interview with Salih Özbaran and one of his students with structured questions. During the study, it is seen that Salih Özbaran’s studies in historiography field is about 16^th Century Ottoman-Portugal relations and that his studies on the history education field is focused on high school lecture books.

Keywords: Salih Özbaran, History, Historian, History Education

Kaynakça

• Ata, B. (2000). Ismail Hakkı Baltacıoğlu ve tarih öğretimi, Türk Kültürü, 450 s. 590-602.
• Creswell, J. W. (2015). Nitel araştırma yöntemleri: beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. Çev. Ed. Bütün, M., Demir, S. B., (3. Baskı). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Demircioğlu, İ. H. (2008). Türkiye’de tarih eğitimin tarihi, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, cilt 6, Sayı 12, s. 431- 450.
• Dönmez, C. ve Oruç, Ş. (2006). II. Meşrutiyet dönemi tarih öğretimi, Ankara: Gazi Kitabevi.
• Keleş, H. ve Kiriş, A. (2006). Bir Osmanlı tarihçisi olan Ali Reşat’ın hayatı, eğitimciliği ve tarih öğretimi İle ilgili görüşleri, Kastamonu Eğitim Dergisi, Cilt 14 Sayı 2. s. 571-586.
• Özbaran, S. (1977). Tarih, tarihçi ve toplum, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Özbaran, S. (1979). Tarihçilik üzerine bazı çağdaş görüşler, İ. Ü. Tarih Dergisi, sayı 32, s. 587-606.
• Özbaran, S. (1983). Tarihçi ve toplum akademik tarihçiliğin topluma ulaştırılması üzerine, Tarih İncelemeleri Dergisi, s.1-8.
• Özbaran. S. (1992, 12 Eylül). Çağdaş tarih öğretimi ve Atatürk dönemi, Cumhuriyet Gazetesi, s. 2.
• Özbaran. S. (1994, 5 Ekim). Tarih öğretimi yeniden yapılandırılmalı, Cumhuriyet Gazetesi, s. 4.
• Özbaran. S. (2011). Geçmişi güncelleştirmek tarihçi imgesinden medya sözlüğüne, İstanbul: Tarihçi Kitabevi.
• Özbaran. S. (2015). Tarih, tarihçi ve toplum, İzmir: Yakın Kitabevi.
• Pamuk, A. (2014). Kimlik ve tarih, İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi.
• Türk, C. İ. (2011). Osmanlı son dönem tarihçi – eğitimcisi Ahmed Refik (Altınay) ve tarih eğitimi, History Studies, 3/3 s. 351 – 362.
• Yıldırım. A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (9. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.