İHSAN ŞERİF BEY (SARU) “CUMHURİYET ÇOCUKLARINA TARİH DERSLERİ” ESERİ

Yıl 2016, Cilt: 5 Sayı: 1, 297 - 315, 23.05.2016

Muzaffer Başkaya

Öz

Bu çalışmada eğitim tarihimize 50 yıl hizmetinin yanı sıra, ilkokul tarih kitabı yazarlarından biri olan İhsan Şerif Bey (Saru) ve onun kâleme aldığı Cumhuriyet Çocuklarına Tarih Dersleri eseri hakkında bilgiler verilmiştir.

Türk eğitim tarihine, adı ve eserleri unutulmayacak birçok kişi hizmet etmiştir. Bunlardan biri de İhsan Şerif Bey’dir. Osmanlı İmparatorluğu’nun son yılları, Birinci Dünya Savaşı ve İstiklal Harbi’ni görmüş bir eğitimci olan Şerif Bey, bu birikimlerini genç nesillere aktarmak amacıyla ilkokul tarih ders kitapları kâleme almıştır.

İhsan Şerif Bey, Cumhuriyetin ilanıyla birlikte hemen her alanda olduğu gibi tarih eğitimi sahasında da yaşanan değişikliklere paralel hareket etmiştir. Bu yeni anlayışın bir ürünü olarak ilköğretim tarih müfredat programı 1924 ve 1926 yıllarında iki kez değiştirilmiş, 1930'larda ise Türk Tarih Tezi ortaya konulmuştur.

Bu kapsamda 1926 yılında Cumhuriyet Çocuklarına Tarih Dersleri kitabı hazırlanmıştır. Osmanlı Türkçesiyle basılan ve ilkokul üçüncü sınıflarda okutulmak üzere neşredilen bu eserde bilhassa Osmanlı İmparatorluğu’nun son yılları, Milli Mücadele süreci gibi Türk tarihinin kritik dönemleri hakkında verilen bilgiler dikkatle incelenmiş ve yeni rejiminin belirtilen dönemlere ait bakış açısı tespit edilmeye çalışılmıştır. Osmanlı Türkçesi’nden çevrilerek transkripsiyonu yapılan eserde yöntem olarak yakın geçmişten uzak geçmişe tarih anlatımı usulü benimsenmiş ve kronolojik olarak olaylar, adı geçen yöntem üzere ele alınmıştır.

Bu çalışmada yukarıda vermiş olduğumuz bilgiler çerçevesinde İhsan Şerif Bey ve Cumhuriyet Çocuklarına Tarih Dersleri kitabının Cumhuriyetin ilk yıllarındaki tarih eğitimi içerisindeki yeri ortaya konulmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler: Tarih Dersi, Müfredat, Türk, Osmanlı, Türkiye Cumhuriyeti

İHSAN ŞERİF BEY (SARU) “HISTORY LESSONS for REPUBLIC CHILDREN” BOOK

Abstract: In this study, one of the important leaders of educational history and writer of history books, Ihsan Şerif Bey, and his book History lessons for Republic Children were analyzed.

Many important people contributed to history of Turkish Education with their works like Ihsan Şerif Bey. Şerif Bey, who lived in the last years of Ottoman Empire and experienced the First World War, the War of Independence, wrote up many elementary school history books in order to transfer this knowledge to younger generation.

With the proclamation of the Turkish Republic, Ihsan Şerif Bey moved with the changes in the field of history education.  As a product of this new understanding, primary history curriculum twice amended 1924 and 1926 and was introduced in the 1930s while Turkish History Thesis.

In this context, 1926 History lessons for Republic Children was prepared. This book, printed with Ottoman Turkish for 3rd grade in primary schools, has many details about critical periods of Turkish history such as the last years of Ottoman Empire and National Struggle period. All this information was specified carefully and new perspective of new era was tried to be determined. The book was translated from Ottoman Turkish and narrated with the method of near and distant past and events were discussed chronologically.

In this study, within the frame work of this information above, the importance of his book will be introduced in terms of history education in the early years of the republic.

Keywords: History Lesson, Curriculum, Turkish, Ottoman, Turkish Republic

Kaynakça

• Aslan, T. (2008). İttihâd-ı Osmanî’den Osmanlı İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne. Bilig, (47), ss.79-120.
• Ata, B. (2014). 1924’te ilkokullarda tarih öğretimi: D'âlembert etkisi altında Türk deneyimi. Turkish History Education Journal, 3 (1), ss.43-61.
• Cumhuriyet Gazetesi, 25 Şubat 1932, 3 Temmuz 1932, 12 Nisan 1934, 16 Mayıs 1939.
• Çapa, M. (2002). Cumhuriyet'in ilk yıllarında tarih öğretimi. Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi. (29-30), ss.39-55.
• Doğan, E. (2007). İstanbul erkek lisesi’nin kurucusu Mehmed Nadir Bey’in öğretmenlik mesleği ve öğretim yöntemleri ile ilgili görüş ve önerileri. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (14), ss.142-160.
• Fazlıoğlu, İ. (2003). Mehmet Nadir. Diyanet İslam Ansiklopedisi, 2003, (XXVIII), ss.499-500.
• Hanioğlu, M.Ş. (1985). Bir siyasal örgüt olarak "Osmanlı İttihad ve Terakki Cemiyeti" ve "Jön Türklük": (1889-1902). İstanbul: İletişim.
• İnönü, E (1997). Mehmet Nadir bir eğitim ve bilim öncüsü. Ankara: TÜBİTAK.
• Niyazi, H (2010). Riyaziyeci Mehmet Nadir Bey, İstanbul Erkek Lisesi Dergisi, İstanbul, ss.69-74.
• Öymen, H.R. (1943). İhsan Şerif Saru. İhsan Şerif Saru 1867-1939. İstanbul: MEB.
• Ramsaur, E.E. (1972). Jön Türkler ve 1908 İhtilali, (çev. Nuran Ülken), İstanbul: Sander.
• Saru, K. Ş. (1970). İhsan Şerif Saru eğitim hizmetinde elli yıl. İstanbul: MEB.
• Şerif, İ. (1926). Cumhuriyet Çocuklarına Tarih Dersleri. İstanbul: Kanaat.
• Ünal, U. ve Birbudak, T.S. (2013). İstanbul Dârülmuallimî (1848-1924). Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
• Yücel. H.A. (1940). İhsan Şerif, İhsan Şerif Saru 1867-1939. İstanbul: MEB.