EDİRNE BABA DEMİRTAŞ (TİMURTAŞ) MAHALLESİ GELENEK-SEL KONUTLARI: MİMARİ ÖZELLİKLERİ, POTANSİYELLERİ VE SORUNLARI

Yıl 2016, Cilt: 17 Sayı: 1, 23 - 34, 15.06.2016

Arif Mısırlı Esin Benian

Öz

Edirne'nin Osmanlılar tarafından fethedilmesinden sonra, yerleşmenin yoğun olduğu Kaleiçi bölgesi dışında yeni mahalleler oluşturulmaya başlanmıştır. Dönemin ileri gelenleri tarafından kurulan bu mahallelerden biri de Baba Demirtaş Mahallesi'dir. Kentsel sit sınırları içerisindeki mahalle, Edirne kent merkezinin ve Kaleiçi’nin yakınında konumlanmakta; dünya mirası Selimiye Camii ve Külliyesi'nin de geçiş ve etkileşim bölgesi sınırlarında yer al-maktadır. Organik dokuya sahip mahalle, konumu dışında, Osmanlı dönemi kale dışı yerleşmelerine örnek teşkil etmesi ve bünyesinde anıtsal nitelikli tarihi yapılar ile geleneksel konutları barındırması açısından da önem taşı-maktadır. Ancak zamanla kentleşme, trafik, kullanıcı değişmesi, bilinçsiz kullanım,  denetimsiz yapılaşma gibi faktörler dokunun bozulmasına ve geleneksel konutların azalmasına neden olmuştur.   Oysaki kültürel kimliği sergilemek adına geleneksel dokuların ve konutların korunarak günlük yaşama katılmaları sağlanabilir. Özellikle Selimiye Camii ve Külliyesi gibi dünya mirası bir yapının yaşatılması ve sergilenmesinde çevresiyle birlikte ele alınmış olduğu göz önünde bulundurulduğunda, mahalledeki tarihi ve geleneksel yapılar da önem kazanmaktadır.  Mahallenin ve mevcut geleneksel konutların önemine dikkat çekmek üzere hazırlanan bu çalışmada, mahalle sı-nırları içinde bulunan geleneksel konutların mimari özellikleri incelenmiş; potansiyelleri ve sorunları tespit edil-miştir.

Anahtar Kelimeler

Edirne, Baba Demirtaş Mahallesi, geleneksel konut mimarisi

The Traditional Houses of Edirne Baba Demirtaş (Timurtaş) District: Its Architectural Characteristics, Potentials and Problems

Öz

Abstract: After the conquest of Edirne by the Ottomans, new districts have been established around the Kaleiçi district where settlement was heavily populated. One of the districts set up by the notables of the era is Baba Demirtaş district. This district which is within the urban conservation boundaries, is located within the vicinity of Edirne town center and Kaleiçi district and stands in the boundaries of transition and interaction zones of world heritage Selimiye Mosque Complex. With its organic structure, in addition to its location, it is important because it is an example of a settlement outside the fortress in the Ottoman period and hosts monumental histor-ical buildings and traditional houses. In the course of time, factors such as urbanization, traffic, change of users, unconscious utilization and uncontrolled structuring has resulted in the deterioration of structure and decline in the number of traditional houses. Yet, in order to exhibit cultural identity, reservation of traditional structures and houses should be integrated into daily life. When exhibition and perpetuation of a world heritage such as the Selimiye Mosque Complex is considered with its surroundings, traditional and historical buildings in the district become increasingly important. This study which has been conducted to call attention to the district and its ex-isting traditional houses, reviews the architectural properties of the district and its traditional houses and deter-mines its potentials and problems. 

Anahtar Kelimeler

Edirne, Baba Demirtaş District, traditional dwelling architecture

Kaynakça

• AKIN, N., “Türkiye’de Tarihi Çevre Koruma, Örnekler ve Sorunlar”, Mimarlık Dergisi, Sayı. 288, s. 40-43, 1988.
• DARKOT, B., “Edirne Coğrafi Giriş”, s.1-12, 1993. [EDİRNE-Edirne’nin 600. Fethi Yıldönümü Armağan Kitabı, 349 (fotoğraflar hariç), Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara].
• KAZANCIGİL, R., “Edirne Mahalleleri Tarihçesi (1529-1990)”, 1999, Edirne Valiliği Yayınları No:7, İl Kültür Müdürlüğü Yayınları No: 4, İstanbul, 181, 1999.
• MISIRLI, A., “Tarihsel Çevre ve Mimari Oluşum Üzerine Bir Alan Çalışması: Edirne Baba Timurtaş Mahallesi”, Trakya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Edirne, 2014.
• Trakya Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü Restorasyon Arşivi
• Tüm fotoğraflar: Arif Mısırlı Arşivi 2012