Şanlıurfa İli Sulamaları Işığında Sulama Şebekelerinin Karşılaştırılması

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 1, 19 - 30, 05.06.2018

Mehmet Yaşar Sepetçioğlu Kasim Yenigün Sibel Karakuş Veysel Aslan

Öz

Artan Dünya
nüfusu ile sınırlı su ve toprak kaynakları, sulama ve yeni tarım teknikleri ile
tarımsal üretimin arttırılmasını zorunlu kılmaktadır. Tarımda kullanılacak su
miktarının sınırlı, hatta azalan bir eğilimde olması ve enerji maliyetlerinin
yüksek olması şebeke türü seçimini belirleyen diğer unsurlar olmaktadır. Bu
durum; tarımsal üretim artışını sağlayacak planlama, projelendirme, uygulama ve
değerlendirmeleri önemli kılmaktadır.

GAP; ülkemiz su
kaynakları potansiyelinin % 28 ‘ ini oluşturan, Fırat ve Dicle havzalarının verimli
bir şekilde kullanılması amacıyla oluşturulmuş, yaklaşık 1.800.000 ha sulama
alanı ile büyük kapsamlı bir su kaynakları geliştirme projesidir. GAP
sulamaları ile birlikte planlamalar yeniden değerlendirilerek sulama şebekeleri
günün şartlarına uygun hale getirilmektedir. Şanlıurfa ili sulamaları da GAP
Sulamalarının yaklaşık %50’sini kapsamaktadır. Örneğin Şanlıurfa Harran Ovası
Sulamaları klasik (açık kanallı) sulama şebekesi olarak projelendirilmişken, Şanlıurfa
Bozova Ovası Sulamaları ise basınçlı (borulu) sulama şebekesi olarak projelendirilmiştir.
 

Bu çalışmada; sulama
şebekelerinin avantaj ve dezavantajları GAP ’ ta yer alan ve işletmede olan
sulamalar göz önüne alınarak değerlendirilip, tartışılmış ve yeni sulama
sistemleri için öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Klasik Sulama Sistemleri, Borulu Sulama Sistemleri, GAP, Şanlıurfa Harran Ovası Sulama-ları

Kaynakça

• 1. AKYOL, A., 2012, Basınçlı Sulama Şebekesinde Proje Debisi Hesaplanmasına İlişkin Yöntem Karşılaştırması, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, İzmir
• 2. ANONYMOUS, 2014, İl ve ilçe yüzölçümleri, Harita Kadastro Genel Müdürlüğü Yayınları
• 3. ANONYMOUS, 2018, 2017 Yılı Nüfus Sayımı Sonuçları, Türkiye İstatistik Kurumu
• 4. ANONYMOUS, 2017, 2017 Yılı Yatırım Programı ve Bütçe Takdim Programı, DSİ XV.Bölge Müdürlüğü, Şanlıurfa
• 5. ANONYMOUS, 2016, Şanlıurfa İl Profili, GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı, Şanlıurfa
• 6. AYDOĞDU, M. H., 2006, Güneydoğu Anadolu Projesi'nde Su Kaynakları, Sulama Sistemleri Ve Drenaj Gereksinimleri: Sorunlar ve İhtiyaçlara İlişkin Öneriler, Harran Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Şanlıurfa.
• 7. ÇAKMAK, C., 1998, Türkiye’de Su Kaynakları Potansi-yeli ve Developmanı, TMH, Sayı: 391, Sayfa : 34-39, Ankara
• 8. ÇEVİK, B., KIRDA, C., SAYIN, S., 2005, Sulama Araç Yön-tem ve Organizasyonu Ziraat Mühendisliği 6. Teknik Kongresi, s. 959-983, Ankara.
• 9. COŞKU, Z., 2008, Basınçlı Sulama Yönetimi ve Su Tasarrufu, Sulama- Drenaj Konferansı Bildiri Kitabı, Adana
• 10. DEMİR, N., 2008, Diyarbakır Devegeçidi Sulama Şebe-kesinde Sulama Sorunları, Yüksek Lisans Tezi.
• 11. GİZBİLİ, M., 2004, Modern Sulama Tekniği, DSİ, Ankara
• 12. GÜLAĞACI. R.Y, 2011, GAP Bölgesinde Uygulanan Sulama Sistemleri Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri, GAP VI. Tarım Kongresi, Şanlıurfa
• 13. İSTANBULLUOĞLU, A., 1989, Iğdır Ovası Koşullarında Pamuk ve Şeker Pancarı Üretiminde Sulama Yöntemlerinin Karşılaştırılması, Erzurum Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yay., s24-32.
• 14. KANBER, R., ÇULLU, M.A., KENDİRLİ, B., ANTEPLİ, S. ve YILMAZ, N., 2005, Sulama, Drenaj ve Tuzluluk, Türkiye Ziraat Mühendisliği VI. Teknik Kongresi Bildirileri, s. 213-251
• 15. KIZILKAYA, T., 1988, Sulama ve Drenaj, DSİ Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara
• 16. KORUKÇU, A. ve ÖNEŞ, A., 1981, Çağdaş Sulama Teknikleri, Türkiye Peyzaj Mimarisi Derneği Yayınları, No:3, Ankara
• 17. ÖZBEK, T., 1987, Sulama Kurutma, Ankara
• 18. SEPETÇİOĞLU, M.Y., 2006, Şanlıurfa Harran Ovası Sulamalarının Gelişimi ve Beklenen / Gerçekleşen Fayda Analizi, GAP V.Mühendislik Kongresi Bildiriler Kitabı, Şanlıurfa
• 19. SEPETÇİOĞLU. M.Y, YENİGÜN. K. vd., 2010, Şanlıurfa Suruç Ovası Sulama Projesi, E-Journal of New World Sciences Academy, Cilt:5, Sayı:4,Elazığ
• 20. SEPETÇİOĞLU, M.Y., 2013, Şanlıurfa İli Taşkın Sorunları ve Çözüm Önerileri, E-Journal of New World Sciences Academy, Cilt:8, Sayı:1, Elazığ
• 21. SOYDAM, A. ve ÇAKMAK. B., 2006, Toplu Basınçlı Sulama Sistemlerinin Ekonomik Yönden Karşılaştırılması; Yaylak Projesi 1400 Nolu Yedeği Örneği
• 22. ŞENER, S., GÜNGÖR, H.,F., 1992, Su İletim ve Uygulama Randımanları, KHGM APK Daire Başkanlığı Yayın No.15/1, Ankara.
• 23. ÜNLÜKALAYCI,A., 1994, Konya-Ilgın Atlantı Sulama-sında Su Dağıtım ve Kullanım Etkinliği, A.Ü.Ziraat Fak. Kültürteknik Bl. Doktora Tezi., Ankara.
• 24. YENİGÜN, K.ve AYDOĞDU, M., 2008, Türkiye’nin En Büyük Entegre Su Kaynakları Projesi GAP Kapsamındaki Sulama ve Drenaj Sistemlerinin Değerlendirilmesi, Su Vakfı Su Kaynakları Dergisi, Cilt 1, Sayı 1, s.27-56, İstanbul