Ders Kitaplarında Kullanılan Örnek Türlerinin Analizi: Limit Konusu

Yıl 2018, Cilt: 9 Sayı: 1, 147 - 169, 17.03.2018

Sevilay Alkan Bülent Güven

https://doi.org/10.16949/turkbilmat.334530

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmada farklı matematik öğretim programları esas alınarak yazılmış
olan matematik ders kitaplarının limit konusunda kullanmış oldukları örnek
türlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu yolla öğretim programlarında yaşanan
değişimin ders kitaplarına ve dolaylı olarak da sınıf içi uygulamalara olan
yansıması kullanılan örnekler vasıtasıyla resmedilmeye çalışılmıştır. Bu
kapsamda 2000-2001 eğitim-öğretim yılına ait 11. sınıf (lise 3) ders kitabı,
2009-2010 ve 2015-2016 eğitim-öğretim yıllarında okutulan 12. sınıf matematik
ders kitaplarının limit konusunda kullanmış oldukları örnekler incelenmiştir.
Ders kitaplarında limit konusunda kullanılan örnek türlerini tespit etmek için
Alkan (2016) tarafından geliştirilen örnek türlerine ait sınıflandırma
kullanılmıştır. Çalışmada elde edilen bulgular doğrultusunda ders kitaplarında
standart ve geliştirici örnek türlerine çokça yer verilmesine karşın başlangıç
ve örnek dışı örnek türlerine ise oldukça az yer verildiği tespit edilmiştir.
Bununla birlikte uç ve karşıt örneklere ise bu kitaplarda hiç yer verilmediği
görülmüştür. Başlangıç ve geliştirici örnekler 2009-2010 ve 2015-2016
yıllarında okutulan ders kitaplarında 2000-2001 yılında okutulan ders kitabına
göre daha fazla kullanılmıştır. Özellikle 2015-2016 eğitim-öğretim yılında
başlangıç örneklerine daha fazla yer verildiği ve limit konusunu günlük hayatla
ilişkilendirme yapıldığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Matematik dersi öğretim programı, matematik ders kitabı, örnek türleri, limit

Analysis of Examples Used in Textbooks: The Case of Limit

Öz

In this study, it has been aimed to determine the example types on the
subject of limits that are used by mathematics textbooks that based on
different mathematics curriculum. In this way, the reflection of the change
emerged in the curriculums on textbooks and also on in-class implementations in
an indirect way are tried to be rendered through the examples. Within this
framework, the examples on the subject of limits given in the 11th grade
mathematics textbook (high school 3rd grade) of the academic year 2000-2001 and
12th grade mathematics textbook taught in the academic years of 2009-2010 and
2015-2016 have been examined. In order to determine the example types on the
subject of limits that are used in the textbooks, classification on example
types developed by Alkan (2016) has been used. In the direction of the research
findings, it has been determined that standard and improving examples are
frequently used in the textbooks despite the fact that start up examples and
non-examples are rarely used. In addition to this, it has been seen that
extreme and counter examples are not used in these books at all. Start up and
improving example are used more frequently in the books that were taught in the
years of 2009-2010 and 2015-2016 than the books taught in the years of
2000-2001. It has been seen that start up examples are given more place
particularly in the academic years of 2015-2016 and the subject of limits is
associated with daily life.

Anahtar Kelimeler

Mathematics curriculum, mathematics textbook, types of example, limit

Kaynakça

• Alkan, S. (2016). Matematik Öğretmenlerinin Kullandıkları Örneklerin Sınıflandırılması ve Öğretimsel Açıklama Boyutlarıyla İlişkisinin İncelenmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon). http://tez2.yok.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
• Altun, M., Arslan, Ç. ve Yazgan, Y. (2004). Lise matematik ders kitaplarının kullanım şekli ve sıklığı üzerine bir çalışma. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 131-147.
• Başer, N. (2012). İlköğretim öğretmenlerinin matematik ders kitaplarını kullanma yolları ve onların öğrencilerin matematik ders kitaplarını kullanma yolları ve matematik ders kitabı hakkındaki görüşleri. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara). http://tez2.yok.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
• Baştürk, S. ve Dönmez, G.(2011). Matematik öğretmen adaylarının limit ve süreklilik konusuyla ilgili kavram yanılgıları. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 5(1), 225-249
• Bills, L., Mason, J., Watson, A. & Zaslavsky, O. (2006). Exemplification: The use of examples in teaching and learning mathematics. In J. Novotná, H. Moraová, M.Krátká, & N. Stehlíková (Eds.), Proceedings of the 30th annual conference of the International Group for the Psychology of Mathematics Education (Vol. 1, pp.125-154).
• Cornu, B. (1991). Limits. In Tall, D. (Ed.) Advanced Mathematical Thinking. Boston: Kluwer, 153-166.
• Dayak, E. (1998). İlköğretim 5. Sınıf matematik ders kitaplarının eğitim–öğretime uygunluğunun değerlendirilmesi. (Yayınlanmış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul). http://tez2.yok.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
• Esirgemez, M. (1995). İlkokul Matematik Ders Kitaplarının Öğrenmeyi Sağlamadaki Katkıları Yönünden Öğretmen Görüşleri.(Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Ankara). http://tez2.yok.gov.tr/ adresinden edinilmiştir.
• Gün, C. K. (2009). Ortaöğretim Dokuzuncu Sınıf Matematik Ders Kitabına İlişkin Öğretmen ve Öğrenci Görüşleri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın) . http://tez2.yok.gov.tr/ adresinden edinilmiştir. . Houston, K. (2009). How to think like a mathematician: A companion to undergraduate mathematics. Cambridge University Press.
• Işık, C. (2008). İlköğretim ikinci kademesinde matematik öğretmenlerinin matematik ders kitabı kullanımını etkileyen etmenler ve beklentileri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(1), 163-176.
• Jordaan, T. (2005). Misconceptions of the limit concept in a mathematics course for engineering students. Unpublished Master of Science Dissertation, University of South Africa.
• Katipoğlu, M., & Katipoğlu, S. N. (2016). Matematik Öğretmenlerinin Öğrenci Ders Kitabı Hakkındaki Görüşleri. Uluslararası Eğitim, Bilim ve Teknoloji Dergisi, 3(2), 156-165.
• Mason, J. & Pimm, D. (1984). Generic examples: Seeing the general in the particular. Educational Studies in Mathematics, 15, 227-289.
• Michener, E. (1978). Understanding mathematics. Cognitive Science, 2(4), 361-383.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB], (2013). Ortaöğretim matematik dersi (9, 10, 11 ve 12. sınıflar) öğretim programı. Ankara. Mittal, V. O., & Paris, C. L. (1993). Categorizing Example Types in Instructional Texts: The Need to Consider Context (No. ISI-RR-93-332). Unıversıty Of Southern Calıfornıa Marına Del Rey Informatıon Scıences Inst.
• Özgen, B. (1993). Türkiye'de ders kitapları sorunu ve çözüm yolları. Eğitim ve Bilim, 17(87).
• Sadoski, M.(2001). Resolving the Effects of Concreteness on Interest, Conprehension and Laerning Important Ideas From Text Educations Psychology Review, Vol.13, No: 3.
• Szydlık, J.E. (2000). Mathematical beliefs and conceptual understanding of the limit of a function, Journal for Research in Mathematics Education, 31(3), 258-276.
• Tall, D., & Vinner, S. (1981). Concept image and concept definition in mathematics with particular reference to limits and continuity. Educational Studies in Mathematics, 12, 151–169.
• Tsamir, P., Tirosh, D. & Levenson, E. (2008). Intuitive nonexamples: the case of triangles. Educational Studies in Mathematics, 69(2), 81-95.
• Watson, A., & Mason, J. H. (2002). Extending example spaces as a learning strategy in mathematics. In A. Cockburn & E. Nardi (Eds.), Proceedings of the 26th Conference of the International Group for the Psychology of Mathematics Education. (Vol 4, pp. 377–384), Norwich, UK.
• Williams, S. (1991). Models of limit held by college calculus students. Journal for Research in Mathematics Education, 22(3), 219-236.
• Yılmaz, A., Seçken, N. ve Morgil, İ. (1998). Lise 11.Sınıf, Kimya 3 Ders Kitaplarının Kimya Eğitimine Uygunluklarının Araştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,14(14)