Veri İşleme Öğrenme Alanına Yönelik Sınıf İçindeki Söylemlerin Matematiksel Dil Bağlamında İncelenmesi

Yıl 2018, Cilt: 9 Sayı: 2, 283 - 311, 29.08.2018

Adnan Baki Sedef Çelik

https://doi.org/10.16949/turkbilmat.332686

Öz

Bu araştırma matematik
dersinde veri işleme öğrenme alanına yönelik oluşan söylemleri matematiksel dil
çerçevesinde incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın yöntemi nitel
araştırma yöntemlerinden durum çalışması olarak belirlenmiştir. Çalışmanın
katılımcılarını yedi ortaokul matematik öğretmeni ve sınıf içindeki öğrencileri
oluşturmaktadır. Matematiksel dile yönelik matematiksel söylemleri tespit
edebilmek amacıyla yapılan bu araştırmada veri toplama yöntemi olarak gözlem
kullanılmıştır. Ayrıca veri işleme öğrenme alanına yönelik belirlenen matematik
dersleri, video kaydına alınarak araştırmanın verileri toplanmıştır. Video
kayıtlarına destek olması amacıyla veri işleme konu alanına yönelik her bir
derste alan notları tutulmuştur. Videolar yazılı doküman haline
getirildikten sonra, belirlenen söylem analizi çerçevesinde analiz edilmiştir.
Araştırmanın sonucunda veri işleme öğrenme alanına yönelik olarak; tanım yapma, görsel
ifadeleri anlama, problem kurma, problem çözmede strateji belirleme ve problem
çözmede sonuca ulaşma, matematiksel dil bağlamında ortaya çıkan
matematiksel söylemler olarak belirlenmiştir. Ayrıca matematiksel dil
kapsamındaki söylemler incelendiğinde, sınıf içindeki etkileşime göre Öğretmen,
Öğretmen-Sınıf, Öğretmen-Öğrenci, Öğrenci-Öğrenci olmak üzere farklı söylem
tiplerinin oluştuğu görülmektedir. Araştırmanın bulguları ışığında matematiksel
dili oluşturan matematiksel söylemlerin oluşmasına yönelik önerilerde
bulunulmuştur.   

Anahtar Kelimeler

Matematiksel dil, matematiksel söylem, veri işleme öğrenme alanı

Investigation of Classroom Discourse about Statistics in the Context of Mathematical Language

Öz

The goal of this study is to analyze the discourses
about statistics that occur in classrooms during mathematics lesson in the
scope of mathematical language. Case study is used in this study as a
qualitative research method. Sample of this study is consisted of seven
secondary school mathematics teachers and their students. In order to determine
the mathematical discourses about mathematical language, observation method is
used as data collection tool. On the other hand, classroom mathematics
discourse about statistics is recorded and data of the research are collected.
In order to support these video records, field notes are kept in every class
about data collection subject area. After turning videos into written
documents, they are analyzed in the frame of determined discourse analysis. At
the end of the research, discourse types that form the mathematical language
are determined to be; defining, understanding visual statements, forming
problem, determining strategy in problem solving and reaching result in problem
solving. Moreover, the
discourses in the mathematical language are examined, it is seen that different
types of discourse such as Teacher, Teacher-Class, Teacher-Student, Student-Student
are formed according to the interaction in the class. In the light of the research findings, suggestions
about mathematical discourses that form the mathematical language and about
discussion environments are made.

Anahtar Kelimeler

Mathematical language, mathematical discourse, statistics learning domain

Kaynakça

• Altun, M. (2008). Liselerde matematik öğretimi. İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım.
• Akkuş, R. (2015). Language and discourse in mathematics. Elementary Education Online, 14(1), 230-242.
• Arı, E. ve Topçu, B. (2013). İlköğretim 6-7 ve 8. sınıflarında öğrenim gören öğrencilerin matematik dersinde istatistik ve olasılık konusuna karşı tutumlarının sınıf düzeyi bakımından değerlendirilmesi: Afyonkarahisar ili örneği. Erzincan University Journal of Science And Technology, 6(1), 87-98.
• Aydın, S. ve Yeşilyurt, M. (2007). Matematik öğretiminde kullanılan dile ilişkin öğrenci görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6(22), 90-100.
• Baş, T. ve Akturan, U. (2008). Nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Cobb, G. W., & Moore, D. S. (1997). Mathematics, statistics, and teaching. The American Mathematical Monthly, 104(9), 801-823.
• Çakmak, Z. (2013). Sekizinci sınıf öğrencilerinin istatistik konusundaki matematiksel dil becerilerine ilişkin değişkenlerin yapısal eşitlik modeli ile incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Erzincan Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzincan.
• Çakmak, Z., Çetin, Ö. F. ve Bekdemir, M. (2016). Sekizinci sınıf öğrencilerinin istatistik konusundaki matematiksel dil becerilerinin yapısal eşitlik modeli ile incelenmesi. İlköğretim Online, 15(2), 299-317.
• Çakmak, Z. T. ve Durmuş, S. (2015). İlköğretim 6-8. sınıf öğrencilerinin istatistik ve olasılık öğrenme alanında zorlandıkları kavram ve konuların belirlenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), 27-58.
• Çalikoğlu-Bali, G. (2002). Matematik öğretiminde dil ölçeği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(23), 57-61.
• Çelik, H. (2014). İlköğretim 7. sınıf öğrencilerinin “olasılık ve istatistik” ünitesini öğrenmeleri üzerinde bilgisayar destekli öğretimin etkisi. Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(2), 45-64.
• Del Mas, R. C. (2004). A comparison of mathematical and statistical reasoning. In D. Ben-Zvi & J. Garfield (Eds.), The challenge of developing statistical literacy, reasoning, and thinking (pp. 79–96). Dordrecht, The Netherlands: Kluwer Academic.
• Doğan, M. ve Güner, P. (2012, Haziran). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının matematik dilini anlama ve kullanma becerilerinin incelenmesi. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi’nde sunulan bildiri, Niğde Üniversitesi, Niğde.
• Ersoy, E. ve Başer, N. (2014). “İstatistik ve olasılık” dersinin senaryo ile öğretim süreci sonunda öğrencilerin eleştirel düşünme eğilimlerindeki değişim. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(1), 359-404.
• Fairclough, N. (2003). Analysing discourse. London: Routledge
• Firmender, J. M., Gavin, M. K., & McCoach, D. B. (2014). Examining the relationship between teachers’ instructional practices and students’ mathematics achievement. Journal of Advanced Academics, 25(3), 214-236.
• Flagg, L. V. (2014). Newman’s error analysis and mathematical language: Diognasing mathematical errors on word problems made by 4th graders who attend a low ses school (Unpublished doctoral dissertation). Mercer University, USA.
• Garfield, J., & Ben-Zvi, D. (2008, June-July). Preparing school teachers to develop students’ statistical reasoning. Paper presented at the ICMI Study 18 and 2008 IASE Round Table Conference, Mexico.
• Gee, J. (2012). Social linguistics and literacies: Ideology in discourses. Newyork: Routledge.
• Genç, G. ve Erdem, A. R. (2016). Matematik öğretiminde olumlu söylem ortamı ve söylem analizi 1-2. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 6(10), 202-232.
• Gökbulut, Y. ve Ubuz, B. (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının prizma bilgileri: Tanım ve örnekler oluşturma. İlköğretim Online, 12(2), 401-412.
• Günel, M., Kıngır, S. ve Geban, Ö. (2012). Argümantasyon tabanlı bilim öğrenme (Atbö) yaklaşımının kullanıldığı sınıflarda argümantasyon ve soru yapılarının incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 37(164), 317-330.
• Hafiyusholeh, M., Budayasa, K., & Siswono, T. Y. E. (2018, May). Statistical literacy: High school students in reading, interpreting and presenting data. Paper presented at the Journal of Physics: Conference Series (JPCS), Lund, Sweden.
• Har, Y. B. (2007, December). The Singapore mathematics curriculum and mathematical communication. Paper presented at the APEC-TSUKUBA International Conference III, Tokyo and Kanazawa, Japan.
• Hahs-Vaughn, D. L., Acquaye, H., Griffith, M. D., Jo, H., Matthews, K., & Acharya, P. (2017). Statistical literacy as a function of online versus hybrid course delivery format for an ıntroductory graduate statistics course. Journal of Statistics Education, 25(3), 112-121.
• Hacısalihoğlu-Karadeniz, M. (2016). Beşinci sınıf öğrencilerinin veri işleme konusundaki kazanımlara ulaşabilme durumlarının belirlenmesi. Mediterranean Journal of Humanities, 6(1), 221-236.
• Kaya, D. & Aydın, H. (2016). Elementary mathematics teachers' perceptions and lived experiences on mathematical communication. Eurasia Journal of Mathematics, Science & Technology Education, 12(6), 1619-1629.
• Kaya, G., Şardağ, M., Çakmakci, G., Doğan, N., İrez, S. ve Yalaki Y. (2016). Bilimin doğası öğretiminde kullanılan söylem desenleri ve iletişim yaklaşımları. Eğitim ve Bilim, 41(185), 83-99.
• Kersaint, G. (2015). Orchestrating mathematical discourse to enhance student learning. Retrieved June 19, 2017 from https://fs24.formsite.com/edweek/images/WP-Curriculum_Associates--Orchestrating_Mathematical_Discourse.pdf
• Kosko, K. W., & Gao, Y. (2017). Mathematical communication in state standards before the Common Core. Educational Policy, 31(3), 275-302.
• Lomibao, L. S., Luna, C. A., & Namoco, R. A. (2016). The influence of mathematical communication on students’ mathematics performance and anxiety. American Journal of Educational Research, 4(5), 378-382.
• Mariotti, M. A., & Fischbein, E. (1997). Defining in classroom activities. Educational Studies in Mathematics, 34(3), 219–248.
• Mercer, N., & Sams, C. (2006). Teaching children how to use language to solve maths problems. Language and Education, 20(6), 507-528.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2013). Ortaokul (5-8. sınıflar) matematik dersi öğretim programı. Ankara: MEB Basımevi.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2017). Matematik dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul). Ankara: MEB Basımevi.
• Miles, B. M., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis (21st ed.). London: Sage Publication.
• Morgan, C., Craig, T., Schuette, M., & Wagner, D. (2014). Language and communication in mathematics education: An overview of research in the field. ZDM, 46(6), 843-853.
• Mortimer, E. F., & Scott, P. H. (2003). Meaning making ın secondary science classrooms. Maidenhead, UK: Open University Press.
• Moschkovich, J. (2003). What counts as mathematical discourse? International Group for the Psychology of Mathematics Education, 3, 325-332.
• Nathan, M. J., & Knuth, E. J. (2003). A study of whole classroom mathematical discourse and teacher change. Cognition and Instruction, 21(2), 175-207.
• National Council of Teachers of Mathematics [NCTM]. (2000). Principles and standarts for school mathematics: An overview. Reston: NCTM.
• Paker, T. (2015). Durum çalışması. F. N. Seggie & Y. Bayyurt (Eds.), Nitel araştırma yöntem, teknik, analiz ve yaklaşımları içinde (s.119-134). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Robson, C. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri: Gerçek dünya araştırması (Ş. Çınkır ve N. Demirkasımoğlu, Çev.). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Selmer, S. J., Rye, J. A., Malone, E., Fernandez, D., & Trebino, K. (2014). What should we grow in our school garden to sell at the farmers’ market? ınitiating statistical literacy through science and mathematics integration. science activities: Classroom Projects and Curriculum Ideas, 51(1), 17-32.
• Sfard, A. (2001). There is more to discourse than meets the ears: Looking at thinking as communication to learn more about mathematical learning. Educational Studies in Mathematics. 46(1-3), 13-57.
• Sfard, A. (2000). Steering (dis) course between metaphors and rigor: Using focal analysis to investigate an emergence of mathematical objects. Journal for Research in Mathematics Education,(31),3, 296-327.
• Sfard, A. (2012). Introduction: Developing mathematical discourse some insights from communicational research. International Journal of Educational Research, 51(52), 1-9.
• Shortino-Buck, M. M. (2017). Mathematical discourse in elementary classrooms. (Unpublished doctoral dissertation). University of Portland, USA.
• Stahl, G., Çakir, M. P., Weimar, S., Weusijana, B. K., & Ou, J. X. (2017). Enhancing mathematical communication for virtual math teams. Acta Didactica Napocensia, 3(2),101-114.
• Tanışlı, D. (2016). Satır aralarını okuma sanatı: Söylem çözümlemesi ve matematik eğitimi. E. Bingölbali, S. Arslan & İ. Ö., Zembat (Ed.), Matematik eğitiminde teoriler içinde (s. 901-915). Ankara: PegemA Yayınevi.
• Toptaş, V. (2015). Matematiksel dile genel bir bakış. International Journal of New Trends in Arts, Sports &Science Education, 4(1), 18-22.
• UK Department for Education (2014). The national curriculum in England: Key stages 3 and 4 framework document. London, UK: Department for Education.
• Wang, S. (2007, December). Research process, changes and ımplementation of mathematics curriculum standard in China. Paper presented at the APEC-TSUKUBA International Conference III, Tokyo and Kanazawa, Japan.
• Yeşildere, S. (2007). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının matematiksel alan dilini kullanma yeterlilikleri. Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi, 24(2), 62-70.
• Yin, R. K. (2013). Case study research: Design and methods. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.