Türkiye’nin Kuru Meyve İhracatında Bölgesel Yoğunlaşma Durumu

Yıl 2014, Cilt: 1 Sayı: 2, 269 - 280, 26.07.2014

Hasan Arısoy Zeki Bayramoğlu Yusuf Çelik Osman Orkan Özer

Öz

Agricultural sector has also been affected by the globalization like the rest of the world. The increase in the world trade has continued. The monitoring of the development in dried fruits’ trade which is one of the most important sectors in Turkish agricultural exports is very crucial. Raisins, dried apricots and figs are in the scope of this study. The aim of this study is to examine the changes in the value and direction of trade flow between Turkey and the countries which import dried fruits from Turkey. Trade Intensity Analysis Method which presents the course of trade flow among countries is used in the study. The study indicate that Turkey has not kept its export share for the raisins market in Holland, dried figs in England and dried apricots in France and England. The main reason of loss is that because other countries have accessed to their markets. This outcame implies that Turkey cannot effectively use its advantages in these markets.

Anahtar Kelimeler

Dried fruits, trade intensity analysis method, concentration coefficient, Turkey

Regional Concentration of Turkish Dried Fruits Exports

Öz

Son yıllarda dünyayı etkisi altına alan küreselleşme dalgasından tarım sektörü de etkilenmiştir. Uluslararası tarım ürünleri ticaretindeki artış devam etmektedir. Türkiye’nin tarım ürünleri ihracatındaki en önemli fasıllardan biri olan kuru meyvelerin ticaretindeki gelişmelerin izlenmesi de son derece önemlidir. Araştırma kapsamına kuru üzüm, kuru kayısı ve kuru incir alınmıştır. Bu çalışma, Türkiye ile kuru meyveleri ithal eden ülkeler arasındaki ticaret akımının değerinde ve yönünde görülen değişimi incelemek amacıyla yapılmıştır. Bu çalışmada ikili ticari ilişkilerin seyrini ortaya koyan Ticaret Yoğunlaşması Analiz Yöntemi kullanılmıştır. Sonuç olarak Türkiye son yıllarda kuru üzüm ticaretinde Hollanda, kuru incir ticaretinde İngiltere, kuru kayısı ticaretinde Fransa ve İngiltere pazarlarındaki payını aynı oranda koruyamamıştır. Bunun başlıca nedeni bu ülkelerin piyasalarına artık başka ülkelerin de girmiş olmasıdır. Bu durum Türkiye’nin gerçekten etkili olduğu pazarlarda avantajını kullanamadığını göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Kuru meyveler, ticaret yoğunlaşması analiz yöntemi, yoğunlaşma katsayısı, Türkiye

Kaynakça

• Altay, B., Gürpınar, K., 2008. Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler ve Bazı Rekabet Gücü Endeksleri: Türk Mobilya Sektörü Üzerine Bir Uygulama. Afyon Kocatepe Üniversitesi, İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10 (1): 257-274.
• Altay, H., 2008. Karşılaştırmalı Üstünlükler Teorisi Kapsamında Türk Endüstrilerinin Avrupa Birliği (15) Pazarındaki Rekabet Gücü Düzeylerinin İncelenmesi: 1995 – 2007. Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 21, :215-240.
• Anonymous, 2012a. Kuru İncir Sektör Raporu. Türkiye Cumhuriyeti Ekonomi Bakanlığı, İhracat Genel Müdürlüğü, Tarım Ürünleri Daire Başkanlığı, Sektör Raporları, http://www.ibp.gov.tr/pg/sektorpdf/tarim/ kuru_incir_2012.pdf (Accessed 15.01.2013). Anonymous, 2012b. Kuru Kayısı Sektör Raporu. Türkiye Cumhuriyeti Ekonomi Bakanlığı, İhracat Genel Müdürlüğü, Tarım Ürünleri Daire Başkanlığı, Sektör Raporları, http://www.ibp.gov.tr/pg/sektorpdf/tarim/ kuru_kayisi_2012.pdf.(Accessed 5.01.2013). Anonymous, 2012c. Kuru Üzüm Sektör Raporu. Türkiye Cumhuriyeti Ekonomi Bakanlığı, İhracat Genel Müdürlüğü, Tarım Ürünleri Daire Başkanlığı, Sektör Raporları, http://www.ibp.gov.tr/pg/sektorpdf/tarim/ kuru_uzum_2012.pdf (Accessed 02013).
• Balassa, B., 1965. Trade Liberalization and Revealed Comparative Advantage. Manchester School of Economic and Social Studies, 33:, 99-123.
• Batra, A., Khan Z., 2005. Revealed Comparative Advantage: An Analysis for India and China. Indian Council for Research on International Economic Relations, Working Paper, No: 168, New Delhi.
• Çakmak, E., Akder, H., 2005. DTÖ ve AB’deki Gelişmeler Işığında 21. Yüzyılda Türkiye Tarımı. TÜSİAD, Yayın No:397, İstanbul.
• ECE., 1973. Trade Network Projections and International Consistency Tests, UN Economic Bulletin for Europe, 24(2).
• Eraktan, G., 1988. Auswirkungen der Assoziierung der Türkei mit der EWG auf die türkische Landwirtschaft. Publikationen der Landwirtschaftlichen Fakultät der Universität Ankara-1064, Wissenschaftliche
• Forschungen und Studien-567, Ankara. Eraktan, G., 2001. Tarım Politikası Temelleri ve Türkiye’de Tarımsal Destekleme Politikası. Uzel Yayınları, Ankara.
• Erkan, B., 2011. Türkiye’nin Geleneksel Tarım Ürünleri İhracatındaki Rekabet Gücünün Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükler Bazında Analizi. 1. Uluslararası Dış Ticaret ve Tarım Stratejileri Sempozyumu, 08-10 December Kilis/Turkey.
• FAOSTAT., 20 Faostat Trade Indices http://faostat.fao.org/site/535/DesktopDef ault.aspx?PageID=535 (Accessed 28.02.2013).
• Ferman, M., Akgüngör, S. ve Yüksel, H.A., 2004. Türkiye'nin İhracat Rekabet Gücü ve Sürdürülebilirliği: Avrupa Birliği Pazarında Rakip Ülkeler ve Türkiye Açısından Bir Karşılaştırma. Türkiye İktisat Kongresi, 5-9 May, İzmir.
• Fertö, I., Hubbard, L.J., 200 Revealed Comparative Advantage and Competitiveness in Hungarian Agri-Food Sectors. Institute of Economics Hungarian Academy of Sciences, Discussion Papers, No: 2002/8, Budapest.
• Finger, J.M., Kreinin, M.E., 1979. A Measure of Export Similarity and Its Possible Uses. The Economic Journal, Vol. 89, No: 356.
• Francescon A., Nagy A., 1988. International Trade in Forest Products. International Institute for Applied Systems Analysis, A B Academic Publishers, Great Britain.
• Frohberg, K., Hartmann, M., 1997. Comparing Measures of Competitiveness. Institute of Agricultural Development in Central and Europe Discussion Paper, DP No: 2. s: 7.
• Froment, R., Zighera, J., 1964. La structure du commerce mondial. Conference de la Society d'Econometrie.
• Hinloopen, J., Marrewijk, C. V., 2004. Dynamics of Chinese Comparative Advantage. Tinbergen Institute, Discussion Paper, No: Ti 2004034/2, Rotterdam.
• ITS., 20 International Trade Center, International Trade Statistics. http://www.trademap.org/tradestat/Countr y_SelProductCountry_TS.aspx (Accessed 02013).
• Kommission der Europäischen Gemeinschaften., 19 Landwirtschaftliche Vorausschätzungen 1 – Methoden, Techniken und Modelle. Hausmitteilungen über Landwirtschaft: 48. Küçükkiremitçi, O., Karaca, M.E. and Eşiyok, B.A., 20 Türkiye’nin İhracatında Öne Çıkan Sektörlerde Temel Pazar Ülkeler, Rakipler ve Rekabet Gücü. Türkiye Kalkınma Bankası, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü, GA/01-01-10, February, Ankara. Li, Kui-W., Bender, S., 2002. The Gain and Loss of Comparative Advantage in Manufactured Exports among Regions. Yale University Economic Growth Center, Discussion Paper, No: 8
• Linnemann, H., 1966. An Economic Study of International Trade Flows, North-Holland, Amsterdam.
• MOE., 2013. Küresel Ticarette Türkiye’nin Yeniden Konumlandırılması: Dış Ticarette Yeni Rotalar. Dış Ticaret Müsteşarlığı Raporları, Ankara http://www.ekonomi.gov.tr/upload/98C9FB B8-D8D3- 856645209FC758B662CB/dtyr.pdf (Accessed 06.03.2013).
• Nagy, A., 1979. Methods of Structural Analysis and Projection of International Trade. Studies No. 13, Hungarian Academy of Sciences, Institute of Economics, Budapest.
• Official Gazette., 2005. 13 Ekim 2005 Tarih ve 25965 Sayılı Resmi Gazete. Konu: Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon Rejimi Kararı, http://www.resmigazete.gov.tr (Accessed 002013).
• Official Gazette., 2012. 13 Haziran 2012 Tarih ve 28322 Sayılı Resmi Gazete. Yüksek Planlama Kurulu Karar No: 2012/8, Tarih: 6/6/2012, Konu: 2023 Türkiye İhracat Stratejisi ve Eylem Planı, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/201 2/06/20120613-31-1.pdf (Accessed 002013).
• Ricardo, D., 1971. Principles of Political Economy and Taxation. Penguin Books, Middlesex.
• Seyidoğlu, H., 1999. Uluslararası İktisat. Teori Politika ve Uygulama. 13. Baskı, Kurtiş Matbaası, İstanbul.
• Seymen, D., Bilici, Ö. and Şanlısoy, S., 2009. Türk Dış Ticareti’nin Yönü, Dış Ticaret Politikası Perspektifinden Bir Değerlendirme. Anadolu International Conference in Economics, June 17-19, 2009, Eskişehir, Turkey.
• Theil, H., 1967. Information and Economic Theory. North-Holland, Amsterdam.
• Togan, S., 1993. 1980'li Yıllarda Türk Dış Ticaret Rejimi ve Dış Ticaretin Liberalizasyonu. Ankara: Türk Eximbank Araştırma Dizisi, No: TSI., 20 İstatistik Göstergeler. http://www.tuik.gov.tr/Gosterge.do?metod
• =GostergeListe&alt_id=45 (Accessed 02013).
• TSI., 20 İstatistik Göstergeler. http://www.tuik.gov.tr/VeriBilgi.do?alt_id= 12 (Accessed 22.03.2013).
• Türkekul, B., 2009. Türkiye’nin Tarım Ürünleri Dış Ticaretinin Yapısal Analizi. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar. 46, (532):49.
• UNSD., 2012. UN COMTRADE, United Nations Commodity Trade Statistics Database, Data Query, http://comtrade.un.org/db/ce/ceSearch.asp x (Accessed 08.07.2012).
• Utkulu, U., 2005. Türkiye’nin Dış Ticareti ve Değişen Mukayeseli Üstünlükler. Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları, Dokuz Eylül Üniversitesi Matbaası, Alsancak / İzmir.
• Vollrath, T.L., 1991. A Theoretical Evaluation of Alternative Trade Intensity Measures of Revealed Comparative Advantage. Weltwirtschaftliches Archiv 130: 265–279.
• Yılmaz, M., Özken, A., 2012. Dış Ticarete Giriş. Gazi Kitabevi, Beşevler, Ankara.