BibTex RIS Kaynak Göster

-

Yıl 2014, Cilt: 1 Sayı: 3, 322 - 330, 09.11.2014

Sertaç Tekdal Enver Kendal Belgizar Ayana

Öz

The study was conducted during 2011-2012 growing season in Diyarbakır, in order to determine yield and some quality traits of some durum wheat lines and use them in the breeding programs. Eighty durum wheat lines and five cultivars (Artuklu, Eyyubi, Güneyyıldızı, Şahinbey, Zühre) were used as experiment material. Experiment was conducted by Augmented Experimental Desing consisting of four blocks of which every block had twenty five plots. Along with grain yield, test weight, thousand grain weight, protein content, semolina colour, SDS sedimantation were examined. Biplot analysis method was performed to evaluate intertraits and genotyp-traits relations. As a result of analysis related traits to each other and prominent genotypes in terms of particular features visually were shown. In the formed Biplot graph, most of the lines showed superiority in terms of protein content, SDS sedimantation and semolina colour by taking part in the direction of quality traits. As a results, the superior 40 lines in point of different traits were selected for yield trials and also genotypes having high quality property were included into the crossing garden.

Anahtar Kelimeler

Augmented biplot durum wheat quality crossing

Kaynakça

  • Akçura, M. ve Topal, A., 2009. İç Anadolu Bölgesi Yerel Ekmeklik Buğday Popülasyonlarından Seçilen Saf Hatların Tane Verimi ve Kalite Özellikleri Yönünden Bazı Tescilli Çeşitlerle Karşılaştırılması. Ülkesel Tahıl Sempozyumu, 59-69, 2-5 Haziran 2008, Konya.
  • Atlı, A., Koçak, N. ve Aktan, M., 1993. “Ülkemiz çevre koşullarının kaliteli makarnalık buğday yetiştirmeye uygunluk yönünden değerlendirilmesi”. Hububat Sempozyumu, 8–11 Haziran 1993, s. 345–351, Konya.
  • Atlı, A., Koçak, N., Aktan, M., 1999. Ülkemiz Çevre Koşullarının Kaliteli Makarnalık Buğday Yetiştirmeye Uygunluk Yönünden Değerlendirilmesi. Orta Anadolu’da Hububat Tarımının Sorunları ve Çözüm Yolları Sempozyumu, 8-11 Haziran Konya. s. 345-351.
  • Borelli, G.M., Troccoli, A., Di Fonzo, N., Fares, C., 1998. Durum Wheat Lipoxygenase Activity and Other Quality Parameters That Affect Pasta Color. Cereal Chem.; 76(3): 335-340.
  • Dokuyucu, T., Akkaya, A., Nacar, A. İspir, B., 1997. Kahramanmaraş Koşullarında Bazı Ekmeklik Buğdayların Verim, Verim Unsurları ve Fenolojik Özelliklerinin İncelenmesi. Türkiye II. Tarla Bitkileri Kongresi, 22-25 Eylül 1997, Samsun. s.16-20.
  • El-Haremein, F. J., El-Saleh, A., Nachit, M.M., 1996. Environmental Effect on Durum Wheat Grain Quality in Syria. 10th International Cereal and Bread Congress, June 9-12 1996, Porto Carras, Greece.
  • Gabriel, K.R., 1971. The biplot-graphic display of matrices with application to Principal component analysis. Biometrika 58: 453-467.
  • Gençtan, T., Sağlam, N., 1987. Ekim Zamanı Ve Ekim Sıklığının Üç Ekmeklik Buğday Çeşidinde Verim ve Verim Unsurlarına Etkisi. Türkiye Tahıl Sempozyumu, 6-9 Ekim. Bursa. s. 171-183.
  • Karaduman Y., Avcıoğlu R. Çakmak, M., 2012. Makarnalık Buğday Islah Materyalinde Karotenoid Pigment Miktarının Ekstraksiyon ve Reflektans Kolorimetre Metotları ile Belirlenmesi.(online): http://dosya.bdutae.gov.tr/sempozyum-kitap-290-534.pdf (Erişim tarihi:20.07.2012)
  • Kılıç H. ve Yağbasanlar, T., 2003. Güneydoğu Anadolu Bölgesi Koşullarında Makarnalık Buğday (Triticum Turgidum ssp) Çeşitlerinin Bazı Kalite Özelliklerinin Genotipxçevre interaksiyonları Üzerinde Araştırma. 5. Tarla Bitkileri Kongresi, 13-17 Ekim, Diyarbakır.
  • Kılıç, H. Özberk, İ., Özberk, F., 1999. Bazı Ekmeklik Buğday Çeşitlerinin Sıcak ve Kurağa Toleranslarının Belirlenmesi. Orta Anadolu’da Hububat Tarımının Sorunları ve Çözüm Yolları Sempozyumu. Ed. H. Ekiz, 8-11 Haziran Konya s. 358-364.
  • Kılıç, H., 2003. Güneydoğu Anadolu Bölgesi Koşullarında Makarnalık Buğday (Triticum turgidum ssp.) Çeşitlerinin Bazı Tarımsal ve Kalite Özellikleri ile Stabilitesi Üzerine Araştırmalar. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Ens. No:718.
  • Kılıç, H., Tekdal, S., Kendal, E., Aktaş, H., 2012. Augmented Deneme Desenine Dayalı İleri Kademe Makarnalık Buğday (Triticum turgidum ssp.) Hatlarının Biplot Analiz Yöntemi İle Değerlendirilmesi. KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi, 15(4).
  • Korkut, K. Z., Sağlam, N., Başer, İ., 1993. Ekmeklik ve Makarnalık Buğdaylarda Verimi Etkileyen Bazı Özellikler Üzerine Araştırmalar. Trakya Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 2 (2):111-118.
  • Manthey F., 2001. Durum Wheat Color, www.ag.ndsu.nodak.edu/plantsci/ breeding/durum.
  • Matsuo, R. R., 1982. Durum Wheat Production and Processing Chap.9 in Grains and Oil Seeds-Handling, Marketing, Processing. 719-748. Canadian International Grains Institute, Winnipeg, Manitoba, Canada.
  • Mut, Z., Aydın, N., Özcan, H., Bayramoğlu, H. O., 2005. Orta Karadeniz Bölgesinde Ekmeklik Buğday Genotiplerinin Verim ve Bazı Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. GOP Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22 (2): 85-93.
  • Nachit, M.M., Baum, M., Impiglia, A., Ketata, H., 1993. Studies on Some Grain Quality Traits in Durum Wheat Grown in Mediterranean Environments. Proceedings International Symp.on Durum Wheat Quality in the Mediterranean Region, Zaragoza, Spain, p: 181-187.
  • Öztürk, A. Akkaya, A., 1996. Kışlık Buğday Genotiplerinde (Triticum aestivum L.) Tane Verim Unsurları ve Fenolojik Dönemler Üzerine Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 27 (2):187-202.
  • Pena, R. J., Amaya, A., Rajaram, S. and Mujeeb, A., 1990. Variation in Quality Characteristics with Some Spring 1B/1R Translocation Wheats. Journal of Cereal Science. 12:105–112.
  • Peterson, C. J., Graybosch, R.A., Baenziger, P.S., Grombacher, A.W. 1992. Genotype and environment effeccts on quality characteristics of hard winter wheat. Crop Science, 32:98-103.
  • Peterson, R.G., 1994. Agricultural Field Experiments Desin and Analysis. Marcel Dekker.Inc. 409 p. Corvallis. Oregon.
  • Sade, B., Topal, A., Soylu, S., 1999. Konya Sulu Koşullarında Yetiştirilebilecek Makarnalık Buğday Çeşitlerinin Belirlenmesi. Orta Anadolu’da Hububat Tarımının Sorunları ve Çözüm Yolları Sempozyumu, 8-11 Haziran, Konya. s. 91-96.
  • Sözen, E., Yağdı, K., 2005. Bazı İleri Makarnalık Buğday (Triticum durum Desf.) Hatlarının Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Uludağ Üniviersitesi, Ziraat Fakültesi, Fakülte Dergisi, 19 (2): 69-81.
  • Tekdal S., E. Kendal, A. Altıkat, H. Aktaş, ve M. Karaman, 2011. İleri Kademe Durum Buğday Hatlarının (Triticum durum Desf.) Diyarbakır Ekolojik Koşullarında Bazı Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi, 9. Tarla Bitkileri Kongresi, Bursa.
  • TÜİK, 2013. Türkiye İstatistik Kurumu Verileri.
  • IGC, 2013. Uluslararası Hububat Konseyi Verileri.
  • Yan, W., 2001. GGE biplot-A windows application for graphical analysis of multi-environment trial data and other types two-way data. Agron J 93: 1111-1118.
  • Yan, W., Kang, M., 2003. GGE Biplot Analysis. A Graphical Tool Breeders. Geneticists and Agronomists. CRC Press. Florida.
  • Yan, W. et Tinker, N. A., 2006. Biplot analysis of multi-environment trial data: Principles and applications. Can. J. Plant Sci. 86: 623–645.

İleri Kademe Makarnalık Buğday Hatlarının Verim ve Bazı Kalite Özelliklerinin Biplot Analiz Yöntemi ile Değerlendirilmesi

Yıl 2014, Cilt: 1 Sayı: 3, 322 - 330, 09.11.2014

Sertaç Tekdal Enver Kendal Belgizar Ayana

Öz

Diyarbakır şartlarında 2011–2012 yetiştirme sezonunda yürütülen bu araştırmada, üstün makarnalık buğday hatlarının tespit edilmesi ve ıslah programlarında kullanılması amacıyla verim ve bazı kalite özellikleri incelenmiştir. Çalışmada materyal olarak 80 makarnalık buğday hattı ile beş adet tescilli çeşit (Artuklu, Eyyubi, Güneyyıldızı, Şahinbey, Zühre) kullanılmıştır. Araştırma, Augmented deneme desenine göre her birinde 25 parsel bulunan dört blokta yürütülmüştür. Tane verimi ile birlikte, hektolitre ağırlığı, bin tane ağırlığı, protein oranı, irmik rengi ve SDS sedimantasyon testi incelenmiştir. Özellikler arası ve genotip-özellik ilişkilerini değerlendirmek amacıyla Biplot analiz yöntemi uygulanmıştır. Analiz neticesinde birbiriyle ilişkili olan özellikler ile belirli özellikler yönünden öne çıkan genotipler görsel olarak gösterilmiştir. Oluşturulan Biplot grafiğinde hatların çoğu kalite özellikleri yönünde yer alarak protein oranı, SDS sedimantasyon ve irmik rengi yönünden üstünlük göstermişlerdir. Araştırma sonucunda, farklı özellikler bakımından üstünlük gösteren 40 adet hat verim denemelerine alınmak üzere seçilmiş, ayrıca üstün kalite özelliğine sahip olan hatlar da melez bahçesine alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Augmented biplot makarnalık buğday kalite melez

Kaynakça

  • Akçura, M. ve Topal, A., 2009. İç Anadolu Bölgesi Yerel Ekmeklik Buğday Popülasyonlarından Seçilen Saf Hatların Tane Verimi ve Kalite Özellikleri Yönünden Bazı Tescilli Çeşitlerle Karşılaştırılması. Ülkesel Tahıl Sempozyumu, 59-69, 2-5 Haziran 2008, Konya.
  • Atlı, A., Koçak, N. ve Aktan, M., 1993. “Ülkemiz çevre koşullarının kaliteli makarnalık buğday yetiştirmeye uygunluk yönünden değerlendirilmesi”. Hububat Sempozyumu, 8–11 Haziran 1993, s. 345–351, Konya.
  • Atlı, A., Koçak, N., Aktan, M., 1999. Ülkemiz Çevre Koşullarının Kaliteli Makarnalık Buğday Yetiştirmeye Uygunluk Yönünden Değerlendirilmesi. Orta Anadolu’da Hububat Tarımının Sorunları ve Çözüm Yolları Sempozyumu, 8-11 Haziran Konya. s. 345-351.
  • Borelli, G.M., Troccoli, A., Di Fonzo, N., Fares, C., 1998. Durum Wheat Lipoxygenase Activity and Other Quality Parameters That Affect Pasta Color. Cereal Chem.; 76(3): 335-340.
  • Dokuyucu, T., Akkaya, A., Nacar, A. İspir, B., 1997. Kahramanmaraş Koşullarında Bazı Ekmeklik Buğdayların Verim, Verim Unsurları ve Fenolojik Özelliklerinin İncelenmesi. Türkiye II. Tarla Bitkileri Kongresi, 22-25 Eylül 1997, Samsun. s.16-20.
  • El-Haremein, F. J., El-Saleh, A., Nachit, M.M., 1996. Environmental Effect on Durum Wheat Grain Quality in Syria. 10th International Cereal and Bread Congress, June 9-12 1996, Porto Carras, Greece.
  • Gabriel, K.R., 1971. The biplot-graphic display of matrices with application to Principal component analysis. Biometrika 58: 453-467.
  • Gençtan, T., Sağlam, N., 1987. Ekim Zamanı Ve Ekim Sıklığının Üç Ekmeklik Buğday Çeşidinde Verim ve Verim Unsurlarına Etkisi. Türkiye Tahıl Sempozyumu, 6-9 Ekim. Bursa. s. 171-183.
  • Karaduman Y., Avcıoğlu R. Çakmak, M., 2012. Makarnalık Buğday Islah Materyalinde Karotenoid Pigment Miktarının Ekstraksiyon ve Reflektans Kolorimetre Metotları ile Belirlenmesi.(online): http://dosya.bdutae.gov.tr/sempozyum-kitap-290-534.pdf (Erişim tarihi:20.07.2012)
  • Kılıç H. ve Yağbasanlar, T., 2003. Güneydoğu Anadolu Bölgesi Koşullarında Makarnalık Buğday (Triticum Turgidum ssp) Çeşitlerinin Bazı Kalite Özelliklerinin Genotipxçevre interaksiyonları Üzerinde Araştırma. 5. Tarla Bitkileri Kongresi, 13-17 Ekim, Diyarbakır.
  • Kılıç, H. Özberk, İ., Özberk, F., 1999. Bazı Ekmeklik Buğday Çeşitlerinin Sıcak ve Kurağa Toleranslarının Belirlenmesi. Orta Anadolu’da Hububat Tarımının Sorunları ve Çözüm Yolları Sempozyumu. Ed. H. Ekiz, 8-11 Haziran Konya s. 358-364.
  • Kılıç, H., 2003. Güneydoğu Anadolu Bölgesi Koşullarında Makarnalık Buğday (Triticum turgidum ssp.) Çeşitlerinin Bazı Tarımsal ve Kalite Özellikleri ile Stabilitesi Üzerine Araştırmalar. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Ens. No:718.
  • Kılıç, H., Tekdal, S., Kendal, E., Aktaş, H., 2012. Augmented Deneme Desenine Dayalı İleri Kademe Makarnalık Buğday (Triticum turgidum ssp.) Hatlarının Biplot Analiz Yöntemi İle Değerlendirilmesi. KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi, 15(4).
  • Korkut, K. Z., Sağlam, N., Başer, İ., 1993. Ekmeklik ve Makarnalık Buğdaylarda Verimi Etkileyen Bazı Özellikler Üzerine Araştırmalar. Trakya Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 2 (2):111-118.
  • Manthey F., 2001. Durum Wheat Color, www.ag.ndsu.nodak.edu/plantsci/ breeding/durum.
  • Matsuo, R. R., 1982. Durum Wheat Production and Processing Chap.9 in Grains and Oil Seeds-Handling, Marketing, Processing. 719-748. Canadian International Grains Institute, Winnipeg, Manitoba, Canada.
  • Mut, Z., Aydın, N., Özcan, H., Bayramoğlu, H. O., 2005. Orta Karadeniz Bölgesinde Ekmeklik Buğday Genotiplerinin Verim ve Bazı Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. GOP Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22 (2): 85-93.
  • Nachit, M.M., Baum, M., Impiglia, A., Ketata, H., 1993. Studies on Some Grain Quality Traits in Durum Wheat Grown in Mediterranean Environments. Proceedings International Symp.on Durum Wheat Quality in the Mediterranean Region, Zaragoza, Spain, p: 181-187.
  • Öztürk, A. Akkaya, A., 1996. Kışlık Buğday Genotiplerinde (Triticum aestivum L.) Tane Verim Unsurları ve Fenolojik Dönemler Üzerine Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 27 (2):187-202.
  • Pena, R. J., Amaya, A., Rajaram, S. and Mujeeb, A., 1990. Variation in Quality Characteristics with Some Spring 1B/1R Translocation Wheats. Journal of Cereal Science. 12:105–112.
  • Peterson, C. J., Graybosch, R.A., Baenziger, P.S., Grombacher, A.W. 1992. Genotype and environment effeccts on quality characteristics of hard winter wheat. Crop Science, 32:98-103.
  • Peterson, R.G., 1994. Agricultural Field Experiments Desin and Analysis. Marcel Dekker.Inc. 409 p. Corvallis. Oregon.
  • Sade, B., Topal, A., Soylu, S., 1999. Konya Sulu Koşullarında Yetiştirilebilecek Makarnalık Buğday Çeşitlerinin Belirlenmesi. Orta Anadolu’da Hububat Tarımının Sorunları ve Çözüm Yolları Sempozyumu, 8-11 Haziran, Konya. s. 91-96.
  • Sözen, E., Yağdı, K., 2005. Bazı İleri Makarnalık Buğday (Triticum durum Desf.) Hatlarının Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Uludağ Üniviersitesi, Ziraat Fakültesi, Fakülte Dergisi, 19 (2): 69-81.
  • Tekdal S., E. Kendal, A. Altıkat, H. Aktaş, ve M. Karaman, 2011. İleri Kademe Durum Buğday Hatlarının (Triticum durum Desf.) Diyarbakır Ekolojik Koşullarında Bazı Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi, 9. Tarla Bitkileri Kongresi, Bursa.
  • TÜİK, 2013. Türkiye İstatistik Kurumu Verileri.
  • IGC, 2013. Uluslararası Hububat Konseyi Verileri.
  • Yan, W., 2001. GGE biplot-A windows application for graphical analysis of multi-environment trial data and other types two-way data. Agron J 93: 1111-1118.
  • Yan, W., Kang, M., 2003. GGE Biplot Analysis. A Graphical Tool Breeders. Geneticists and Agronomists. CRC Press. Florida.
  • Yan, W. et Tinker, N. A., 2006. Biplot analysis of multi-environment trial data: Principles and applications. Can. J. Plant Sci. 86: 623–645.
Toplam 30 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

Sertaç Tekdal

Enver Kendal

Belgizar Ayana Bu kişi benim

Yayımlanma Tarihi 9 Kasım 2014
Gönderilme Tarihi 9 Kasım 2014
Yayımlandığı Sayı Yıl 2014 Cilt: 1 Sayı: 3

Kaynak Göster

APA Tekdal, S., Kendal, E., & Ayana, B. (2014). İleri Kademe Makarnalık Buğday Hatlarının Verim ve Bazı Kalite Özelliklerinin Biplot Analiz Yöntemi ile Değerlendirilmesi. Türk Tarım Ve Doğa Bilimleri Dergisi, 1(3), 322-330.
 Kapak Resmi İndir