Pamukta Verticillium Solgunluğunun Verime Etkisinin Regresyon Modeliyle İncelenmesi

Yıl 2014, Cilt: 1 Sayı: 3, 390 - 397, 11.11.2014

Şenol Çelik Oktay Erdoğan Adil Bakoğlu Adem Bardak

Öz

Bu çalışma, bazı pamuk çeşitlerinde kütlü pamuk verimi ile hastalık şiddeti arasındaki ilişkinin iki regresyon katsayısının karşılaştırılması ve iki korelasyon katsayısı arasındaki farka ilişkin hipotez kontrolüyle ortaya konulması amacıyla yürütülmüştür. Hastalık etmeninin yaprak dökmeyen patotipinin bulunduğu tarlada, hastalığa karşı reaksiyonları farklı altı pamuk çeşidinde, %5-10, %50-60 koza açım döneminde ve hasat sonrasında hastalık şiddeti değerleri saptanmıştır. Elde edilen veriler kullanılarak iki regresyon katsayısının karşılaştırılması ve iki korelasyon katsayısı arasındaki farka ilişkin hipotez kontrolüyle ilgili hesaplamalar yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, %5-10, %50-60 koza açımı ve gövde kesitinde hastalık şiddeti-verim ilişkisi negatif yönde, regresyon katsayısı negatif ve belirleme katsayıları sırasıyla R2=0.77, R2=0.78 ve R2=0.78 olarak bulunmuştur. %5-10 koza açımındaki hastalık şiddeti-kütlü pamuk verimi ile %50-60 koza açımındaki hastalık şiddeti-kütlü pamuk verimi arasındaki genel regresyon katsayısı - 49.9 olarak bulunmuş ve %11.02’lik bir verim kaybı ortaya çıkmıştır. %5-10 koza açımındaki hastalık şiddeti-kütlü pamuk verimi ile gövde kesiti hastalık şiddeti-kütlü pamuk verimi arasındaki genel regresyon katsayısı -55.5 olarak saptanmış ve %12.25’lik bir verim kaybı tespit edilmiştir. %50-60 koza açımındaki hastalık şiddeti-kütlü pamuk verimi ile gövde kesiti hastalık şiddeti-kütlü pamuk verimi arasındaki genel regresyon katsayısı -55.6 olarak belirlenmiş ve %12.28’lik bir verim kaybı saptanmıştır. Bu çalışmanın sonucuna göre hastalık şiddetinin artmasının yanı sıra patojenin topraktaki sklerot sayısına, patotipine, bitkide ilerleme hızına, genotiplerin duyarlılık durumuna ve hastalığa yakalanma süresine bağlı olarak kütlü pamuk veriminde ciddi kayıpların oluşabileceğini ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler

Pamuk, verticillium solgunluğu, regresyon, korelasyon, kütlü pamuk verimi Investigation of the Effect of Verticillium Wilt on Cotton Yield by Regression Models

Kaynakça

• Anonim, 1996. Integrated Pest Management for Cotton in the Western Region of the United States. Second Edition, University of California, Division of Agriculture and Naturel Resources Publication,3305. 164 pp.
• Anonim, 2013. T.C. Başbakanlık Türkiye İstatistik Kurumu. Bitkisel Üretim İstatistikleri Kayıtları.
• Aydın, H. A., Sağır, A., 2001. Bazı pamuk çeşitlerinin solgunluk hastalığı (Verticillium dahliae Kleb.)'na karşı reaksiyonlarının belirlenmesi, Bitki Koruma Bülteni, 41 (1-2):17-24.
• Arabsalmani, M., Okhovat, S.M., Sharifitherani, A.M., Nikkha, J. ve Safaie, N., 2011. Epidemiology of verticillium wilt of cotton in golestan provience: Effect of verticillium wilt on quantitative and qualitative characters of cotton on yield. Iran Journal of Plant Pathology, 47(1):1-2.
• Bajaj, Y.P.S., 1998. Biotechnology in Agriculture and Forestry 42. Cotton. Springer-Verlag, New York. 367 pp.
• Bejarano-Alcazar, J., Melero-Vara, J.M., Blanco-Lopez, M.A. ve Jimenez-Diaz, R.M., 1995. Influence of Inoculum Density of Defoliating and Nondefoliating Pathotypes of V. dahliae on Epidemics of Verticillium Wilt of Cotton In Southern Spain. Phytopathology, 85: 1474– 1481.
• Bejarano-Alcazar, J., Blanco, L.M.A., Melero, V. ve Jimenez Diaz, R.M., 1996. Etiology. Importance and Distribution of Verticillium Wilt of Cotton in Southern Spain. Plant Disease, 80 (11): 1233-1238.
• Bejarano-Alcazar, J., Blanco, L.M.A., Melero, V. ve Jimenez Diaz, R.M., 1997. The influence of verticillium wilt epidemics on cotton yield in Southern Spain. Plant Pathology, 46:168-178.
• Bell, A.A., 1992. Verticillium Wilt. In: Hillkocks, R.J. (ed.). Cotton Diseases, CAB International, Wallingford, UK, pp. 87-126.
• Düzgüneş, O., Kesici, T. ve Gürbüz., F., 1993. İstatistik Metotları. Ankara Üniversitesi Yayınları:1291, Ankara, 369 s.
• El-Zik, K.M., 1985. Integrated Control Of Verticillium Wilt of Cotton. Plant Disease, 1025-1032.
• Erdoğan, O., Sezener, V., Özbek, N., Bozbek, T., Yavaş, İ. ve Ünay, A., 2006. The Effects of Verticillium Wilt (Verticillium dahliae Kleb.) on Cotton Yield and Fiber Quality. Asian Journal of Plant Science, 5: 867-870.
• Erdoğan, O., Dündar, H. ve Göre, M.E., 2011. Bazı Pamuk Genotiplerinin Verticillium Solgunluk Hastalığı Etmeni (Verticillium dahliae Kleb.)’ne Karşı Reaksiyonlarının Belirlenmesi. Bitki Koruma Bülteni, 51(2): 159-173.
• Esentepe, M., 1979. Adana ve Antalya illerinde pamuklarda görülen solgunluk hastalığının etmeni, yayılışı, kesafeti ve zarar derecesi ile ekolojisi üzerinde araştırmalar. Bölge Zirai Mücadele AE eserleri seri No:32, İzmir.
• Joaquim, T.R. ve Rowe, R.C., 1990. Reassessment of vegetative compatibility relationships among strains of Verticillium dahliae using nitrate-nonutilizing mutants. Phytopatholgy, 80:1160-1166.
• Karademir, E., Karademir, Ç., Ekinci, R., Baran, B. ve Sağır, A., 2012. Effect of Verticillium dahliae Kleb. on cotton yield and fiber technological properties. International Journal of Plant Production, 6 (4): 387-407.
• Karman, M., 1971. Bitki Koruma Araştırmalarında Genel Bilgiler. Tarım Bakanlığı Mesleki Kitaplar Serisi, Bornova-İZMİR, 279 s.
• Kaymak, F., Şimşek, M., ve Ünal, M., 1976. Pamuk Çeşitlerinin Solgunluk Hastalığına Mukavemetlerinin Tespiti. NBPAE Sonuç Raporu, 195-205. Lingjia, K. ve Dexin, M., 1996. Studies on yield loss cause with cotton verticillium wilt in field. Hubei Agricultural Sciences, 6: 47-50.
• Mendeş, M., 2012. Uygulamalı Bilimler İçin İstatistik ve Araştırma Yöntemleri. Kriter Yayınevi, İstanbul, 644 s.
• Nemli, T., 2003. Pamuk Hastalıkları ve Savaşım Yöntemleri. Pamukta Eğitim Semineri, 14-17 Ekim, İzmir, s. 103-111.
• Paplomatas, E.J., Bassett, D.M., Broome, J.C. ve Devay, J.E., 1992. Incidence of Verticillium Wilt and Yield Losses of Cotton Cultivars (Gossypium hirsutum) Based on Soil Inoculum Density of Verticillium dahliae. The American Phytopathological Society, 82 (12): 1471-1420.
• Pullman, G.S. ve DeVay, J.E., 1982. Epidemiology of Verticillium wilt of cotton: Effects of disease development on plant phenology and lint yield. Phytopathology, 72: 554-559.
• Ranney, C. D., 1995. Control of Cotton Disease With Host Plant Resistance: A Success Story With Opportunities. Proceedings Beltwide Cotton Confrences, San Antonio TX, USA, January 4-7, Vol.1. 532-535; 2.
• Sağır, A., Tatlı, F. ve Gürkan, B., 1995. Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Pamuk Ekim Alanlarında Görülen Hastalıklar Üzerinde Çalışmalar. GAP Bölgesi Bitki Koruma Sorunları ve Çözüm Önerileri Sempozyumu, 27-29 Nisan, Şanlıurfa, s. 5-9.
• Sezgin, E., 1985. Pamuk Solgunluk Hastalığı ile Savaşımda Kültürel İşlemlerin Önemi. Yıllık 3 (3): 23-31, İzmir.
• Shen, C. Y., 1985. Integrated management of Fusarium and verticillium wilts of cotton in China. Crop Protection, 4: 337-345.
• Turner, H. N., 1971. Exotic sheep breeds of possible value in North Australia. Wool Technology and Sheep Breeding, 18 (1): 42-49, Australia.
• Watkins, G.M., 1981. Compendium of Cotton Diseases. The American Phytopathological Society, St. Paul MN, 87 pp.
• Wilhelm, S., Sagen, J.E. ve Tietz, H., 1974. Resistance to Verticillium wilt in cotton: source, techniques of identification, inheritance trends and Resistance potential of Multipline Cultivars. Phytopathology, 64: 924-931.
• Yurtsever, N., 1984. Deneysel İstatistik Metotlar. Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara, 623 s. Zhang, J., Sanogo, S., Flynn, R., Baral, J.B., Bajaj, S., Hughs, S.E. ve Percy, R.G., 2011. Germplasm evaluation and transfer of Verticillium wilt resistance from Pima (Gossypium barbadense) to Upland cotton (G. hirsutum). Euphytica DOI: 10.1007/s10681-011.