Pamukta Fide Kök Çürüklüğü Etmenlerine Karşı Bazı Bitki Ekstrakt ve Uçucu Yağlarının Antifungal Etkisi

Yıl 2014, Cilt: 1 Sayı: 3, - , 11.11.2014

Oktay Erdoğan Ali Çelik Şenol Yıldız Kağan Kökten

Öz

Bu çalışma, nane (Mentha piperita L.), kekik (Thymus vulgaris L.) ve lavanta (Lavandula angustufolia Mill.) bitki türlerinden elde edilen su ekstraktı ve uçucu yağların Rhizoctonia solani (AG4) ve Fusarium spp. üzerindeki antifungal etkisini belirlemek amacıyla in vitro koşullarda yürütülmüştür. Bitkilerden elde edilen su ekstraktlarının son konsantrasyonları %0.5, %1, %2, %4 ve %8 dozunda ve uçucu yağlar 1, 2, 3, 5 ve 10 μl ml-1 dozunda otoklav edilen Patates Dekstroz Agar (PDA) besi yerine ilave edilmiştir. Patojenlere ait 5 mm çapında miselyum diskleri PDA besi yerlerine ekilmiştir. Kontrol grubu olarak ekstrakt ve uçucu yağlardan ari PDA besi yeri kullanılmıştır. PDA’lı petriler 24±1oC’da inkübasyona bırakılmıştır. Deneme tesadüf parselleri deneme deseninde 3 tekerrürlü olarak yürütülmüştür. 7 günlük inkübasyon süresi sonunda fungusların koloni çapları ölçülmüş ve kontrollere göre bitki ekstraktlarının % engelleme oranları hesaplanmıştır. Çalışma sonucunda elde edilen verilere göre, nane, kekik ve lavanta ekstraktlarının antifungal etkisi, aynı bitkilerin uçucu yağlarına göre daha düşük saptanmıştır. Nane, kekik ve lavanta ekstraktları R. solani ve Fusarium spp.’nin miseliyal gelişimini farklı oranlarda engellerken, en yüksek fungitoksik etki kekik ekstraktının %8 dozunda saptanmıştır. Kekik uçucu yağının 1, 2, 3, 5 ve 10 μl ml-1 dozları test edilen patojenlerin misel gelişimini %100 oranında engellemiş ve test edilen patojenlere karşı fungisidal etki göstermiştir. Nane ve lavanta uçucu yağlarının antifungal etkileri patojene ve doza bağlı olarak değişmekle birlikte birbirlerine çok yakın bulunmuştur. Sonuç olarak, kekik uçucu yağının biyolojik preparat olarak kullanılabileceği kanısına varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• Agrios, G.N., 1998. Plant Pathology. 3thEdition, Academic Press Inc., San. Diego, CA, 803 p.
• Akgül, A., Kıvanç, M. ve Bayrak, A., 1989. Chemical composition and antimicrobial effect of Turkish laurel leaf oil. Journal of Essential Oil Research, 1: 277-280.
• Alvarez-Castellanos, P.P., Bishop, C.D. ve Pascual-Villalobos, M.J., 2001. Antifungal activity of essential oil of flowerheads of garland chrysanthemum (Chrysanthemum coronarium) against agricultural pathogens. Phytochemistry, 57: 99-102.
• Anonim, 1999. GAP Yöresinde Tarla Tarımı-II. http://www.tb-yayin.gov.tr/basili/1999/tarla_tarimi_II.
• Anonim, 2011. Pamuk Entegre Mücadele Teknik Talimatı. T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü, Bitki Sağlığı Araştırmaları Daire Başkanlığı, Ankara, s.121.
• Arici, Ş.E., Özgönen, H., Şanlı, A., Polat, M. ve Yasan, G., 2011. Antimicrobial activity of essential oils against agricultural plant pathogenic fungi and bacteria. AFPP – Fourth International Conference on Non Chemical Crop Protection Methods, 8-10 March, Lille, France, p. 249-253.
• Ark, P.A. ve Thompson, J.P., 1959. Control of certain diseases of plants with antibiotics from garlic (Allium sativum L.). Plant Disease Report, 43: 276-282.
• Basım, E. ve Basım, H., 2013. Chemical composition, antibacterial and antifungal activities of turpentine oil of Pinus slyvestris L. against plant bacterial and fungal pathogens. Journal of Food, Agriculture & Environment, 11 (3-4): 2261-2264.
• Bayrak, A. ve Akgül, A., 1987. Composition of essential oils from Turkish Salvia species. Phytochemistry, 26: 846-847.
• Belgüzar, S., Yanar, Y., Taş, L., Kadıoğlu, İ. ve Yılar, M., 2013. Origanum minutiflorum (Kekik) Ekstrakt ve Uçucu Yağının Antifungal Etkisinin Belirlenmesi. I. Bitki Koruma Ürünleri ve Makineleri Kongresi, 2-5 Nisan, Antalya, s. 23.
• Belgüzar, S., Yılar, M., Yanar, Y., Kadıoğlu, İ. ve Doğar, G., 2014. Thymus vulgaris (Kekik) Ekstrakt ve Uçucu Yağının Clavibacter michiganensis subsp. michiganensis Üzerine Etkisinin Belirlenmesi. Türkiye V. Bitki Koruma Kongresi, 3-5 Şubat, Antalya, s. 362.
• Benjilali, B., Tantadui-Elaraki, A., Ayadi, A. ve Ihlal, M., 1984 Method to Study Antimicrobial Effects of Essential Oils: Application to the Antifungal Activity of Six Moroccan Essences. Journal of Food Protection, 47: 748-752.
• Boyraz, N. ve Özcan, M., 1997. Bitki patojeni funguslara bazı yerli baharat ekstrakt ve uçucu yağlarının antifungal etkileri. Gıda, 22 (6): 457-462.
• Boyraz, N. ve Koçak, R., 2006. Bazı Bitki Ekstraktlarının In vitro Antifungal Etkileri. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 20 (38): 82-87.
• Çalıkoğlu, E., Kıralan, M. ve Bayrak, A., 2006. Uçucu Yağ Nedir, Nasıl Üretilir ve Türkiye’deki Durumuna Genel Bir Bakış. Türkiye 9. Gıda Kongresi, 24-26 Mayıs, Bolu, s. 569-570.
• Daferera, J.D., Ziogasb, B.N. ve Polissioua, M.G., 2003. The effectiveness of plant essential oils on the growth of Botrytis cinerea, Fusarium sp. and Clavibacter michiganensis subsp. michiganensis. Crop Protection, 22: 39-44.
• Deans, S. G. ve Svoboda, K.P., 1990. The Antimicrobial Properties of Marjoram (Origanum majorana L.) Volatile Oil. Flavour Fragr. Journal, 5: 187-190.
• Devay, J.E., 2001. Seedling Diseases 13-14, in Eds., T.L. Kirkpatrick and C.S. Rothrock “Compendium of Cotton Diseases” Second ed. APS Pres VII:77.
• Duke, S. O., Dayan, F. E., Romagni, J.G. ve Rimando, A.M., 2000. Natural products as sources of herbicides: current status and future trends. Weed Research, 40:99-111.
• Hashem, M., Moharama, A.M., Zaied, A.A. ve Saleh, F.E.M., 2010. Efficacy of essential oils in the control of cumin root rot disease caused by Fusarium spp. Crop Protection, 29: 1111-1117.
• Kaçar, Ö. ve Özer, N., 2000. Soğanda Tohumla ve Toprakla Taşınan Funguslar Üzerine Bazı Bitki Ekstraktları ve Kompost Ekstraktları Uygulamalarının Etkinliği. Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ, s. 68.
• Kadıoğlu, İ., Yanar, Y., Hasgül, Y., Yılar, M., Belgüzar, S. ve Koyuncu, E., 2013. Bazı Kekik Türlerinin Antifungal Etkinliğinin Belirlenmesi. I. Bitki Koruma Ürünleri ve Makineleri Kongresi, 2-5 Nisan, Antalya, s. 22.
• Knobloch, K., Pauli, A., Iberl, B., Weigand, H. ve Weis, V., 1989. Antimicrobial and antifungal properties of essential oil components. J Essential Oil Research, 1: 119-128.
• Lehtijarvi-Doğmuş, H.T., 2006. Antifungal effect of essential oils from some Turkish herbs against Rhizoctonia solani Kühn. Phytopathology Mediterranean, 45: 261–265.
• Macias, F.A., Castellano, D., Oliva, R.M., Cross, P. ve Torres, A., 1997. Potential use of allelopathic agents as natural agrochemicals. Brighton Crop Protection Conference Weeds, p. 33-38.
• Özcan, S., Yılar, M., Belgüzar, S. ve Önen, H., 2013. Teucrium polium L. Uçucu Yağının Herbisidal ve Antifungal Etkileri ile Kimyasal İçeriğinin Belirlenmesi. Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi, 5: 94-103.
• Qasem, J.R. ve Abu-Blan, H.A., 1995. Antifungal Activity of Aqueous Extract From Some Common Weed Species. Annals of Applied Biology, 127: 215-219.
• Qasem, J.R. ve Abu-Blan, H.A., 1996. Fungucidal activity of some common weed extracts against different plant pathogenic fungi. J Phytopathology, 144: 157-161.
• Ramamoorthy, V., Raguchander, T. ve Samiyappan, R., 2002. Enhancing resisitance of tomato and hot pepper to Pythium diseases by seed treatment with fluorescent Pseudomonas. European Journal of Plant Pathology, 108: 429-441.
• Rathee, P.S., Mishra, S.H. ve Kaushal, R., 1982. Antimicrobial activity of essential oil, fixed oil and unsaponifiable matter of Nigella sativa Linn. Indian Journal of Pharmacy Science, 44: 8-10.
• Shelef, L.A., 1983. Antimicrobial effects of spices. Journal of Food Safety, 6: 29-44.
• Singh, A.K., Dikshit, A., Sharma, M.L. ve Dixit, S.N., 1980. Fungitoxic Activity of Some Essential Oils. Economic Botany, 34:186-190.
• Yanar, Y., Kadıoğlu, İ., Kutluk, N.D., Çeşmeli, İ. ve Hangün, A., 2001. Bazı bitki ekstraktlarının farklı bitki patojeni funguslara karşı antifungal etkilerinin belirlenmesi. Türkiye Herboloji Dergisi, 4 (1): 58-63.
• Yanar, Y., Belgüzar, S. ve Telci, İ., 2014. Origanum, Mentha ve Lippia Türlerine ait Uçucu Yağların Botrytis cinerea ve Clavibacter michiganensis subsp. michiganensis’e karşı Antimikrobiyal Etkisi. Türkiye V. Bitki Koruma Kongresi, 3-5 Şubat, Antalya, s. 361.
• Zambonelli, A., Zechini D’Aulerio, A., Bianchia, A. ve Albasini, A., 1996. Effects of essential oils on phytopathogenic fungi In vitro. J Phytopathology, 144: 491-494.