Duvar Yüzeylerindeki Tarımsal Kaçakların Belirlenmesi ve Duvarlarda Yenilebilir Peyzaj Potansiyelinin Geliştirilmesi

Yıl 2017, Cilt: 4 Sayı: 2, 169 - 178, 21.04.2017

Emrah Yalçınalp Alperen Meral Ezgi Doğan

Öz

Kentleşme sıklıkla
endüstrileşme ile ilişkilendirilen bir kavramdır ve dünyanın endüstrileşme
hızına bağlı olarak, kentleşme hızı da önlenemez bir şekilde artmaktadır.
Kentleşme hızındaki bu artışın en önemli sonuçlarından biri de giderek azalan
doğal kaynaklar üzerindeki ciddi baskılar hissedilmektedir. Yatay düzlemlerin
sahip oldukları
ekonomik değerler nedeniyle yeşil alan yaratmak için için fazla pahalı olduğu
düşünülen kentler, ciddi yeşil altyapı eksikliği çekmektedirler. Bu pahalılık
ayrıca tarımsal alanları kentlerin dışına doğru itmekte ve yer azlığı nedeniyle
üreticileri pek çok bitki büyümeyi düzenleyici madde kullanmaya mecbur
bırakmaktadır. Tüm bu kimyasalların kullanımının gıda kalitesini etkilediğine
dair görüşler oldukça güçlü bir biçimde gündemde yer tutarken, bu maddeler
çevre kirliliğine de sebep olmaktadır. Bu maddelerin yarılanma ömürleri uzun
olup, toprakta, sebze ve meyveler üzerinde kalmakta ve besin zinciri ile de
insana kadar ulaşmaktadır. Yer pahalılığı ve kentsel yerleşim alanlarına yakın
tarım alanlarının azlığı nedeniyle, bu yerlerde üretimde miktar ve kaliteyi
arttırmak amacıyla tarımda kullanımı teşvik edilen, sentetik kimyasalların ve
bitki gelişim düzenleyicilerin kontrolsüz ve bilinçsiz bir şekilde aşırı
miktarlarda kullanımı sonucunda ürünlerde oluşan kalıntılar insan ve çevre
sağlığı üzerinde çeşitli toksik etkilere de neden olmaktadır. Bu araştırmada, belirlenen duvarlardaki bitkiler,
vejetasyon süreci boyunca belirli zaman aralıklarıyla incelenmiş, duvar
yüzeylerinde belirlenen tarımsal kaçaklar tespit edilmiş, duvarlara adaptasyon
sağlamış yenilebilir türler belirlenmiştir. Bu alanlarda kendiliğinden var
olabilen, minimum bakım maliyetine sahip türler yenilebilir peyzaj kapsamında
ele alınmış ve tespit edilen türler hem estetik hem de yenilebilirlilik
fonksiyonu açısından değerlendirilmiştir. Yapılan
çalışma ile kentsel alanlarda kullanıcıların güvenli gıdaya ulaşabilmesi,
kentsel alanlarda tarımın geliştirilmesi ve yeşil duvarların oluşturulması, çocukların
bitki büyüme süreçlerine dahil olmaları, tüketici olmaktan çıkıp üretici ve
kendine yeterli toplum olmayı deneyimlemesi amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Peyzaj mimarlığı, tarımsal kaçak, duvar vejetasyonu, dikey bahçe

Kaynakça

• Ayaşlıgil, Y. 1990. Ecology and Natural Distribution of Woody Plants That Can Be Used in Parks and Gardens. Istanbul University. Journal of Forest Faculty. B. 39: 1. İstanbul.
• Babaoğlu, M. 2002. Bitki Büyüme Düzenleyicileri Türkiye’deki Durum ve Sağlık Açısından Değerlendirmeler, Ders Notları, Selçuk Üniversitesi. Ziraat Fak. Tarla Bitkileri Bölümü, Konya, (www.biyoteknoloji.gen.tr).
• Bass, B. and Baskaran, B. 2003. Evaluating Rooftop and Vertical Gardens as an Adaptation Strategy for Urban Areas, CCAF Impacts and Adaptation Progress Report, National Research Council Canada.
• Godefroid, S. and Koedam, N. 2007. Urban plant species patterns are highly driven by density and function of built-up areas Sandrine. Landscape Ecol 22, 1227-1239.
• Grimm, N., Grove, J.M., Pickett, S.T.A. and Redman, C.L. 2000. Integrated approaches to long-term studies of urban ecological systems. Bioscience 50: 571-584.
• Helzel, M. 2012. Paslanmaz Çelikten Yapılmış Yeşil Duvarlar, Bina Serisi, 17.
• Jim, C.Y. and Chen, W.Y. 2010. Habitat effect on vegetation ecology and occurrence on urban masonry walls. Urban Forestry & Urban Greening 9, 169-178.
• Knapp, S., Kuhn, I., Wittig, R., Ozinga, W.A., Poschold, P. and Klotz, S. 2008. Urbanization causes shifts in species’ trait state frequencies. Preslia 80: 375-388.
• Kumlay, A.M. ve Eryiğit, T. 2011. Bitkilerde Büyüme ve Gelişmeyi Düzenleyici Maddeler: Bitki Hormonları, Iğdır Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü. Dergisi. Iğdır Univ. J. Inst. Sci. & Tech. 1(2): 47-56, 2011.
• Lososova , Z., Chytry , M., Kuhn, I., Hajek, O., Horakova, V., Pysek, P. and Tichy, L. 2006. Patterns of plant traits in annual vegetation of man-made habitats in Central Europe. Perspectives in Plant Ecology, Evolution and Systematics 8: 69-81.
• Şeniz, V. 2007. Genel sebzecilik, Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü, Bursa. Thompson, K. and McCarthy, M.A. 2008. Traits of British alien and native urban plants. Journal of Ecology 96: 853-859.
• URL 1. Veri Değerlendirme İl-ve-İlceler-İstatistik. TRABZON (http://www.mgm.gov.tr) (Erişim tarihi: 14/08/2016).
• Yücel, G.Ü. 2010. Duvar Bahçesi: Yeşil Duvar. Yeşil Duvar, Mavi Yapı Dergisi, Yıl: 1, 2, Kasım-Aralık, 51-53.
• Yüksel, Ü. 2005. Ankara Kentinde Kentsel Isı Adası Etkisinin Yaz Aylarında Uzaktan Algılama ve Meteorolojik Gözlemlere Dayalı Olarak Saptanması ve Değerlendirilmesi Üzerine Bir Araştırma. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.