Van Kenti Yakın Çevresi Kıyı Alanı Örneğinde Sulak Alanlar ve Görsel Peyzaj Kalite Değerlendirmesi

Yıl 2017, Cilt: 4 Sayı: 4, 506 - 515, 26.10.2017

Feran Aşur

Öz

Peyzajda en önemli görsel çekicilik kaynağı olan su, rekereasyonel
aktiviteler için ilk sırada tercih edilen bir öğedir. Sulak alanlar, doğa
bilimcileri kadar sosyal bilimcilerin de ilgi alanına giren ve ekolojik
önemleri ile birlikte insan topluluklarıyla tarih boyunca ilişkide olmalarından
dolayı kültürel süreçleri de şekillendiren ekosistemlerdir. Sulak alanlar, bulundukları yerlerin peyzaj kalitesini artırma
niteliğine sahip oldukları için kullanıcılara çekici rekreasyonel alanlar
oluşturmaktadır. Sulak alanlar, nüfusun hızlı artışı ve yapılaşmaların plansız
olması sebepleriyle tahriplere uğrayabilmektedir. Bu bağlamda sulak alanlar,
görsel kaynak değeri olan, ekolojik ve rekreasyonel aktivitelere olanak sağlama
gibi işlevlerinden dolayı korunması ve rehabilite edilmesi gereken alanlardır.
Bu çalışmada bütüncül bir bakış açısı ile Van Kenti
yakın çevresi kıyı alanlarında önemli sulak alanlar olan Karasu, Van,
Edremit, Dönemeç (Engil) ve Göründü sulak alanları materyal olarak
kullanılmıştır. Araştırma
alanının durumunu yansıtan görüntüler, bilgiler ve değerlendirme çizelgesi
hazırlanarak uzman grubunun değerlendirmesine sunulmuştur. Görsel peyzaj kaliteleri ve rekreasyonel
kullanım potansiyellerinin değerlendirilmesi
yapılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre alanın görsel peyzaj kalitesi esasına
dayanarak rehabilitasyon ve benzeri çalışmaların uygulanması gerektiği
vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sulak alanlar, peyzaj kalitesi, Van Kenti, kıyı alanı

Kaynakça

• Adızel, Ö., Durmuş, A. 2014. Van İlinin Ornito-Turizm (Kuş Turizmi) Potansiyeline Sahip Sulak Alanları. Van Turizmi Geleceğini Arıyor Çalıştay Raporu. s. 140-150.
• Ak, M. M. 2010. Akçakoca Kıyı Bandı Örneğinde Görsel Kalitenin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi Üzerine Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Ankara, 156 s.
• Alaeddinoğlu, F. 2006. Van İli’nin Turizm Potansiyelinin Belirlenmesi ve Planlamaya Yönelik Öneriler. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara.
• Anonim, 1994. Resmi Gazete. 1994. Milletlerarası Ramsar Sözleşmesi, 17 Mayıs 1994 Gün ve 21937 Sayılı Gazete, Ankara.
• Anonim, 2015a. Orman ve Su İşleri Bakanlığı., Van İli’nin Karasal Biyolojik Çeşitlilik ve İç Su Ekosistemleri Biyolojik Çeşitlilik Envanter ve İzleme İşi Sonuç Raporu (yayınlanmamış), Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü 14. Bölge Müdürlüğü, Ankara.
• Anonim, 2015b. Doğa Derneği, Türkiye’nin Önemli Doğa Alanları, 2: 368-387, Ankara.
• Anonim, 2016. Van İli 2015 Yılı Çevre Durum Raporu, T.C. Van Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, www.csb.gov.tr/Db/Ced/Editordosya/Van.
• Arriaza, M., Ortega, J.F.C., Medueno, J.A.C., Aviles, P.R. 2004. Assesing The Visula Quality of Rural Landscapes, Landscape And Urban Planning, 69: 115-125.
• Baylan, E., Basdogan, G., Cığ, A. 2013. Landscape Protectıon In Less Developed Regıons Wıth A Focus On Wetlands. Journal of International Scientific Publications: Ecology &Safety, Volume 7, Part 3, ISSN: 1313-2563, Published at: http://www.scientific-publications.net pp: 23-32. Bulgaria.
• BCMF, (British Colombia Ministry of Forests) 1997. Visual Landseape Inventory: Proeedures And Standards Manual, B.C. Ministry of Forests, Forest Praetiees Branch For The Culture Task Force, Resourees Inventory Committee.
• BLM, 2016. Visual Resourse Management System [Görsel Kaynak Yönetim Sistemi]. U.S. Department of The Interior Bureau of Land Management Web site: http://www.blmwyomingvisual.anl.gov/ blm_vcr.html. (Erişim tarihi: Kasım 2016).
• Burmil, S., Daniel, T.C., Hetherington, J.D. 1999. Human values and perceptions of water in arid landscapes, Landscape and Urban Planning 44: 99-109.
• Clay, G.R., Daniel T.C. 2000. Scenic Landscape Assesssment: The Effects of Land Management Jurisdiction on Public Perception of Scenic Beauty. Landscape And Urban Planning, 49: 1-13.
• Çakcı, I. 2007. Peyzaj Planlama Çalışmalarında Görsel Peyzaj Değerlendirmesine Yönelik Bir Yöntem Araştırması. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Ankara, 109 s.
• Çetinkaya, O. 1993. Van Gölü Havzası Su Kaynakları ve Balıkçılık Potansiyeli, Doğu Anadolu Bölgesi I. Su Ürünleri Sempozyumu, 23-25Haziran 1993. Erzurum, s. 71-83.
• Güneroğlu, N. 2017. Akarsu rehabilitasyonunun peyzaj kalitesi üzerindeki etkileri, Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi ISSN: 2146-1880, e-ISSN: 2146-698X, 18(1): 10-20.
• Huang, J. 2014. Landscape Vısual Qualıty Assessment in Washtenaw County, School of Natural Resources And Environment University of Michigan, A. Ar. 18-1.
• Jahany, A., Makhdoom, M., Feghhi, J., Etemat, V. 2012. Determine the Quality of the Landscape and the Outlook in Order to Ecotourism (Case Study: Patom Forest Kheiroud). Environmental Studies, 2(3): 13-20.
• Karadeniz, N. 1995. Sultansazlığı Örneğinde Islak Alanların Çevre Koruma Açısından Önemi Üzerinde Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Ankara.
• Meriç, T., Çağırankaya, S. 2013. Sulak Alanlar. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Ankara, 160 pp.
• url: http://www.turkiyesulakalanlari.com/wp-content/uploads/sulak-alanlar-kitab.pdf. Erişim tarihi: 15-Eylül-2016.
• Özgeriş, M., Karahan, F. 2015. Rekreasyonel tesislerde görsel kalite değerlendirmesi üzerine bir araştırma: Tortum ve Uzundere (Erzurum) Örneği, Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 16 (1): 40-49.
• Özhancı, E., Yılmaz, H. 2011. Rekreasyon alanlarının görsel peyzaj kalitesi yönünden değerlendirilmesi; Erzurum Örneği, Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1(2): 67-7.
• Roger and Golden Inc. 1987. Environmental assessment Handbook, Maryland Department of Natural Resources Pennsilvania, U.S.A.
• Schroeder, H.W. 1982. Preferred features of urban parks and forests, Journal of Arboriculture 8(12): 317-322.
• Sevenant, M., Antrop, M. 2009. Cognitive Attributes and Aesthetic Preferences in Assessment and Differentiation of Landscapes, Journal of Environmental Management, 90(9): 2889-2899.
• SNH, 2013. Scottish Natural Heritage. A Handbooko Environmental Impact Assessment. Guidance for Competent Authorities, Consultees and Others Involved in the Environmental Impact Assessment Process in Scotland.
• Tırıl, A. 2006. Sulak Alanlar, Peyzaj Mimarlar Odası Yayınları: 2006/2. ISBN 9944-89-141-X, 193 s. Ankara.
• Uzun, O., Müderrisoğlu, H. 2011. Visual Landscape Quality in Landscape Planning: Examples of Kars And Ardahan Cities in Turkey, African Journal of Agricultural Research 6: 1627-1638.
• Wu, Y., Bishop, I., Hossain, H., Sposito, V. 2006. Using GIS in Landscape Visual Quality Assessment. Applied Gis 2(3): 18.1-18.20. DOI: 10.2104/Ag 060018.