Azat Buhara Gazetesinde Yayınlanan Karikatürlerin Buhara Halk Cumhuriyeti’nin Sovyetleştirilme Sürecine Yansıması
Öz
Buhara Emirliği 2 Eylül 1920
tarihinde Sovyet Rusya tarafından işgal edilmiştir. Emirlik karşıtı
faaliyetlerde bulunan Yaş Buharalılar bu işgal sırasında Sovyet yönetimi ile iş
birliği yapmıştır. Emirlik yönetimi ortadan kaldırıldıktan sonra Sovyet
destekli Buhara Halk Sovyet Cumhuriyeti kurulmuştur. Fakat Sovyet yönetimi bu
cumhuriyetin siyasi hayatına 27 Ekim 1924 tarihinde son vermiş ve yerine 31
Ekim 1924’te Özbekistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyetini kurdurmuştur.
Azat Buhara gazetesi yaşanan bu
süreçte Buhara Halk Sovyet Cumhuriyeti’nin yayın organı olarak hizmet etmiştir.
Gazete Emirlik idaresinin devrildiği Eylül ayından Ekim 1923 tarihine kadar
Buhara Ahbarı adı ile yayımlanmıştır, sonrasında 1930 yılına kadar Azat Buhara
adı ile yayın hayatına devam etmiştir. Birbirinin devamı olan her iki gazetede,
Buhara Halk Sovyet Cumhuriyeti’nin resmi yayın organı olmasından dolayı eski
yönetimi kötüleyen yazılara yer verilmiştir. Bu gazete Azat Buhara adını aldıktan
sonra komünistlik mefkuresinin yayılması ve toplum içinde yerleşmesine yönelik
yazılara ağırlık vermiştir.
Azat Buhara gazetesinde
siyasi içerikli yazılar ile birlikte siyasi içerikli karikatürlere de yer
verilmiştir. Bu çalışmada 16 Ekim 1923 ile 16 Kasım 1924 tarihleri arasında
çıkan Azat Buhara Gazetesi’nin 164 sayısı taranmış ve ilgili karikatürler
değerlendirilmiştir. Bu sınırlamanın sebebi 27 Ekim 1924 tarihinde Buhara Halk Sovyet
Cumhuriyeti’nin ortadan kaldırılmış olmasıdır. Çalışmada, gazetenin çıktığı
dönemin siyasi arka planı, gazetenin yayın politikası ve karikatürler üzerinde
durulmuştur.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- ABDUAZİZOVA, Nazire, Milli Jurnalistik Tarihi I, Şark Neşriyat – Matbaa Aksiyedorlık Kompanyesı Baş Tahririyetı, Taşkent 2008.
- ALANAZAROV, M., “BHSR Hukumetıdekı Milli Kadrler Faaliyetı” XX Asr Ahırı XX Asr Başlerıde Buhara Mevzusıde Respublike İlmi Nezeri Encumenı Meteryallerı, Buhara Devlet Üniversitesi Neşriyatı, Buhara 2010, s. 50-52.
- ALİMOVA, Dilaram, RAŞİDOV, Umar, XIX Ahırı XX Başlerıde Buharadaki Siyasi Hareketler ve Kureşler, Buhara Devlet Unıversitıtı, Buhara, 2009.
- CORAEV, M., NURULİN, R., v.d, Ozbekıstannıng Yengı Tarihi, Ozbekıstan Sovyet Mustemlekeçılıgı Devrıde, 2. Kitap, Şark Neşrıyatı, Taşkent 2000.
- HASANOV, B., “Ozbekistande Halk Talimi Hamde Fen Sahasıde Sovyet Siyasetı ve Milli Ziyaliler”, Ozbekistan Tarihining Dılzerb Muammmelerıge Yengı İzahler No 2, Şark Neşriyat Matbaa Konsernı Baş Tahririyetı, Taşkent 1999, s. 168-179.
- HAYİT, Baymirza, Sovyetler Birliği’ndeki Türklüğün ve İslamın Bazı Meseleleri, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayınları, İstanbul 1987.
The Bukhara People's Republic Reflections of the Sovietization Process Published in the Azat Buhara Newspaper in Form of Caricatures
Öz
Emirate of Bukhara was occupied by
Soviet Russian on September 2, 1920. Young Bukharians who involved in anti-
Emirate activities collaborated with Soviet Russia during this invasion.
Following this People’s Republic of Bukhara which was supported by Soviet was
established after the annihilation of Emirate. However, Soviet rule put an end
to this Republic’s political life on October 27, 1924, it had Uzbek Soviet
Socialist Republic established on October 31, 1924 instead.
Azat Bukhara served as an official
press organ of People’s Republic of Bukhara during this period. It was
published under the name of Bukhara Ahbarı from September when Emirate rule was
handed over until October 1923. It was published under the name of Azat Bukhara
till 1930. Because both newspapers were the official press organ, they included
anti- Emirate articles. The newspaper concentrated on spreading Communist ideal
and establishing it in society during the time it took its Azat Bukhara name.
In addition to political
articles, Azat Bukhara also allowed political caricatures. In this study, 164
volumes published between October 16, 1923 and November 16, 1924 were scanned
and related caricatures were analyzed. The reason of this limitation is that
People’s Republic of Bukhara was destroyed on October 27, 1924. The study
focused on political background of the time the newspaper was appeared on the
press, the publishing policy and caricatures.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- ABDUAZİZOVA, Nazire, Milli Jurnalistik Tarihi I, Şark Neşriyat – Matbaa Aksiyedorlık Kompanyesı Baş Tahririyetı, Taşkent 2008.
- ALANAZAROV, M., “BHSR Hukumetıdekı Milli Kadrler Faaliyetı” XX Asr Ahırı XX Asr Başlerıde Buhara Mevzusıde Respublike İlmi Nezeri Encumenı Meteryallerı, Buhara Devlet Üniversitesi Neşriyatı, Buhara 2010, s. 50-52.
- ALİMOVA, Dilaram, RAŞİDOV, Umar, XIX Ahırı XX Başlerıde Buharadaki Siyasi Hareketler ve Kureşler, Buhara Devlet Unıversitıtı, Buhara, 2009.
- CORAEV, M., NURULİN, R., v.d, Ozbekıstannıng Yengı Tarihi, Ozbekıstan Sovyet Mustemlekeçılıgı Devrıde, 2. Kitap, Şark Neşrıyatı, Taşkent 2000.
- HASANOV, B., “Ozbekistande Halk Talimi Hamde Fen Sahasıde Sovyet Siyasetı ve Milli Ziyaliler”, Ozbekistan Tarihining Dılzerb Muammmelerıge Yengı İzahler No 2, Şark Neşriyat Matbaa Konsernı Baş Tahririyetı, Taşkent 1999, s. 168-179.
- HAYİT, Baymirza, Sovyetler Birliği’ndeki Türklüğün ve İslamın Bazı Meseleleri, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayınları, İstanbul 1987.
Ayrıntılar
| Bölüm | Makaleler |
|---|---|
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 25 Aralık 2016 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2016 Cilt: 1 Sayı: 1 |
