Siirt İli Pamuk Ekim Alanlarında Kırmızı Köklü Tilki Kuyruğu (Amaranthus retroflexus L.) Yoğunluğunun Saptanması ve Bazı Biotiplerinin Trifluralin’e Dayanıklılığının Araştırılması

Yıl 2016, Cilt: 3 Sayı: 1, 55 - 63, 31.03.2016

Fırat Pala Hüsrev Mennan

https://doi.org/10.19159/tutad.62841

Öz

Bu çalışmanın amacı Siirt ili pamuk ekim alanlarında kırmızı köklü tilki kuyruğu (Amaranthus retroflexus L.)’nun
dağılımının ve trifluraline dayanıklı biotiplerinin belirlenmesidir. Bu türün; Mayıs-Haziran aylarındaki birinci arazi
incelemelerinde yoğunluğu 0.37 bitki m-2 ve rastlanma sıklığı % 32.05, Eylül-Ekim aylarındaki ikinci incelemelerde ise
yoğunluğu 1.20 bitki m-2 ve rastlanma sıklığı % 51.80 olarak saptanmıştır. Dayanıklılığın tespiti için şüpheli görülen
A. retroflexus tohumları 11 farklı pamuk ekim alanında 2008 yılında toplanmıştır. İlk olarak A. retroflexus tohumları
dayanıklı (R) ve duyarlı (S) popülasyonlarını tespit etmek amacıyla hızlı petri tohum testi ile test edilmiştir. Denemeler
tesadüf parselleri deneme desenine göre 4 tekrarlamalı olarak kurulmuştur. Tohumlara trifluralinin uygulama dozu olan 200
ml da-1 doz dört tekerrürlü olarak her petriye 10 ml gelecek şekilde uygulanmış ve petriler 25 oC’de 10 gün bekletilerek
dayanıklılık durumu test edilmiştir. Etkinlik değerinin yetersiz olduğu 3 popülasyona trifluralinin farklı dozları 0, 50, 100,
200, 400, 800, 1600 ve 3200 ml da-1 uygulanmıştır. Deneme sonucunda elde edilen verilere logistic dose-response modeli
uygulanmış ve 2 popülasyonda dayanıklılık veya duyarlılık tespit edilmiştir.

Kaynakça

• Aksoy, A., Mene, H., Şimşek, M., Büschbell, T., 2004. Yabani yulaf (Avena sterilis L.)’ın ve tilki kuyruğu (Alopecurus myosuroids Huds.)’nun farklı herbisitlere karşı dayanıklılığı üzerine çalışmalar. Türkiye I. Bitki Koruma Kongresi, Bildiriler Kitabı, 8-10 Eylül, Samsun, s. 228.
• Anonymous, 2014. The international survey of herbicide resistant weeds. http://www.weedscience.org (Erişim tarihi: 28.11.2014).
• Anonymous, 2015. How to feed the world in 2050. http://www.fao.org/wsfs/forum2050/wsfs-forum/en/ (Erişim tarihi: 14.12.2015).
• Ashton, F.M., Crafts, A.S., 1981. Dinitroanilines. Mode of action of herbicides, 2nd edn., John Wiley & Sons, New York, pp. 201-223.
• Aydın, M.H., Sağır, A., 2001. Bazı pamuk çeşitlerinin solgunluk hastalığı (Verticillium dahliae Kleb.)’na karşı reaksiyonlarının belirlenmesi. Bitki Koruma Bülteni, 41(1-2): 17-24.
• Barnett, K.A., Steckel, L.E., 2013. Giant ragweed (Ambrosia trifida) competition in cotton. Weed Science, 61(4): 543-548.
• Beckie, H.J., 2006. Herbicide-resistant weeds: Management tactics and practices. Weed Technology, 20(3): 793-814.
• Bora, T., Karaca, İ., 1970. Kültür Bitkilerinde Hastalığın ve Zararın Ölçülmesi. Ege Üniversitesi Yardımcı Ders Kitabı, Ege Üniversitesi Yayınları, Yayın No: 167, İzmir.
• Culpepper, A.S., 2006. Glyphosate-resistant Palmer amaranth (Amaranthus palmeri) confirmed in Georgia. Weed Science, 54(4): 620-626.
• Corbett, C.A.L., Tardif, F.J., 2006. Detection of resistance to acetolactate synthase inhibitors in weeds with emphasis on DNA-based techniques: A review. Pest Management Science, 62(7): 584-597.
• Davis, P.H., 1985. Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Edinburgh Universty Press, Edinburgh.
• Delye, C., Menchari, Y., Michel, S., 2005. A single polymerase chain reaction-base assay for simultaneous detection of two mutation conferring resistance to tubulin-binding herbicides in Setaria viridis. Weed Research, 45(3): 228-235.
• Doğan, M.N., Boz, Ö., 2007. Pamukta trifluralin uygulamalarının yabancı otlar üzerine etkinliğinin araştırılması. Türkiye II. Bitki Koruma Kongresi, Bildiriler Kitabı, 27-29 Ağustos, Isparta, s. 145.
• Gossett, B.J., Murdock, E.C., Toler, J.E., 1992. Resistance of plamer amaranth (Amaranthus palmeri) to the dinitroaniline herbicides. Weed Technology, 6(3): 587-591.
• Gözcü, D., Uludağ, A., 2005. Kahramanmaraş ili pamuk tarlalarında görülen yabancı ot türleri ve önemi. Türkiye Herboloji Dergisi, 8(1-2): 7-15.
• Hanf, M., 1983. The Arable Weeds of Europe with Their Seedlings and Seeds. BASF, Suffolk.
• Hanson, B.D., Wright, S., Sosnoskie, L.M., Fischer, A.J., Jasieniuk, M., Roncoroni, J.A., Hembree, K.J., Orloff, S., Shrestha, A., Al-Khatib, K., 2015. Herbicide-resistant weeds challenge some signature cropping systems. California Agriculture, 68(4): 142-152.
• Hirschberg, J., Mcintosh, L., 1981. Molecular basis of herbicide resistance in Amaranthus hybridus. Science, 222(4630): 1346-1349.
• Holm, L.G., Plucknett, D.L., Pancho, J.V., Herberger, J.P., 1977. The World's Worst Weeds, Distribution and Biology. East-West Center, University Press of Hawaii, Honolulu.
• Ihaka, R., Gentleman, R., 1996. R: A language for data analysis and graphics. Journal of Computational and Graphical Statistics, 5(3): 299-314.
• Jasieniuk, M., Brule-Babel, A.L., Morrison, I.N., 1994. Inheritance of trifluralin resistance in green foxtail (Setaria virirdis). Weed Science, 42(1): 123-127.
• Juan, R., Pastor, J., Alaiz, M., Vioque, J., 2007. Electrophoretic characterization of Amaranthus L. seed proteins and its systematic implication. Botanical Journal of the Linnean Society, 155(1): 57-63.
• Kaplan, C., Büyük, M., Eren, S., 2011. Güneydoğu Anadolu Bölgesi zeytin bahçelerinde saptanan zararlı ve faydalı böcek türleri. Bitki Koruma Bülteni, 51(3): 267-275.
• Karademir, E., Karademir, Ç., Ekinci, R., Sevilmiş, U., 2015. İleri generasyondaki pamuk (Gossypium hirsutum L.) hatlarında verim ve lif kalite özelliklerinin belirlenmesi. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 2(2): 100-107.
• Kaya, İ., Nemli, Y., 2002. Aydın ili önemli pamuk ekiliş alanlarında sorun olan yabancı otların saptanması. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 12(1): 37-40.
• Keeley, P.E., Thullen, R.J., 1989. Growt and interaction of johnsongrass (Sorghum halepense) with cotton (Gossypium hirsitum). Weed Science, 37(3): 339-344.
• Knezevic, S., Ritz, C., Streibig, J.C., 2007. Utilizing R software package for dose-response studies: The concept and data analysis. Weed Technology, 21(3): 840-848.
• Mert, M., 2011. Pamuk Tarımının Temelleri. Ziraat Mühendisleri Odası, Teknik Yayınlar No: 5, Ankara.
• Mennan, H., Kaya-Altop, E., Budak, Ü., 2011. ALS ve ACCase inhibitörü herbisitlere Türkiye çeltik ekim alanlarındaki Echinochloa crus-galli (L.) P. Beauv. dayanıklılığı. Türkiye IV. Bitki Koruma Kongresi, Bildiriler Kitabı, 28-30 Haziran, Kahramanmaraş, s. 152.
• Monaco, T.J., Weller, S.C., Ashton, F.M., 2002. Weed Science: Principles and Practices. 4th edn., John Wiley & Sons, New York.
• Odum, E.P., 1971. Fundamentals of Ecology. W.B. Saunders Company, Philadelphia, London, Toronto.
• Oerke, E.C., 2006. Crop losses to pests. Journal of Agricultural Science, 144(1): 31-43.
• Özaslan, C., 2011. Diyarbakır ili buğday ve pamuk ekim alanlarında sorun olan yabancı otlar ile üzerindeki fungal etmenlerin tespiti ve bio-etkinlik potansiyellerinin araştırılması. Doktora tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Özer, Z., Önen, H., Tursun, N., Uygur, F.N., 1999. Türkiye’nin Bazı Önemli Yabancı Otları. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No: 38, Kitaplar Serisi No: 16, Tokat.
• Özüdoğru, T., 2014. Pamuk Durum ve Tahmini 2013/2014. Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü, TEPGE Yayın No: 228, Ankara.
• Preston, C., Mallory-Smith, C.A., 2001. Biochemical mechanisms, inheritance, and molecular genetics of herbicide resistance in weeds. In: S.B. Powles and D.L. Shaner (Eds), Herbicide Resistance and World Grains, CRC Press, Boca Raton, Florida, pp. 23-60.
• Ritz, C., Streibig, J.C., 2005. Bioassay analysis using R. Journal of Statistical Software, 12(5): 1-22.
• Seefeldt, S.S., Jensen, J.E., Fuerst, E.P., 1995. Log-logistic analysis of herbicide dose-response relationships. Weed Technology, 9(2): 218-227.
• Shaner, D.L., Tecle, B., Jhonson, D.H., 1998. Mechanisms of selectivity of pendimethalin (prowl) and trifluralin (treflan) and trifluralin (reflana) in cotton (Gossypium hirsutum) and weeds. Proceedings Beltwide Cotton Conferences, Volume 2, Memphis: National Cotton Council, 5-9 January, San Diego, California, pp. 1399-1402.
• Streibig, J.C., Rudemo, M., Jensen, J.E., 1993. Dose-response curves and statistical models. In: J.C. Streibig and P. Kudsk (Eds), Herbicide Bioassays, Chemical Rubber Company Press, Boca Raton, Florida, pp. 29-55.
• Tatum, T.C., Skirvin, R., Tranel, P.J., Norton, M., Rayburn, A.L., 2005. In virto root induction in weedy Amaranthus species to obtain mitotic chromosomes. In Vitro Cellular and Developmental Biology-Plant, 41(6): 844-847.
• Tepe, I., 2014. Yabancı Otlarla Mücadele. Sidas Medya Ziraat Yayın No: 031, İzmir.
• Tozlu, G., Çoruh, İ., Gültekin, L., 2010. Türkiye’de Amaranthus (Amaranthaceae) türlerine karşı biyolojik mücadelede böceklerin kullanımı. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 41(2): 169-176.
• Tursun, N., Tursun, A.Ö., Kaçan, K., 2004. Kahramanmaraş ili ve ilçelerinde pamuk ekim alanlarında sorun olan yabancı otların belirlenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen ve Mühendislik Dergisi, 7(1): 92-96.
• Uludağ, A., Üremiş, İ., 2000. A perspective on weed problems of cotton in Turkey. The Inter-Regional Co-operative Research Network on Cotton, 20-24 September, Adana, s. 194-199.
• Uludağ, A., 2003. Doğu Akdeniz Bölgesi’nde buğday tarlalarındaki yabani yulaf (Avena sterilis)’ınbazı graminisitlere oluşturduğu dayanıklılık üzerinde araştırmalar. Doktora tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Wang, T., Fleurg, A., Ma, J., Dormancy, H., 1996. Genetic control of dinitroaniline resistance in foxtail millet (Setaria italica). Journal of Heredity, 87(6): 423-426.
• Zeng, L., Baird, W.V., 1999. Inheritance of resistance to anti-microtuble dinitroaniline herbicides in an “intermediate” resistant biotype of Eleusine indica (Poaceae). American Journal of Botany, 86(7): 940-947.