Çataklı Çayı Havzası Doğu Yakasında Çay Tarımı Yapılan Toprakların Fiziksel, Kimyasal ve Verimlilik Özelliklerinin Belirlenmesi

Yıl 2017, Cilt: 4 Sayı: 2, 143 - 154, 30.06.2017

Fikret Saygın Fatma Esra Gürsoy İnci Demirağ Turan Orhan Dengiz

https://doi.org/10.19159/tutad.292593

Cited By: 4

Öz

Bu çalışma, Çataklı Havzası’nın doğu yakasında çay (Camellia sinensis L.) tarımı yapılan toprakların bazı fiziksel ve kimyasal özellikleri ile besin elementleri durumlarının belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Çalışma alanından farklı eğim, yükseklik ve fizyografik ünite olmak üzere 16 noktadan yüzey ve yüzey altı toplam 32 toprak örneği alınmıştır. Bu toprakların fiziksel ve kimyasal özelliklerinin (bünye, pH, EC, kireç, organik madde, Na, K, Ca, Mg) yanında verimlilik analizlerini içeren (N, P, K, Cu, Zn, Fe, Mn) 16 farklı parametre analiz edilmiş ve elde edilen sonuçların tanımlayıcı istatistiksel hesaplamaları yapılmıştır. Çalışma alanı yüzey topraklarının kum, kil ve silt miktarı sırasıyla % 28.40 -77.68, % 7.60-46.88 ve % 14.72-34.72; yüzey altı kum, kil ve silt miktarı sırasıyla % 41.12-81.12, % 6.88-40.88 ve % 12-34 olarak bulunmuştur. Yüzey ve yüzey altı için hâkim bünye sınıfı kumlu tındır. Çalışmada yüzey topraklarının pH’ları 3.76 -5.63 arasında, yüzey altı topraklarının pH’ları ise 3.70-6.32 arasındadır. Toprakların organik madde düzeyleri ise yüzeyde % 0.61-3.01, yüzey altında ise % 0.48-4.24 arasında değişmekte olduğu belirlenmiştir. Toprakların makro besin elementleri olarak adlandırılan azot, fosfor ve potasyum içeriklerinde, genellikle yetersizlikler belirlenmiş olmasına karşılık; mikro besin elementlerinden bakır ve demir içeriklerinde bir problem bulunmazken, çinko ve mangan içeriklerinde yetersizlikler belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çay bitkisi, toprak özellikleri, Çataklı Havzası

Determination of Physical, Chemical and Fertility Properties of Soils Used for Tea Cultivation in East Part of the Çataklı River Basin

Öz

The aim of this study was to determine physical, chemical and nutritional status of soils (Camellia sinensis L.) in
east side of Çataklı River Basin, in which tea (Camellia sinensis L.) has been cultivated. A total of 32 soil sample were
collected from 16 locations including both surface (0-30 cm) and subsurface (30-60 cm) while taking slope, elevation and
physiographic units into consideration. 16 different soil parameters; texture, pH, EC, lime, organic material, Na, K, Ca, Mg,
N, P, K, Cu, Zn, Fe, and Mn were analyzed and descriptive statistical properties were calculated. According to the results,
sand, clay, and silty content of the surface soil were determined as 28.40-77.68%, 7.60-46.88% and 14.72-34.72%,
respectively, whereas sand, clay, and silty content of subsurface soil were found as 41.12 -81.12%, 6.88-40.88% and 12-34%
in study area. In addition, dominant texture of the surface and subsurface study area soils were determined as sandy loam.
pH values of surface soil were between 3.76 and 5.63 while, subsurface soils were between 3.70 and 6.62. Organic matter
content of the surface soils were between 0.61% and 3.01%, while subsurface soils were between 0.48% and 4.24%.
Although nitrogen, phosphorus and potassium contents, which are called macro nutrients of soils, are generally inadequate,
there is no problem in the micronutrients, copper and iron, while zinc and manganese contents are found inadequate.

Anahtar Kelimeler

Tea plant, soil properties, Çataklı Basin

Kaynakça

• Adiloğlu, A., Adiloğlu, S., 2006. An investigation on nutritional status of tea (Camellia sinensis L.) grown in eastern blacksea region of Turkey. Pakistan Journal of Biological Sciences, 9(3): 365-370.
• Anonim, 2016. Trabzon Ortalama Değerler Bülteni, Trabzon. http://www.trabzon.mgm.gov.tr/ (Erişim tarihi: 06.10.2016).
• Anonymous, 1990a. Analytical for Atomic Absorption Spectrophotometry. Perkin Elmer, Norwalk, Connecticut, USA.
• Anonymous, 1990b. Micronutrient, assessment at the country level: An international study. Food and Agriculture Organization of the United Nations, Soil Bulletin by Mikko Sillanpaa, Rome.
• Anonymous, 1992. Soil Survey Staff, Procedures For Collecting Soil Samples and Methods of Analysis For Soil Survey. Soil Survey Investigation Report I. U.S. Goverment. Print. Office, Washington D.C.
• Anonymous, 2003. Trade Reforms and Food Security. Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome.
• Anonymous, 2015. World Tea Production and Trade Current and Future Development. By Kaison Chang-Secretary. Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome.
• Bayraklı, F., 1998. Toprak Kimyası. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Ders Kitabı, No: 26, 1. Baskı, Samsun.
• Bouyoucos, G.J., 1951. A Recalibration of the hydrometer method for making mechanical analysis of soil. Agronomy Journal, 43: 434-438.
• Bray, R.H., Kurtz, L.T., 1945. Determination of total, organic, and available forms of phosphorus in soils. Soil Science, 59(1): 39-46.
• Eden, T., 1976. Tea thirt edition tropical agriculture series longman group limited. London.
• Eyüpoğlu, F., 1999. Türkiye Topraklarının Verimlilik Durumu. T.C. Başbakanlık Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü Yayınları, Genel Yayın No: 220, Teknik Yayın No: T-67, Ankara.
• Kacar, B., 1984. Çayın Gübrelenmesi. Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü, Çay-Kur Yayını No: 4, Ankara.
• Kacar, B., 2010. Çay Bitkisi, Biyokimyası, Gübrelenmesi ve İşleme Teknolojisi. Nobel Yayın Evi, İstanbul.
• Lindsay, W.L., Norvell, W.A., 1978. Development of a DTPA soil test for zinc, iron, manganese and copper. Soil Science Society of America Journal, 42(3): 421- 428.
• Mulla, D.J., McBratney, A.B., 2000. Soil Spatial Variability. In: M.E. Sumner (Ed.), Handbook of Soil Science, Boca Raton, FL: CRC Press, pp. 321-352.
• Müftüoğlu, N.M., 1990. Doğu Karadeniz Çay Tarım Topraklarının Mikrobiyolojik Dinamiği ve Toprak Asitliliğini Etkileyen Biyolojik Faktörler. Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü, Çay-Kur Yayını, No: 12, Rize.
• Müftüoğlu, N.M., Yüce, E., Turna, T., Kabaoğlu, A., Özer, S.P., Tanyel, G., 2010. Çay tarımı yapılan alanların bazı toprak ve bitki özelliklerinin değerlendirilmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, Özel Sayı, 309-316.
• Nelson, D.W., Sommers, L.E., 1982. Total Carbon, Organic Carbon, Organic Matter. In: AL Madison (Ed.), Methods of Soil Analysis, Part 2, 2nd Ed., Chemical and Microbiological Properties. Wisconsin, USA: American Society of Agronomy Inc, pp. 539-579.
• Nelson, R.E., 1982. Carbonate and gypsum. Chemical and Microbiological Properties. In: Methods of Soil Analysis, Part II, Agronomy No 9, (2nd ed.), Madison, pp. 181-197.
• Olsen, S.R., Cole, C.V., Watanabe, F.S., Dean, L.A., 1954. Estimation of available phosphorus in soils by extraction with sodium bicarbonate. USDA Circular No: 939, U.S Goverment Print Office, Washington, D.C.
• Özuygur, M., Ateşalp, M., Börekçi, M., 1974. Doğu Karadeniz topraklarının kireç ihtiyaçlarının tayininde uygulanacak metotlar ve kireçleme malzemeleri üzerine bir araştırma. TÜBİTAK Tarım ve Ormancılık Grubu Tübitak Yayınları No: 23. TOAG Seri No: 48, Ankara.
• Özyazıcı, G., Özyazıcı, M.A., Özdemir, O., Sürücü, A., 2010. Some physical and chemical properties of tea grown soils in Rize And Artvin provinces. Anadolu Journal of Agricultural Sciences, 25(2): 94-99.
• Özyazıcı, M.A., Dengiz, O., Aydoğan, M., 2013. Çay Yetiştirilen Tarım Topraklarının Reaksiyon Değişimleri ve Alansal Dağılımları. Toprak Su Dergisi, 2(1): 23-29.
• Özyazıcı, M.A., Dengiz, O., Aydoğan, M., Bayraklı, B., Kesim, E., Urla, Ö., Yıldız, H., Ünal, E., 2016. Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesi tarım topraklarının temel verimlilik düzeyleri ve alansal dağılımları. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 31(1): 136-148.
• Özyazıcı, M.A., Özyazıcı, G., Dengiz, O., 2011. Determination of micronutrients in tea plantations in The Eastern Black Sea Region, Turkey. African Journal of Agricultural Research, 6(22): 5174-5180.
• Özyazıcı, M.A., Sağlam, M., Dengiz, O., Erkoçak, A., 2014. Çay tarımı yapılan topraklara yönelik faktör analizi ve jeoistatistik uygulamaları: Rize ili örneği. Toprak Su Dergisi, 3(1): 12-23.
• Rhoades, J.D., 1986. Cation exchang ecapacity. Chemicaland Microbiological Properties. In: Methods of Soil Analysis, Part II., ASA and SSSA AgronomyMonograph No 9 (2nd ed), Madison, pp. 149-157.
• Richards, L.A., 1954. Diagnosis and Improvoment of Salineand Alkaline Soils. U.S.A: U.S. Department of Agriculture, Handbook 60.
• Sharma, V.S., Ranhanathan, V., 1985. Theworld of teatoday. Outlook an Agriculture, 14(1): 35-36.
• Tekeli, S.T., 1976. Çay Yetiştirme, İşleme, Pazarlama. Dönüm Yayınları 5, Ankara Basım ve Ciltevi, Ankara.
• Ülgen, N., Yurtsever, N., 1995. Türkiye Gübre ve Gübreleme Rehberi (4. Baskı). T.C. Başbakanlık Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları, Genel Yayın No: 209, Teknik Yayınlar No: T.66, Ankara.
• Wilding, L.P., 1985. Spatial variability: It's documentation, accommodation and implication to soil surveys. In: DR Nielsenand J Bouma (Eds.), Soil Spatial Variability, Pudoc, Wageningen, pp: 166-194.