Liselerde Öğrenim Gören Öğrencilerin Çeşitli Demografik Değişkenlerle Birlikte Benlik Tasarımı Düzeylerinin İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 2, 131 - 147, 13.03.2019

Şükrü Dutar

Öz

Benlik tasarımı, kişinin zihninde yaptığı olumlu veya olumsuz tasvirlerdir. Kişinin
kendisiyle ilgili olumlu duygu ve düşünceleri varsa kişi, olumlu benlik tasarımına; olumsuz
duygu ve düşünceleri varsa da olumsuz benlik tasarımına sahiptir. Bu araştırmada da lisede
öğrenim gören öğrencilerin çeşitli demografik değişkenlerle birlikte benlik tasarımı
düzeylerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Kütahya merkezde
bulunan 2 okul ve Aslanapa ilçesinde bulunan 3 okul oluşturmaktadır. Toplamda 5 okulda, 11.
ve 12. Sınıfta öğrenim gören 105 kız ve 91 erkek olmak üzere 196 öğrenci üzerinde çalışma
yürütülmüştür. Baymur (1968) tarafından geliştirilen Benlik Tasarımı Envanteri kullanılarak
veri toplama yoluna gidilmiştir. Veriler SPSS 22 paket programıyla analiz edilmiş olup yapılan
normallik testi ve varyans analizi testi neticesinde, verilerin Shapiro-Wilk değerine göre normal
dağılım göstermemesinden ötürü non-parametrik testlerden Mann-Whitney U ve Kruskal-Wallis
testinin kullanılmasına karar verilmiştir. Araştırma için ayrı ayrı oluşturulan alt
problemler doğrultusunda elde edilen sonuçlara göre; öğrencilerin cinsiyet, akademik başarı,
sosyo-ekonomik düzey, yaş ve yaşanan yer değişkenlerine göre benlik tasarımı düzeyleri
arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır. Yine benzer şekilde 11. ve 12. Sınıf düzeyinde,
Kütahya ve Aslanapa’daki liseler arasında, sadece Aslanapa ilçesinde yer alan liseler arasında
da öğrencilerin benlik tasarımı düzeyleri arasında anlamlı bir farkın olmadığı sonucuna
varılmıştır. Bunların dışında Kütahya merkezde bulunan iki lisede, öğrencilerin benlik tasarımı
düzeyleri arasında anlamlı bir farkın olduğu ortaya çıkmıştır. Araştırma sonuçlarının detaylı
olarak verilmesinden sonra benzer çalışma sonuçlarına da yer ayrılmış, çeşitli önerilerde
bulunulmuştur. 

Anahtar Kelimeler

Benlik, Benlik tasarımı, Lisede öğrenim gören öğrenciler

Kaynakça

• Arseven, A. (1986). Benlik tasarımı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,1(1), 1- 2.
• Aslan, E. (1992). Benlik kavramı ve bireyin yaşamındaki etkileri. M.Ü. Atatürk EğitimFakültesi, Eğitim Bilimleri Dergisi, 4, 7-14.
• Bayat, B. (2003). Bireylerin benlik algısı (benlik tasarımları) sistemi ve bu sistemindavranışları üzerindeki rolü. Kamu-İş, 7(2).
• Çekin, A. (2013). Aday din görevlilerinin benlik tasarımları üzerine bir araştırma. TheJournal of Academic Social Science Studies, 6(5), 71-91. doi:http://dx.doi.org/10.9761/JASSS1421
• Enç, M. (1974). Ruhbilim terimleri sözlüğü (31). Ankara: TDK Yayınları.
• Karasar, N. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar İlkeler Teknikler. Ankara:Nobel Yayınevi.
• Kozacıoğlu G., Gördürür H.E. (1995). Bireyden topluma ruh sağlığı (42-43). İstanbul:Alfa Basım Yayım Dağıtım.
• Meyvacıoğlu, Y.K. (1983). Benlik ve ideal benlik kavramlarının tercih edilen meslekkavramı ile ilişkisi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi 16(1), 1-2, doi:10.1501/Egifak_0000000918
• Onur, B. (1987). Ergenlik psikolojisi. Ankara: Özbet Matbaası.
• Ören N. (1981). İnsan ilişkileri dersinin üniversite öğrencilerinin psikolojik sağlıkdüzeylerine etkisi. Hacettepe Üniversitesi, (s. 96.), Ankara.
• Özkan, İ. (1994). Benlik saygısını etkileyen etmenler. Düşünen Adam Dergisi, 7(3), 4- 9.
• Öztürk, G., Çam, M. O. (2017). Ebeveyninde bipolar bozukluk olan gençlerin benliktasarımlarının incelenmesi. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 8(2), 66-71. doi:10.14744/phd.2017.20982
• Taşgit, M. S. (2012). Üniversite öğrencilerinin benlik saygısı ve karar vermeDüzeylerinin İncelenmesi (Doktora Tezi). KMÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü sayfasındanerişildi.
• Sungur, P., Yüksek, S. (2009). Beden eğitimi ve spor öğretmenlik bölümü son sınıföğrencilerinin benlik tasarımı ve kendini gerçekleştirme düzeylerinin incelenmesi(Kafkas Üniversitesi örneği). Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor BilimleriDergisi, 3(3), 2-5.
• Yörükoğlu, A. (1985). Gençlik çağı. Ankara: İş Bankası Kültür Yayınları.