Toplumsal Mutabakat Sorunundan Stratejik Düşünce Eksikliğine: Orta Afrika Cumhuriyeti Örneği

Yıl 2017, Cilt: 1 Sayı: 1, 118 - 143, 29.05.2017

Cenk Tamer

Öz

Bu çalışma, Orta Afrika
Cumhuriyeti’nde yaşanan dini kimlik bunalımının, kurumsal çöküşün ve dini
kimlikler üzerinden yürüyen siyasi iktidar mücadelesinin, ülkenin stratejik
düşünme kapasitesi üzerine olan etkisini analiz etmektedir. Buna göre; Orta
Afrika Cumhuriyeti’nde toplumun Müslüman-Hıristiyan olmak üzere ayrışmaya ve
çatışmaya başlamasındaki temel etken, dini kimlikler üzerinden yürüyen siyasi
iktidar mücadelesidir. Toplumun yaşadığı kimlik bunalımı (toplumsal uzlaşı
sorunu), devletin kurumsal işleyiş mekanizmasını da derinden etkilemiştir. Öyle
ki, devletler toplumsal kimliğin ürettiği değerlerden hareket etmektedir.
Toplumda yaşanan olası bir kimlik bunalımı ise devletin belirli bir kimlik üzerinden hareket etme kabiliyetini
kısıtlar ya da tamamen yok eder. Bu durumda devlet, iç ve dış siyasada doğru
analiz yapma ve akılcı politikalar üretme yetisini kaybeder. Diğer bir deyişle
bu durum devletin akıl tutulması yaşamasına ve dış politikada stratejik düşünce
eksikliğine yol açar.

Orta Afrika Cumhuriyeti
örnekleminden hareketle Afrika genelinde yaşanan sorunların temeline bakılacak
olursa; Afrika, etnik ve dini kimlikler üzerinden ayrışmaya ve çatışmaya
başlamıştır. Bunun sebeplerini, salt Afrika toplumlarının yapısında veya kötü
yönetişim örneği sergileyen devlet yapılanmalarında aramak yerine, Afrika’nın
sömürgecilik geçmişine ve Batı’nın Afrikalılar üzerindeki kimlik inşası ve
şekillendirmesi sürecine giderek araştırmak ve analiz etmek gerekir. Afrika
toplumunun kimliğini şekillendirebilen Batılılar, toplumun kimliğinden mülhem
alarak iç ve dış siyasasını belirleyen Afrika ülkelerinin ‘devlet aklını’ da
kolayca ele geçirebilmektedirler. Batı’nın yeni sömürgecilik anlayışı, Afrika
toplumundaki geleneksel kültürün çatışmacı bir kültüre evrilmesine yol
açmıştır. Batı’nın Afrika üzerindeki tahakkümü devam ettiği sürece, Afrika’daki
etnik ve dini kimliklerin çatışması da devam edecektir.

Anahtar Kelimeler

Orta Afrika Cumhuriyeti, Toplumsal Uzlaşı, Stratejik Düşünce, Dini Kimlik, Kimlik İnşası

From the Lack of Social Reconciliation to the Lack of Strategic Imagination: The Case of Central African Republic

Öz

This study examines the impact of a religious identity crisis, institutional
collapse and political power struggle advancing over the religious identity
taking place in the the Central African Republic
on the strategic thinking capacity of the country. Accordingly, the main factor
of religious decomposition and conflict occurring between Muslim-Christian in the
Central African Republic is political
power struggle preceding over religious identities. Distinctiveness crisis
taking place in society (social friction) has deeply affected the institutional
functioning of the state mechanism. Along with that, the state is acting by
being inspired by the values produced by
social identity. A possible identity crisis occurring in society restricts or
completely destroy the ability to act over the certain
identity of the state. In this situation, the state loses its ability to
produce accurate analysis and rational policies in the domestic and foreign
policies. Due to this situation, it leads towards statics and the lack of
strategic thinking in foreign policy.

Africa has begun to decompose and clash over
the ethnic and religious identities. It is necessary
to investigate and analyse the reasons by
making references to Africa's colonial past and the West’s identity
construction and shaping process over Africans. The Westerners, who can shape
the African identity, also can easily capture the African’s ‘state of mind’
which determine the domestic and foreign policy inspiring by society’ identity.
Western neo-colonialism understanding has led to
a traditional
culture in Africa to evolve into conflicting culture. As long as the Western
domination continues over Africa, the clashes of religious and ethnic groups
are going to continue as well.

Anahtar Kelimeler

Central African Republic, Social Reconciliation, Strategic Imagination, Religious Identity, Identity Construction

Kaynakça

• AKYÜZ Niyazi-ÇAPCIOĞLU İhsan (Editörler), Ana Başlıklarıyla Din Sosyolojisi, Grafiker Yayınları, Ankara, 2013. ARİEFF Alexis-HUSTED Thomas F., “The Central African Republic: Background and U.S. Policy, Congressional Research Service, 2016. ASİWAJU A. I., The Conceptual Framework in Partitioned Africans, St. Martin Press, New York, 1985. BANERJEE Srikumar, “The Cultural Logic of National Identity Formation: Contending Discourses in Late Colonial India”, Valerie M. Hudson. (Der.), Culture and Foreign Policy, Lynne Rienner Publishers, Londra, 1997. BAR-TAL Daniel, “Croyances ideologie et construction du groupes”, Jean Claude Deschamps vd. (Editörler), L’identitê Sociale, Presses Universitaires de Grenoble, Grenoble, 1999. CAMPBELL David, Writing Security: United States Foreign Policy and the Politics of Identity, University of Minnesota Press, Minneapolis, 1998. CAŞIN Mesut Hakkı, Uluslararası Terörizm, (1. Baskı), Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 2008. DOUCEY Marie, “Understanding the Root Causes of Conflict: Why it Matters for International Crisis Management”, International Affairs Review, Cilt: 20, Sayı: 2, 2011. ENGLEBERT Pierre, TARANGO Stacy ve CARTER Matthew, “Dismemberment and Suffocation: A Contribution to the Debate on African Boundaries”, Comparative Political Studies, cilt: 35, sayı: 10, 2002. EREKER Fulya, “Dış Politika ve Kimlik: İnşacı Perspektiften Türk Dış Politikasının Analizi”, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2010, (Yayınlanmamış Doktora Tezi). GABBIDON Shaun L., Race, Ethnicity, Crime, and Justice-An International Dilemma, SAGE Publications, Harrisburg, 2010. HAYE De La, La Catêgorisation des Personnes, Presses Universitaires de Grenoble, Grenoble, 1998. HUMAN RIGHTS WATCH, I Can Still Smell the Dead-The Forgotten Human Rights Crisis in the Central African Republic, 2013. INTERNATIONAL CRIMINAL COURT, Situation in the Central African Republic II, Cilt: 53, Sayı: 1, 2014. İHH, Orta Afrika Cumhuriyeti Kriz Raporu - İnsanlık Adına Çok Geç Olmadan, İstanbul 2014. MARGER Martin N., Race and Ethnic Relations: American and Global Perspectives, Dördüncü Cilt, Belmont CA, 1997. MURDOCK George Peter, Ethnographic Atlas, University of Pittsburgh Press, Pittsburgh PA, 1967. OKUMUŞ Ejder, Meşruiyet Ekseninde Din ve Devlet, Pınar Yayınları, İstanbul 2003. RAPOPORT David C., Fear and Trimblink: Terrorism in Three Religious Traditions, The American Political Science Review, cilt: 78, sayı: 3, 1984. ŞAHİN Yakup, Çatışma Kuramları ve Kimlik Temelli Çatışmalar; Teorik Bir Giriş, Barış Araştırmaları ve Çatışma Çözümleri Dergisi, cilt: 1, sayı:1, 2013. SEZEN Yümnü, Sosyoloji Açısından Din, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 3. Baskı, İstanbul, 2000. SIRADAĞ Abdurrahim, “Orta Afrika Cumhuriyeti’nde Siyasal Kriz: Sebepler ve Dinamikler”, Ortadoğu Analiz, cilt: 6, sayı: 64, 2014, s. 60. SOROKİN Pitirim Alexandrovich, Çağdaş Sosyoloji Kuramları. (Çev. M. M. R. Öymen), sayı:2, Ankara 1994, s. 185-188. The Internatıonal Federatıon For Human Rıghts (Fıdh), Central African Republic: They must all leave or die, 2014. THOMAS Scott M., “Taking Religious and Cultural Pluralism Seriously: The Global Resurgence of Religion and the Transformation of International Society”, Fabio Petito ve Pavlos Hatzopoulos. (Editörler). Religion in International Relations-The Return From Exile, Palgrave Macmillan, New York 2003. VERGOTE Antoine, Din ve İnançsızlık. (Çev. Veysel Uysal), Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, İstanbul, 1999. WENDT Alexander, Social Theory of International Politics, Cambridge University Press, Cambridge, 2000. YAPICI Asım, Din Kimlik ve Önyargı- Biz ve Onlar, Karahan Kitabevi, Adana, 2004. YAYLACI İsmail, Ulus-devletin Afrika macerası, Anlayış/e-dergi, sayı: 22, 2005. İnternet Kaynakları “Afrika’nın zengin olduğunu Türkçe’de öğrendim”, http://blog.radikal.com.tr/egitim/afrikanin-zengin-oldugunu-turkcede-ogrendim-100933, 01.03. 2017. “Anti-Balaka”, http://www.trackingterrorism.org/group/anti-balaka..., 04.04.2017 “Central African Republic: Priorities of the Transition”, http://www.crisisgroup.org/en/regions/africa/central-africa/, 02.04.2017. “Central African Republic: Who Are the Anti-Balaka of CAR?”, http://allafrica.com/stories/201402131359.html?viewall=1, 02.04.2017. “Crisis in the Central African Republic”, http://www.responsibilitytoprotect.org/index.php/crises/crisis-in-the-central-african-republic, 03.04.2017. “Emile Durkheim ve Anomi Kavramı”, http://www.felsefe.gen.tr/emile_durkheim_ve_anomi_nedir.asp, 02.04.2017. “Q&A: The Central African Republic’s human rights crisis”, http://www.amnesty.org/, 01.04.2017. “OIC letter from C. African Republic President sought support for Islamic republic”, https://www.worldwatchmonitor.org/2013/05/2492414/, 05.04.2017. “Orta Afrika Cumhuriyeti bölünüyor”, http://www.aljazeera.com.tr/haber/orta-afrika-cumhuriyeti-bolunuyor, 03.04.2017. “Silahsızlanma anlaşması imzalandı”, http://www.ajans34.com/guncel/..., 04.04.2017. “The World Factbook”, https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ct.html, 02.04.2017.