İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ ALANINDA BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ KULLANIMI: İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİCİLERİ İLE NİTEL BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2017, 16. Ulusal İşletmecilik Kongresi, 149 - 166, 15.09.2017

H. Şebnem Seçer Ayşenur Öktem Özgür

https://doi.org/10.18092/ulikidince.323667

Öz

Bilgi ve iletişim teknolojileri, çalışma yaşamına dair pek çok şeyi
değiştirdiği gibi, dünya genelinde milyonlarca çalışanın iş uygulamalarını da
değiştirmiştir. BİT'in
gelişmesiyle birlikte,
işi yapma eylemi belirli mekan zamanla sınırlı olamamakta, işyerindeki çalışma
saatleri dışında da çalışanlara kolay ulaşmayı sağlayabilmektedir. Diğer
yandan, uluslararası rekabet ve küreselleşme ile birlikte işletmeler de
gelecekle ilgili stratejik hedeflerini ve uygulamalarını belirlerken insan
kaynakları uygulamalarından daha verimli bir biçimde faydalanabilmek için bilgi
ve iletişim teknolojilerine yoğunlaşmaktadırlar.  Bilgi
ve iletişim teknolojilerindeki gelişmeler ve bunların insan kaynakları
süreçlerine dahil edilmesiyle birlikte, insan kaynakları (İK) yöneticileri
açısından, iş sadece fiziksel olarak işyerinde kalamamakta, gündüz veya gece neredeyse
her an, işyerinin dışına da taşınabilmektedir. Söz konusu değişmeler, iş
ve aile yaşamı arasındaki sınırın da kaybolmasına neden olmaktadır Bu bağlamda, çalışmada
insan kaynakları alanında bilgi
ve iletişim teknolojileri (BİT) kullanımının genel niteliği ile insan
kaynakları yöneticilerinin iş ve aile yaşamları bakımından ortaya çıkardığı
fırsat ve tehditleri incelemek amaçlanmıştır.

Çalışmada, betimsel araştırma tasarımı
kullanılmıştır. Bu bağlamda, İzmir ilinde istihdam edilen 15 insan kaynakları
yöneticisi ile iki ayrı odak grup görüşmesi gerçekleştirilmiştir. Odak grup
görüşmelerinden elde edilen veriler deşifre edilerek MAXQDA 12 nitel veri
analizi programı ile analiz edilmiştir. Araştırma
sonucunda, insan kaynaklarında BİT'in geniş bir kullanım alanına sahip olduğu,
buna karşılık işletme açısından maliyetli olması ya da verimliliği düşüreceği
endişesi nedeniyle ekonomik ve örgütsel bir takım kısıtlamaların da gündeme
geldiği sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca, BİT'in zaman ve mekan kavramını
belirsizleştirmesinden dolayı insan kaynakları yöneticilerinin iş yükü ve
iş-aile yaşamı dengesi üzerinde de etkisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler: İnsan Kaynakları,
Bilgi ve İletişim Teknolojileri, İş-Aile Yaşamı Dengesi

JEL Sınıflandırması: O15, O33, J81

Anahtar Kelimeler

İnsan Kaynakları, Bilgi ve İletişim Teknolojileri, İş-Aile Yaşamı Dengesi

Kaynakça

• Bakker, A. B., Demerouti, E. ve Burke, R (2009). Workaholism and Relationship Quality: A Spillover Crossover Perspective. Journal of Occupational Health Psychology, 14 (1), 23–33.
• Bakker, A. B., Schaufeli, W. B., Leiter, M. P. ve Taris, T. W. (2008). Work Engagement: An Emerging Concept in Occupational Health Psychology. Work & Stress, 22 (3), 187-200.
• Bell, M., Martin, G. ve Clarke, T. (2004). Engaging in The Future of E‐Learning: A Scenarios‐Based Approach. Education + Training, 46 (6/7), 296-307, doi: 10.1108/00400910410555204.
• Butts, M. M., Becker, W. J. ve Boswell, W. R. (2015). Hot Buttons And Time Sinks: The Effects of Electronic Communication During Nonwork Time on Emotions and Work-Nonwork Conflict. Academy of Management Journal 2015, 58 (3), 763–788.
• Currie, J. ve Eveline, J. (2011). E-Technology and Work/Life Balance For Academics With Young Children. High Educ, 62, 533–550.
• Çavuşoğlu, S., Palamutçuoğlu, A. ve Palamutçuoğlu, B. T. (2014). The Impact of Demographics of Employees on Cyberloafing: An Empirical Study on University Employees, Research Journal of Business and Management, 1 (3), 149-168.
• Derks, D. ve Bakker, A. B. (2014). Smartphone Use, Work– Home Interference,aAnd Burnout: A Diary Study on The Role Of Recovery. Applied Psychology, 63, 411–440.
• Doğan, A. (2011). Elektronik İnsan Kaynakları Yönetimi ve Uygulamaları. İnternet Uygulamaları ve Yönetimi Dergisi, 2 (2), 51-80.
• Dulaney, K. ve Egan, B. (2000). How to Build a Wireless Office: The Next Wireless Revolution. Eri-şim Adresi https://www.gartner.com/doc/301587/build-wireless-office-wireless-revolution (18.05.2017).
• Dupuis, A. ve Thorns, D. C. (1998). Home, Home Ownership and The Search for Ontological Security, Sociological Review, 46 (1), 24-47.
• Duxbury, L. ve Higgins, C. (2001). Work–Life Conflict in Canada in the New Millennium: Key Findings and Recommendations From The 2001 National Work–Life Conflict Study.
• Duxbury, L. ve Smart, R. (2011). The “Myth of SeparateWorlds”: An Exploration of How Mobile Technology has Redefined Work-Life Balance, (Ed. Stephan Kaiser, Max Ringlstetter, Doris Ruth Eikhof ve Miguel Pina Cunha). Creating Balance?. Springer-Verlag Berlin Heidelberg, 269-284.
• Ehrhart K. H. ve Chung-Herrera, B. G. (2008). HRM at Your Service: Developing Effective HRM Systems in the Context of E-Service. Organizational Dynamics, 37 (1), 75–85.
• European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions (Eurofound). (2002). Quality of Work and Employment in Europe Issues and Challenges. Foundation paper, 1.
• Gardner S. D., Lepak D. P. ve Bartol, K. M. (2003). Virtual HR: The Impact of Information Technology on the Human Resource Professional. Journal of Vocational Behavior, 63, 159-179.
• Gregeby, J. (2010). Arguments for practice-based studies in e-HRM Case Study of HR Transformation at Sandvik Corp, (Ed. Stefan Strohmeier ve Anke Diederichsen). Evidense-based e-HRM: Towards Rigorous and Relevant e-HRM Research. Third European Academic Workshop on Electronic Human Resource Management, Bamberg, Germany, 360-376.
• Jones, J. W. (1998). Virtual HR: Human Resources Management in the Information Age. Menlo Park, CA: Crisp Publications.Crisp Publications, USA.
• Koçak, Ö. E. ve Erebak, S. (2016). İş Amaçlı Akıllı Telefon Kullanımı ve İş - Ev Dengesi İlişkisi: İşkolik Davranışların Aracı Değişken Etkisi, IV. Örgütsel Davranış Kongresi Bildiriler Kitabı, 4-5 Kasım 2016, Adana, 70-77.
• Lim, V. K. G. (2002). The IT Way of Loafing on The Job: Cyberloafing, Neutralizing and Organizational Justice, Journal of Organizational Behavior, 23, 675–694. Madden, M. ve Jones, S. (2008). Networked workers, Pew Internet & American Life Project. Washington, DC: Pew Research Center. Erişim Adresi http://www.pewinternet.org/2008/09/24/networked-workers/ (25.05.2017).
• OECD. (2004). Employment Outlook 2014. Organisation For Economic Co-Operation and Development Publishing.
• OECD. (2014). How’s Life in Turkey? Better Life Index 2014. Erişim Adresi http://www.oecdbetterlifeindex.org/countries/turkey/ (25.05.2017).
• Özkalp, E., Aydın, U. ve Tekeli, S. (2012), Sapkın Örgütsel Davranışlar ve Çalışma Yaşamında Yeni Bir Olgu: Sanal Kaytarma (Cyberloafing) ve İş İlişkilerine Etkileri, Çimento Endüstrisi İşverenleri Sendikası Dergisi, 18-33.
• Saldamlı, A. (2008). İnsan Kaynakları Yönetiminde Bilişim Teknolojisinin Kullanımına Yönelik Bir Araştırma:Tekirdağ Örneği. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (13), 239-263.
• Shumate, M. ve Fulk, J. (2004). Boundaries and Role Conflict When Work and Family are Colocated: A Communication Network and Symbolic Interaction Approach. Human Relations, 57(1), 55–74.
• Tietze, S. ve Musson, G. (2003) The Times and Temporalities of Home‐Based Telework. Personnel Review, 32 (4), 438-455.
• Towers, I., Duxbury, L., Higgins, C. ve Thomas, J. (2006). Time Thieves and Space Invaders: Technology, Work and the Organization, Journal of Organizational Change Management, 19 (5), 593-618.
• Türen, U., Gökmen Y. ve Tokmak, İ. (2013). İnsan Kaynakları Yönetimi Uygulamalarının İşletme Performansına Etkisi: İşletmelerin Sahip Oldukları Bilgi ve İletişim Teknolojileri Kabiliyet-lerinin Aracılık Rolü. Business and Economics Research Journal , 4 (4), 103-129.
• World Economic Forum. (2017). Think Working Long Hours is a Good Thing? This is Why You’re Wrong. Erişim Adresi https://www.weforum.org/agenda/2016/09/think-working-long-hours-is-a-good-thing-this-is-why-you-re-wrong?utm_content=buffer88424&utm_medium=social&utm_source=facebook.com&utm_campaign=buffer (26.05.2017).
• Yıldırım, N. ve Ansal, H. (2014). How Do Mobile Technologies Affect Work and Private Lives? The Case of Turkish Banking Professionals. 2014 Proceedings of PICMET '14: Infrastructure and Service Integration, 2016-2029.
• Zencirkıran, M. (2012). "Çalışma Sosyolojisinin Konusu ve Araştırma Yöntemleri". Çalışma Sosyo-lojisi. (Ed. Zerrin Sungur, Açıköğretim Fakültesi Yayınları, 2-27.