TÜRKİYE’DE HANEHALKI TÜKETİM VE GIDA HARCAMALARININ KANTİL REGRESYON YÖNTEMİYLE ARAŞTIRILMASI

Yıl 2018, 18. EYİ Özel Sayısı, 219 - 238, 16.01.2018

Özlem Kiren Güler Şenay Üçdoğruk Birecikli Arzu Kökcen Eryavuz

https://doi.org/10.18092/ulikidince.353706

Cited By: 2

Öz

Gelişen ve sürekli
değişen sosyo-ekonomik yapı içinde bulunan ülkemizde, bireylerin ve bunların
oluşturduğu hanelerin harcamalarını, gelir düzeylerini; sosyo ekonomik
kesimler, nüfus yapıları ve bölgelere göre ortaya çıkaran çalışmalar “Hane halkı
Gelir ve Tüketim Harcamaları” dır. Söz konusu anketlerde hane halkı büyüklüğü,
hanedeki fertlerinin işgücü ve çalışma durumları, hane halkı bireylerinin ücret
ve ücret dışı bilgileri, tüketim ve harcama kalıpları, mal ve hizmet
gereksinimlerinin çeşitliği hakkında bilgiler derlenmektedir. Ekonomik açıdan
benzer tüketim alışkanlıkları olan farklı harcama gruplarına En Küçük Kareler
Yönteminin (EKKY) uygulanması katsayı tahminlerinin sapmalı olmasına neden
olabilir mi? sorusuna verilen yanıtlardan birisi Kantil Regresyon (QREG)
yöntemini uygulamaktır. Bu çalışmanın amacı 2003-2014 yılları arasında “Hane halkı
Bütçe Anketi” ham verilerinden yararlanıp tüketim harcamalarını ve alt kalem
olarak gıda harcamalarını %20 lik gruplara ayırarak, gruplar arasındaki
farklılıkları belirlemeye çalışmaktır. Kantil regresyon büyük ölçekli anket
verisiyle çalışırken karşılaşılan değişen varyans durumuna da çözüm getirecek
ve katsayı tahminleri daha etkin olacak ve aykırı değerlerle
çalışılabilecektir. Çalışmada 2008 ekonomik krizinin etkileri de araştırılarak,
makro değişkenlerle dilimler arasındaki değişiklikler yorumlanmaya
çalışılacaktır. 

Anahtar Kelimeler

Hanehalkı Tüketim Harcaması, Kantil Regresyon, havuzlanmış veri

Kaynakça

• Ahumada, H., ve Garegnani, M. L. (2003). Wealth effects in the consumption function of Argentina: 1980-2000. In Latin American Meeting of the Econometric Society, Panama (pp. 28-31)
• Akbay, C., Boz, I., & Chern, W. S. (2007). Household food consumption in Turkey. European Review of Agricultural Economics, 34(2), 209-231
• Altunöz, U. (2014) Tüketim Fonksiyonu ve Türkiye için Gelir-Tüketim İlişkisinin Ampirik Analizi, International Conference on Eurasian Economies 2014, Erişim Adresi http://avekon.org/papers/1047.pdf
• Alvarez-Cuadrado, F., ve Van Long, N. (2011). The relative income hypothesis. Journal of Economic Dynamics and Control, 35(9), 1489-1501 . Aydın, K. (2011). Türkiye’de Hanehalkı Gıda Harcamaları ve Sosyo Ekonomik Faktörler, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(21) / 1 :56-76.
• Bagarani, M., Forleo, M., ve Zampino, S. (2009, September). Households food expenditures behaviours and socioeconomic welfare in Italy: A microeconometric analysis. In 113th EAAE Seminar, Crete, Greece.
• Bakırcı, F. (1995). Tüketici Gelir-Harcama İlişkileri ve Sivas İli Tüketim Fonksiyonu. (Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Erzurum.
• Baum, C. F. (2013). Quantile regression. Erişim Adresi: http://fmwww. bc. edu/EC-C S, 2013.
• Corey, D. L., Phelps, G., Ball, D. L., Demonte, J., ve Harrison, D. (2012). Explaining variation in instructional time: An application of quantile regression. Educational Evaluation and Policy Analysis, 34(2), 146-163.
• Davino, C., Furno, M., ve Vistocco, D. (2013). Quantile regression: theory and applications. John Wiley & Sons.
• Demiral, M. (2014). Türkiye ekonomisi için tüketim fonksiyonu tahmini (1980–2005). Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi. No: 2. 349-366.
• Emeç, H. (2001). Farklı Harcama Grupları İçin Sıralı Logit ve Tobit Modeller-Bölgeler Arası Karşılaş-tırma. (Doktora Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İzmir.
• Goodwin, N., Nelson, J. A., Ackerman, F., ve Weisskopf, T. (2008). Consumption and the consumer society. Retrieved December, 15, 2008.
• Houthakker, H. S. (1957). An international comparison of household expenditure patterns, commemorating the centenary of Engel's law. Econometrica, Journal of the Econometric Society, 532-551.
• Kinsey, J.D. (1994), “Food and families socioeconomic status”, Journal of Nutrition 124, 1878–1885.
• Koçkesen, L. (2007). Relative income hypothesis. International Encyclopedia of the Social Sciences,2nd Edition.
• Koenker, R., ve Bassett Jr, G. (1978). Regression quantiles. Econometrica: journal of the Econometric Society, 33-50.
• Kostakis, I. (2014). The Determınants Of Households'food Consumptıon In Greece. International Journal of Food and Agricultural Economics, 2(2), 17
• McDowell, R., Allen-Smith, E. ve McLean, M. (1997). Food expenditure and socioeconomic characteristics: focus on income class, American Journal of Agricultural Economics, 79, 1444-1451.
• Moro, D., ve Sckokai, P. (2000). Heterogeneous preferences in household food consumption in Italy. European Review of Agricultural Economics, 27(3), 305-323.
• Özer, H. (1999). Türkiye’de Hanehalkı Tüketim Harcamalarının Doğrusal Harcama Sistemi Yakla-şımıyla Analizi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Erzurum.
• Özer, H. (2001). Erzurum’da Hanehalklarının Tüketim Kalıplarının Yapısı ve Gelir Hipotezlerinin Analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(1).
• Özer, H., Akan, Y., ve Çalmaşur, G. (2010). Atatürk Üniversitesi öğrencilerinin gelir-harcama ilişkisi. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 11(1), 231-249.
• Parasız, M. İ. (1991). Makro Ekonomi: Teori ve Politika. Ezgi Kitabevi Yayınları. Bursa.
• Pehlivan, G. G. (2006). Türkiyenin Tüketim Fonksiyonu: Ekonometrik Bir Uygulama. (Doktora Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İzmir.
• Raper, K. C., Wanzala, M. N., ve Nayga Jr, R. M. (2002). Food expenditures and household demographic composition in the US: a demand systems approach. Applied Economics, 34(8), 981-992.
• Ricciuto, L., Tarasuk, V. ve Yatchew, A. (2006). Socio-demographic influences on food purchasing among Canadian households, European Journal of Clinical Food, 60, 778-790.
• Tarı, R., ve Pehlivanoğlu, F. (2007). Kocaeli İlinde Tüketici Davranışlarının Gelir-Harcama Grupları İlişkisi Açısından Analizi (Tüketim Harcamaları Profili). Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,(13)/1, 192-210.
• TÜİK Gelir Dağılımı ve Yaşam Koşulları İstatistikleri. Erişim Adresi: http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1011
• TÜİK Tüketim Harcamaları İstatistikleri. Erişim Adresi: http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1012
• Uygur, S. (1993). Gelir ve Harcama Esneklikleri (1987) Hanehalkı Gelir ve Tüketim Harcamaları An-keti Türkiye Sonuçlarına Dayalı Olarak, T.C. Devlet İstatistik Enstitüsü (Hizmete Özel), Ankara.
• Üçdoğruk, Ş. (1997). İzmir İli Kentselinde Kesimi Gıda Harcaması Gelir Elastikiyetleri. HÜ İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(1), 101-123.
• Yayar, R., ve Çoban, M. N. (2014). Tokat İli Kentsel Alanda Engel Eğrisi Analazi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 9(3), 95-105.
• Yükseler, Z., ve Türkan, E. (2007). Türkiye'de Hanehalkı: Işgücü, gelir, harcama ve yoksulluk açı-sından analizi (No. 2007/4). Discussion Paper, Turkish Economic Association.