PLANLANMIŞ DAVRANIŞ TEORİSİ BAĞLAMINDA GİRİŞİMCİLİK NİYETİ ÜZERİNDE MAKYAVELİST KİŞİLİĞİN ETKİSİ

Yıl 2018, 17. UİK Özel Sayısı, 761 - 780, 04.07.2018

Mehmet Dinç Tahsin Akçakanat

https://doi.org/10.18092/ulikidince.434457

Cited By: 5

Öz

Girişimcilik
literatüründe, motivasyon bileşenleri ile olumlu ve olumsuz kişilik
değişkenlerinin girişimcilik niyetine etkisi ilgi çekici bir alanı
oluşturmaktadır. Bu çalışma, Planlanmış Davranış Teorisi kapsamında kişisel
tutum, özel norm ve algılanan davranışsal kontrolün, girişimcilik niyeti
üzerindeki etkisini tespit etmeye odaklanmıştır. Çalışmanın ikinci temel amacı
ise makyavelist kişiliğin, girişimcilik niyetini açıklayıp açıklamadığını
ortaya çıkarmaktır. Araştırmanın verileri iki şu ölçek vasıtası ile
toplanmıştır: Dahling ve arkadaşları (2009) tarafından geliştirilen
“Makyavelist Kişilik Ölçeği” ve Linan ve Chen (2009) tarafından geliştirilen
“Girişimcilik Niyeti Ölçeği”. Araştırma, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi
ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölümü son sınıf öğrencileri üzerinde
gerçekleştirilmiştir. Toplamda 200 geçerli anket üzerinden analizler
yapılmıştır. Verilerin analizinde betimleyici istatistikler, güvenilirlik
analizi, açımlayıcı faktör analizi, pearson korelasyon analizi ve çoklu
regresyon analizleri kullanılmıştır. Bu araştırma neticesinde girişimcilik
niyeti ile kişisel tutum, öznel norm ve algılanan davranışsal kontrol arasında
pozitif yönlü anlamlı ilişkiler tespit edilmiştir. Girişimcilik niyetini en
yüksek düzeyde kişisel tutum değişkeni açıklamıştır. Çalışmada ayrıca
makyavelist kişilik boyutlarının hiçbirinin girişimcilik niyetini anlamlı bir
şekilde açıklamadığı da tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Girişimcilik Niyeti, Makyavelist Kişilik

Kaynakça

• Ajzen, I. (1991). The Theory of Planned Behavior. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 50(2), 179-211.
• Ajzen, I. (2002), Constructing a Theory of Planned Behavior Questionnaire, Erişim tarihi: 14.02.2018, http://www.people.umass.edu/aizen/pdf/tpb.measurement.pdfAjzen, I. (2005). Attitude, Personality and Behaviour. Open University Press, USA.
• Ajzen, I. ve Madden, T. (1986). Prediction of Goal Directed Behaviour: Attitudes, Intentions and Perceived Behavioural Control. Journal of Experimental Social Psychology, 22(5), 453-474.
• Akıncı, S. ve Kıymalıoğlu, A. (2015). Planlı Davranış Teorisi. s. 385-418, (Ed.) Yağcı, M. İ. ve Çabuk, S., Pazarlama Teorileri, MediaCat Kitapları, İstanbul
• Antoncic, B., Bratkovic, K.T., Singh, C., ve Denoble, A.F. (2015). The Big Five Personality-EntrepreneurshipRelationship: Evidence from Slovenia. Journal of Small Business Management, 53(3), 819-841.
• Astuti, R. D. ve Martdianty, F. (2012). Students’ Entrepreneurial Intentions by Using Theory of Planned Behavior: The Case in Indonesia. The South East Asian Journal Management, 6(2), 100–112. Autio, E., Keeley, R.H., Klofsten, M., Parker, G.G. C.ve Hay, M. (2001). Entrepreneurial Intent Among Students in Scandinavia and in The USA. Enterprise and Innovation Management Studies, 2(2), 145–160.
• Baron, R.A. (2004). The Cognitive Perspective: A Valuable for Answering Entrepreneurship’s Basic ‘Why’ Questions. Journal of Business Venturing, 19, 221-239.
• Baron, R.A., Zhao, H. ve Miao, Q. (2015). Personal Motives, Moral Disengagement and Unethical Decisions by Entrepreneurs: Cognitive Mechanisms on the Slippery Slope. Journal of Business Ethics, 128(1), 107-118.
• Bird, B. (1988). Implementing Entrepreneurial Ideas: The Case for Intentions. Academy of Management Review, 13(3), 442-454.
• Bozkurt Çetinkaya, Ö. (2014). Planlanmış Davranışlar Teorisi Çerçevesinde Öğrencilerin Girişimci Olma Niyetlerinin İncelenmesi. Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 3(1), 27-47.
• Büyüköztürk, Ş. (2013). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı: İstatistik, Araştırma Deseni, Spss Uygulamaları ve Yorum, (18. Baskı), Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Brandstatter, H. (2011). Personality Aspects of Entrepreneurship: A Look at Five Meta-Analyses. Personality and Individual Differences, 51, 222-230.
• Carr, J. C., Sequeira, J. M. (2007). Prior Family Business Exposure as Intergenerational Influence and Entrepreneurial Intent: A Theory of Planned Behavior Approach. Journal of Business Research, 60, 1090–1098.
• Chen, N., Ding, G. ve Li, W. (2016). Do Negative Role Models Increans Entrepreneurial Intentions? The Moderating Role of Self-Esteem. Basic and Applied Social Psychology, 38(6), 337-350.
• Christie, R. ve Geis, F.L. (1970). Studies in Machiavellianism. Academic Press, Inc., New York.
• Crant, J.M. (1996). The Proactive Personality Scale as a Predictor of Entrepreneurial Intentions. Journal of Small Business and Management, 34(3), 42-49.
• Çetin, A., Şentürk, M. ve Alacalar, A. (2015). Mesleki İlgi Alanı ve Kişisel Ahlak Felsefesinin Girişimciliğe Yönelik Tutum ve Girişimcilik Niyetine Etkisi: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15 (2), 23-55.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik: SPSS ve Lisrel Uygulamaları, Ankara: PEGEM Akademi.
• Dahling, J.J., Whitaker, B.G. ve Levy, P.E. (2009). The Development and Validadtion of a New Machiavellianism Scale. Journal of Management, 35(2), 219-257.
• Do, B.-R. ve Dadvari, A. (2017). The Influence of the Dark Triad on the Relationship between Entrepreneurial Attitude Orientation and Entrepreneurial Intention: A Study among Students in Taiwan University. Asia Pacific Management Review, 22: 185-191.
• Doğan, E. (2015). The Effect of Entreprenurship Education on Entrepreneurial Intentions of University Students in Turkey. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, 23: 79-93.
• Ekici, E. ve Turan, M. (2017). Üniversite Öğrencilerinin Girişimcilik Eğilimi: Planlanmış Davranışlar Teorisi ve Girişimcilik Eğitiminin Rolü. Ç. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26(1), 201-215.
• Engle, R. L., Dimitriadi, N., Gavidia, J. V., Schlaegel, C., Delanoe, S., Alvarado, I., He, X., Buame, S. ve Wolff, B. (2010). Entrepreneurial Intent: A Twelve-Country Evaluation Of Ajzen's Model Of Planned Behavior. International Journal of Entrepreneurial Behavior and Research, 16(1), 35–57.
• Feola, R., Vesci, M., Botti, A. ve Parante, R. (2017). The Determinants of Entrepreneurial Intention of Young Researchers: Combining the Theory of Planned Behavior with the Triple Helix Model. Journal of Small Business Management.
• Fishbein, M. ve Ajzen, I. (1975). Belief, Attitude, Intention and Behavior: An Introduction Theory and Research. Reading, MA: Addison-Wesley.
• Grogan, S., Conner, M., Fry, G., Gough, B. ve Higgins, A. (2009). Gender Diffrences in Smoking: A Longitudinal Study of Beliefs Predicting Smoking in 11-15 Year Olds. Psychology and Health, 24(3), 301-316.
• Gürol, Y., Ertemsir, E. ve Batuk Turan, S. (2012). Üniversitesi Öğrencilerinin Girişimcilik Eğilimleri Üzerine Bir Araştırma. 5. Aile İşletmeleri Kongresi, 313-328.
• Hawley, P.H. (2006). Evolution and Personality: A New Look at Machiavellianism. s.147-161, (Eds.), D.K. Mirozcek ve T.D. Little, Handbook of Personality Development, Erlbaum, Hillsdale, NJ.
• Himieleski, K.M. ve Lerner, D.A. (2016). The Dark Triad and Nascent Entrepreneurship: An Examination of Unproductive versus Productive Entrepreneurial Motives. Journal of Small Business ad Management, 54(S1), 7-32.
• Hogan, R. ve Hogan, J. (2001). Assessing Leadership: A View from the Dark Side. International Journal of Selection & Assessment, 9(1-2), 40-51.
• Iqbal, A., Melhem, Y. ve Kokash, H. (2012). Readiness of the University Students towards Entrepreneurship in Saudi Private University: An Exploratory Study. European Scientific Journal, 8(15), 109-131.
• Kalaycı, Ş. (2008). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Kalkan, A. (2011). Kişisel Tutum, Öznel Norm ve Algılanan Davranışsal Kontrolün Girişimcilik Niyeti Üzerindeki Etkisi: Üniversite Öğrencileri Üzerinde Bir Uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(14), 189-206.
• Karimi, S., Biemans, H. J. A., Mahdei, K.N., Lans, T., Chizari, M. ve Mulder, M. (2015). Testing the Relationship Between Personality Characteristics, Contextual Factors and Entrepreneurial Intentions in a Developing Country. International Journal of Psychology, 52(3), 227–240.
• Kautonen, T., Gelderen, M. V. ve Fink, M. (2015). Robustness of the Theory of Planned Behavior in Predicting Entrepreneurial Intentions and Actions. Entrepreneurship: Theory and Practice, 39(3), 655–674.
• Kessler, S.R., Bandelli, A.C., Spector, P.E. Borman, W.C., Nelson, C.E. ve Penny, L.M. (2010). Re-examining Machiavelli: A Three-Dimensional Model of Machiavellianism in the Workplace. Journal of Applied Social Psychology, 40(8), 1868-1896.
• Klotz, A.C. ve Neubaum, D.O. (2016). Research on the Dark Side of Personality Traits in Entrepreneurship: Observations from an Organizatioanal Behavior Perspective. Entrepreneurship Theory and Practice, 40(1), 7-17.
• Kocagöz, E. ve Dursun, Y. (2010). Algılanan Davranışsal Kontrol, Ajzen'in Teorisinde Nasıl Konumlanır? Alternatif Model Analizleri. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2, 139-152.
• Koe, W. L., Sa’ari, J. R., Majid, I. A. ve Ismail, K. (2012). Determinants of Entrepreneurial Intention of Millennial Generation. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 40, 197-208.Kolvereid, L. ve Isakson, E. (2006). New Business Start-Up and Subsequent Entry Into Self-Employment. Journal of Business Venturing, 21(6), 866–885.
• Korkmaz, O. (2012). Üniversite Öğrencilerinin Girişimcilik Eğilimlerini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma: Bülent Ecevit Üniversitesi Örneği. Afyon Kocatepe Üniversitesi, İİBF Dergisi, 14(2), 209-226.Kramer, M., Cesinger, B., Schwarzenger, D. ve Gelleri, P. (2011). Investigating Entrepreneurs’ Dark Personality: How Narcissism, Machiavellianim and Psychopaty Relato to Entrepreneurrial Intention, in Paper presented at the Proceedings of the 25th ANZAM Conference.
• Krueger, N. F. (1993). The Impact of Prior Entrepreneurial Exposure on Perceptions of New Venture Feasibility and Desirability. Entrepreneurship: Theory and Practice, 18(1), 5-22.
• Krueger, N. F. ve Carsrud, A. L. (1993). Entrepreneurial Intentions: Applying the Theory of Planned Behavior. Entrepreneurship and Regional Development, 5(4), 315-330. Krueger, N. F., Reilly, M. D. ve Carsrud, A. L. (2000). Competing Models of Entrepreneurial Intentions. Journal of Business Venturing, 15(5). 411-432.
• Linan, F. ve Chen, Y. W. (2009). Development and Cross-Cultural Application of a Specific Instrument to Measure Entrepreneurial Intentions. Entrepreneurship: Theory Practice, 33(3): 593–617.
• Linan, F., Rodriguez-Cohard, J. C. ve Rueda-Cantuche, J. M. (2011). Factors Affecting Entrepreneurial Intention Levels: A Role of Education. International Entrepreneurship Management Journal, 7(2): 195-218.
• McClelland, D.C. (1987). Characteristcs of Successful Entrepreneurs. Journal of Creative Behavior, 21(3): 219-233.
• Miller, D. (2015). A Downside to the Entrepreneurial Personality?. Entrepreneurship Theory and Practice, 39(1): 1-8.
• Nishimura, J. S. ve Tristan, O. M. (2011). Using The Theory of Planned Behavior to Predict Nascent Entrepreneurship. Academia, Revista Latinoamericana de Administración, 46: 55–71.
• O’Boyle, E.H., Forsyth, D.R., Banks, G.C. ve McDaniel, M.A. (2012). A Meta-Analysis of the Dark Triad and Work Behavior: A Social Exchange Perspective. Journal of Applied Psychology, 97(3): 557-579.
• Obschonka, M., Silbereisen, R. K., Cantner, U. ve Goethner, M. (2015). Entrepreneurial Self-Identity: Predictors and Effects within The Theory Of Planned Behavior Framework. Journal of Business and Psychology, 30(4): 773–794.
• Popescu, C.C., Bostan, I., Robu, I.B., Maxim, A. ve Diaconu, L. (2016). An Analysis of the Determinants of Entrepreneurial Intentions among Students: A Romanian Case Study. Sustainability, 8(8): 771-793.
• Shepherd, D. A., Patzhelt, H. ve Baron, R.A. (2013). I Care about Nature, But…: Disengaging Values in Assessing Opportunities that Cause Harm. Academy of Management Journal, 56(5): 1251-1273.
• Şeşen, H. ve Basım, N. (2012). Demografik Faktörler ve Kişiliğin Girişimcilik Niyetine Etkisi: Spor Bilimleri Alanında Öğrenim Gören Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. Ege Akademik Bakış, 12: 21-28.
• Tabachnick, B.G. ve Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics, Boston: Pearson.
• Tucker, R.L., Lowman, G.H. ve Marino, L.D. (2016). Dark Triad Traits and the Entrepreneurial Process: A Person-Entrepreneurship Perspective. ss. 245-290, (Ed.) M.R. Buckley, J.R.B. Halbesleben, A.R. Wheeler, Research in Personnel and Human Researces Management, 34, Emerald Group Publishing Limited.
• Ülbeği, İ.D. (2016). Makyavelizm Ölçeğinin Güvenirlik ve Geçerlilik Çalışması. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25(2): 89-100.
• Van Gelderen, M., Brand, M., Van Praag, M., Bodewes, W., Poutsma, E.ve Van Gils, A. (2008). Explaining Entrepreneurial Intentions by Means of the Theory of Planned Behaviour. Career Development International, 13(6): 538–559.
• Wang, J.-H., Chang, C.C., Yao, S.N. ve Liang, C. (2016). The Contribution of Self-Efficacy to the Relationship Between Personality Traits and Entrepreneurial Intention. Higher Education, 72(2): 209-224.
• Wilson, D.S., Near, D. ve Miller, R. (1996). Machiavellianism: A Synthesis of the Evolutionary and Psychological Literatures. Psychological Bulletin, 119(2): 285-299.
• Yeşilay, R. B., ve Yavaş, V. (2017). Öğrencilerin Girişimcilik Niyetinin Planlanmış Davranış Teorisi Çerçevesinde İncelenmesi: Sivil Havacılık Alanında Öğrenim Gören Önlisans Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. Girişimcilik ve İnovasyon Yönetimi Dergisi, 6(1): 145-172.
• Yunus, O.M. ve Derus, M.M. (2006). Must Entrepreneurs be Machiavellians?. Journal of Applied Psychology. 91(2): 259-271.