THE EFFECT OF MARKET ORIENTATION ON FIRM PERFORMANCE: A STUDY ON THE PARTICIPATION BANKS ACTING IN TURKEY

Yıl 2019, Sayı: 22, 17 - 38, 01.01.2019

Ahmet Şahin Mehmet Aytekin

https://doi.org/10.18092/ulikidince.394470

Cited By: 2

Öz

In
this study the effect of market orientation on the firm performance is
investigated. Market orientation practices are related with determining and
applying the strategies that will meet the expectations and needs of customers
as soon as possible and these strategies being adopted by all employees in an
organization while performing daily activities. In this way, it is aimed to
determine the activities of organization for the purpose of meeting the demands
and needs of customers at hand faster than the opponents with the help of market
orientation strategies. In this context the effects of customer orientation,
competitor orientation, and interdepartmental coordination which are sub
dimensions of market orientation, on firm performance together with innovation
performance, financial performance, and non-financial performance as its sub
dimensions are analyzed. The study was conducted on participation banks
operating in Turkey. The data collected by questionnaires were analyzed with
the use of various analysis methods such as factor, reliability and regression
analysis. The results of the study suggested that there is a significant
positive effect of market orientation on the firm performance.

Anahtar Kelimeler

Market Orientation, Firm Performance, Participation Banks, AMOS

PAZAR ODAKLILIĞIN İŞLETME PERFORMANSINA ETKİSİ: TÜRKİYE’DE FAALİYET GÖSTEREN KATILIM BANKALARI ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA

Öz

Bu
çalışmada pazar odaklılığın işletme performansı üzerindeki etkisi
incelenmiştir. Pazar odaklılık uygulamaları, işletmenin günlük faaliyetlerini
yerine getirirken müşterilerin beklenti ve ihtiyaçlarını en kısa zamanda
karşılayacak stratejilerin tespit edilmesi, uygulanması ve belirlenen bu
stratejilerin işletmedeki tüm çalışanlar tarafından benimsenmesi ile ilgilidir.
Böylece, pazar odaklılık sayesinde eldeki müşterilerin istek ve ihtiyaçlarını
rakiplerden daha hızlı bir şekilde karşılamaya yönelik işletme faaliyetlerinin
neler olabileceğinin tespit edilmesi hedeflenmektedir. Pazardaki müşterilerin
istek ve ihtiyaçlarına cevap verebilecek kurumsal hamleler, işletme
performansının hem niteliksel hem de niceliksel olarak artmasına sebep
olacaktır. Bu kapsamda pazar odaklılığın alt boyutlarından olan müşteri
odaklılık, rakip odaklılık ve departmanlar arası koordinasyonun, işletme
performansı ile birlikte işletme performansının alt boyutları olarak ele alınan
yenilik performansı, finansal performans ve finansal olmayan performans
üzerindeki etkileri analiz edilmiştir. Araştırma, Türkiye’de faaliyet gösteren
katılım bankaları üzerinde yapılmıştır. Anket yoluyla toplanan veriler faktör,
güvenilirlik ve regresyon gibi çeşitli analizlere tabi tutulmuştur. Araştırma
sonucunda, pazar odaklılığın işletme performansı üzerinde pozitif yönlü ve
anlamlı bir etkisi olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Pazar Odaklılık, İşletme Performansı, Katılım Bankaları, AMOS

Kaynakça

• Acar, M. (2003). Tarımsal İşletmelerde Finansal Performans Analizi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20, 21-37.
• Akman, G. (2003). Bilişim Sektöründe Pazar Odaklılık, Yenilik Stratejileri ve Yenilik Kabiliyeti Arasındaki İlişkiler ve Bunların Şirket Performansı Üzerindeki Etkileri. Doktora Tezi, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gebze.
• Alpkan, L., Bulut, Ç. ve Mert, E. (2005). Strategic Planning Trends in Turkish Small Firms: Empirical Study on SMEs in Kocaeli. International Strategic Management Congress, Kongre Bildiri Kitabı, Haziran, Çanakkale.
• Avcı, U. (2009). Öğrenme Yönelimliliğin Yenilik Performansı Üzerine Etkisi: Muğla Mermer Sektöründe Bir Uygulama. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(5), 121-138.
• Başar, D. (2016). Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi Uygulamaları, Rekabetçi Örgüt Kültürü Oryantasyonları ile Firma ve Çalışan Performansı Arasındaki İlişki: Türkiye’de Faaliyet Gösteren Katılım Bankaları Üzerinde Bir Araştırma. Doktora Tezi, Gebze Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gebze.
• Bulut, Ç., Yılmaz, C. ve Alpkan, L. (2009). Pazar Oryantasyonu Boyutlarının Firma Performansına Etkileri. Ege Akademik Bakış, 9(2), 513-538.
• Capon, N., Farley, J. U. ve Hoenig, S. (1990). Determinants of Financial Performance: A Meta-Analysis. Management Science, 36(10), 1143-1159.
• Chang, T., Mehta, R., Chen, S., Polsa, P. ve Mazur, J. (1999). The Effects of Market Orientation on Effectiveness and Efficiency: The Case of Automotive Distribution Channels in Finland and Poland. Journal of Services Marketing, 13(4/5), 407-418.
• Deshpande, R., Farley, J. U. ve Webster Jr., F. E. (1993), Corporate Culture Customer Orientation, and Innovativeness in Japanese Firms: A Quadrad Analysis. Journal of Marketing, 57, 23-37.
• Doğan, İ. Ç. (2013), Katılım Bankaları Performans Analizi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ersezer, F. (2012), ERP ve Tedarik Zinciri Yönetimi Uygulamalarının Rekabet Avantajı ve Örgütsel Performans Üzerine Etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Gebze: Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Eskiler, E., Özmen, M. ve Uzkurt, C. (2011). Bilgi Yönetimi Pazar Odaklılık ve Pazarlama Yeniliği İlişkisi: Mobilya Sektöründe Bir Araştırma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1), 31-69.
• Felton, A. P. (1959). Making the Marketing Concept Work. Harvard Business Review, 37, 55-65.
• Gonzalez, J. ve Chiagouris, L. (2007). The Market Orientation of Internet Support Companies. Journal of Internet Commerce, 6(1), 61-81.
• Gray, B., Matear, S., Boshoff, C. ve Matheson, P. (1998). Developing a Better Measure of Market Orientation. European Journal of Marketing, 32(9/10), 884-903.
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2016). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri Felsefe-Yöntem-Analiz. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Hagedoorn, J. ve Cloodt, M. (2003). Measuring Innovative Performance: Is There an Advantage in Using Multiple Indicators? Research Policy, 32, 1365–1379.
• Han, J. K., Kim, N. ve Srivastava, R. K. (1998). Market Orientation and Organizational Performance: Is Innovation a Missing Link?. Journal of Marketing, 62(4), 30-45.
• Johnson, J. L., Lee, R. P. W., Saini, A. ve Grohmann, B. (2003). Market-Focused Strategic Flexibility: Conceptual Advances and an Integrative Model. Journal of the Academy of Marketing Science, 31(1), 74-89.
• Karahan, K. ve Özçiftçi, V. (2008). Pazar Yönlülük: Aksaray İli Perakende Hizmet İşletmelerinde Bir Uygulama. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 479-492.
• Karamustafa, K., Güllü, K., Acar, N. ve Ulama, Ş. (2010). Konaklama İşletmelerinde Pazar Odaklılık Uygulamaları. Ankara: Detay Yayınları.
• Kaya, F. (2013). Sanat ve Pazarlama: Türkiye’deki Sanat Galerilerinde Pazar Odaklılık ve Performans İlişkisi. Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Keskin, H., Zehir, S. ve Ayar, H. (2016). Pazar Yönelimi ve Firma Performansı İlişkisi: Farklılaştırma Stratejisinin Aracı Rolü. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 17(1), 111-127.
• Kohli, A. K. ve Jaworski, B. J. (1990). Market Orientation: The Construct, Research Propositions, and Manegerial Implications. Journal of Marketing, 54, 1-18.
• McNaughton, R. B., Osborne, P. ve Imrie, B. C. (2002). Market Oriented Value Creation in Service Firms. European Journal of Marketing, 36(9/10), 990-1002.
• Menguc, B., Auh, S. ve Shih, E. (2007). Transformational Leadership and Market Orientation: Implications for the İmplementation of Competitive Strategies and Business Unit Performance. Journal of Business Research, 60, 314-321.
• Mustafa, H., Rehman, K. U., Zaidi, S. A. R. ve Iqbal, F. (2015). Studying the Phenomenon of Competitive Advantage and Differentiation: Market and Entrepreneurial Orientation Perspective. Journal of Business and Management Sciences, 3(4), 111-117.
• Naktiyok, A. (2007). Yenilik Yönelimi ve Örgütsel Faktörler. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(2), 211-230.
• Narver, J. C. ve Slater, S. F. (1990). The Effect of a Market Orientation on Business Profitability. Journal of Marketing, 54, 20-35.
• Pelham, A. M. ve Wilson, D. T. (1996). A Longitudinal Study of Impact of Market Structure, Firm Structure, Strategy and Market Orientation Culture on Dimensions of Small Firm Performance. Journal of Academy of Marketing Science, 24(1), 27-43.
• Piercy, N. F., Harris, L. C. ve Lane, N. (2002). Market Orientation and Retail Operatives’ Expectations. Journal of Business Research, 55, 261-273.
• Said, A. A., HassabElnaby, H. R. ve Wier, B. (2003). An Empirical Investigation of the Performance Consequences of Nonfinancial Measures. Journal of Management Accounting Research, 15, 193-223.
• Sekaran, U. (1992). Research Methods For Business: A Skill Building Approach. Second Edition, John Wiley & Sons, 450.
• Slater, S. F. ve Narver, J. C. (1994). Does Competitive Environment Moderate the Market Orientation-Performance Relationship? Journal of Marketing, 58(1), 46-55.
• Solmaz, S. A. (2012). Pazar Yönlülük ve Tedarikçi İlişkilerinin İşletme Performansına Etkileri: Otel İşletmeleri Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Songur, A. (2009). Hizmet İşletmelerinde Pazar Yönlülük ve Türk Bankacılık Sektörü İşletme Uygulamalarının Değerlendirilmesi: Isparta İl Merkezinde Bir Uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş: Temel İlkeler ve Lisrel Uygulamaları. Ankara: Ekinoks.
• Tavşancıl, E. (2010). Tutumların Ölçülmesi ve Spss ile Veri Analizi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Tek, Ö. B. ve Özer, P. S. (1999). Pazar Yönlülük ve Örgütsel Öğrenme Teorilerinin Türkiye’de Kar Amaçsız Kuruluşlara Uyarlanması. 4. Ulusal Pazarlama Kongresi Bildirileri, 59-67, Antakya/Hatay.
• Tekin, Y. ve Durna, U. (2012). Otel İşletmelerinde Yenilik Yönetimi Uygulamaları Alanya’da Beş ve Dört Yıldızlı Otel İşletmelerinde Bir Araştırma. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 4(3), 93-110.
• Turunç, Ö. (2006). Bilgi Teknolojileri Kullanımının İşletmelerin Örgütsel Performansına Etkisi: Hizmet Sektöründe Bir Araştırma. Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Venkatraman, N. ve Ramanujam, V. (1986). Measurement of Business Performance in Strategy Research: A Comparison of Approaches. The Academy of Management Review, 11(4), 801-814.
• Yıldız, S. (2010). İşletme Performansının Ölçümü Üzerine Bankacılık Sektöründe Bir Araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 36, 179-193.
• Yıldız, B. (2015). Tedarik Zinciri Yönetiminde Güven, Yenilik ve Bilgi Paylaşımının İşletme Performansına Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
• Yiğiter, Ş. Y. (2009). Finansal ve Finansal Olmayan Performans Ölçümleri Müşteri Memnuniyeti ve Finansal Göstergeler Arasındaki İlişkinin İMKB’de Test Edilmesi. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.