Orta Asya ve Kafkasya’da Nükleer Enerji Açısından Türkiye’nin Mali Beklenti ve Riskleri: Praksiyolojik Bir İnceleme

Yıl 2016, Cilt: 9 Sayı: 26/2, - , 28.04.2016

Abdullah Bahçe Öner Gümüş

Öz

 

Öz

Nükleer enerji birçok ülkenin birbirine karşı üstünlük sağlamada kullanabildikleri bir araçtır. Bunun temel sebebi de nükleer enerjinin ekonomik ve mali getiri sağlayarak ülkelerin kalkınmalarını etkileyebilecek bir potansiyele sahip olmasıdır. Bu yönüyle nükleer enerji, verginin doğmasına neden olacak bir etkiye de sahiptir. Türkiye’de ise nükleer enerji üretilememektedir. Bununla birlikte diğer enerji çeşitlerinin üretimi söz konusudur ve bu enerji çeşitlerinden üretilen mal ve hizmetler verginin konusunu oluşturmaktadır. Bu anlamda Türkiye’de enerji üzerinden alınan vergiler KDV, ÖTV ve Elektrik ve Havagazı Tüketim Vergisi olarak ortaya çıkmaktadır. Nükleer enerjinin üretilmesi hususunda ise Rusya Federasyonu ile yapılacak işbirliği neticesinde elde edilecek vergi gelirlerinde, artış sağlanabilecektir. Bu çalışmada da öncelikle Türkiye’nin nükleer enerji girişimlerinin tarihi seyri incelenmiştir. Bu bağlamda Türkiye’nin istediği sonucu alabilmesi açısından, Akkuyu Nükleer Enerji Santrali ve 5710 sayılı yasa kapsamında nükleer enerji üretilerek mali risk ve mali beklentilerin neler olacağı değerlendirilmiş ve Orta Asya ile Kafkasya ülkelerinde Rusya ile işbirliğinin olumlu sonuçlar doğuracağı yargısına varılmıştır.

 

 

Fiscal risks and expectations of Turkey ın terms of nuclear Energy In Central Asia And Caucasia: A Praxiologic Dissection

Abstract

Nuclear energy is a tool which most of the coutries can use to get outmanoeuvring against of each other. The main reason of this is that nuclear energy has a potential to affect development of countries by providing economic and fiscal returns. With this aspect, nuclear energy has also an effect to arise the tax. Nuclear energy is not produced in Turkey. However, there is production of other kinds of energy and goods and services produced from these kinds of energy are subject to taxes. In this sense, the taxes collected from energy are VAT, excise duty and electricity and coal gas consumption tax arise. In the subject of production of nuclear energy, it is provided an increase in tax incomes obtained as a result of cooperation with Russian Federation. In this study, it is primarily examined historical progress of Turkey in terms of nuclear energy initiatives. In this context,  it is evaluated what fiscal risks and fiscal expectations will be by producing nuclear energy within the context of Akkuyu Nuclear Power Plant and the law no 5710 and it is surmised the cooperation with Russia will result in positive conclusions.

Anahtar Kelimeler

Anahtar Kelimeler: Nükleer Enerji, Türk Vergi Sistemi, Akkuyu Nükleer Enerji Santrali, 5710 sayılı yasa./Key Words: Nuclear Energy, Turkish Tax System, Akkuyu Nükleer Power Plant, the law no 5710.

Kaynakça

• Kaynakça
• Akdoğan, A. (2006). Vergi Hukuku ve Türk Vergi Sistemi. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Aras, E. (2013). The Necessity of Nuclear Energy in Turkey: A Comparison with Hydropower Energy. Energy Sources, Part B: Economics, Planning and Policy, 8 (2), 107-114.
• Balat, M. (2007). The Role of Nuclear Power in Global Electricity generation. Energy Sources, Part B: Planning and Policy, 2 (4), 381-390.
• Boudia, S. (2008). The Curie Laboratuary: Radioactivity and Metrology. History and Technology: An International Journal, 13 (4), 249-265.
• DOĞAKA (Doğu Akdeniz Kalkınma Ajansı). (2014). Enerji Sektör Raporu.http://www.dogaka.gov.tr/Icerik/Dosya/www.dogaka.gov.tr_442_CU5U25VC_Enerji-Sektor-Raporu-2014.pdf (Erişim Tarihi: 02.12.2015).
• El-Agraa, A. M. (2007). The European Union-Economics and Politics. United Kingdom: Cambridge University Press.
• Goto, A., Reich, M. R., Suzuki, Y., Tsutomi, H., Watanabe, E. and Yasumura, S. (2014). Parenting in Fukushima City in the Post-Disaster Period: Short-term Strategies and Long-term Perspectives. Disasters, 38 (2), 179-189.
• Ibragimova, G. (2011). Nuclear Energy in Central Asia: What are the prospects?. Security Index: A Russian Journal on International Security, 17 (1), 53-73.
• IEA. (2014). Key World Energy Statistics, http://www.iea.org/publications/freepublications/publication/KeyWorld2014.pdf (Erişim Tarihi: 11. 08.2015).
• İskender, S. (2005). Türkiye’de ve Dünyada Enerji & Nükleer Enerji Gerçeği. Ankara: Türkiye Teknik Elemanlar Vakfı Yayınları.
• Karaosmanoğlu, F. (2006). “Dünyada Enerjiye Duyulan İhtiyaç ve Aletrnatif Enerji Kaynaklarına Yöneliş”. Türkiye’nin Enerji Stratejisi Ne Olmalıdır Sempozyumu Bildirileri (26-27 Ocak 2006), s. 9-19, İstanbul: Harp akademileri Komutanlığı.
• Kassenova, T. (2010). Uranium Production and Nuclear Energy in Central Asia: Assessment of Security Challenges and Risks. China and Eurasia Forum Quarterly, 8 (2), 221-241.
• Kılıç, A. M. (2008). Importance and Necessity for the Utilization of Nuclear Energy in Turkey. Energy Sources Part A, 30 (12), 1074-1084.
• Kızılot, Ş. (1996). Katma Değer Vergisi Kanunu ve Uygulaması. Ankara: Yaklaşım Yayınları.
• Kirmanoğlu, H. (2009). Kamu Ekonomisi Analizi. İstanbul: Beta Basım.
• Koerner, C. L. (2014). Media, Fear and Nuclear Energy: A Case Study. The Social Science Journal, 51 (2), 240-249.
• Lacy, I. H. (2006). Nuclear Energy in the 21st Century. United Kingdom: World Nuclear University Press.
• Mez, L. (2012). Fukuşima’nın Ardından Nükleer Enerjinin Geleceği. (Ed.: Evren Gönül). Enerjinin Sonu mu? Fukuşima’dan Sonra Alternatif Enerji Politikalarına Uluslararası Bir Bakış içinde(s.25-39). (Çev.: Deniz Ulusoy ve Fırat Kaplan). İstanbul: Sena Ofset.
• Murray, R. L. (2000). Nuclear Energy- An Introduction to the Concepts, Systems, and Applications of Nuclear Processes. USA: Butterworth-Heinemann.
• Özemre, A. Y., Bayülken, A. ve Gençay, Ş. (2000). 50 soruda Türkiye’nin Enerji Sorunu. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Özkan, N. (2012). Nükleer enerji ve güvenlik açısından kafkasya. Uluslararası Kafkasya Kongresi Bildirileri (26-27 Nisan 2012), s. 304, (Ed: H. Çomak, A. Ercan ve B. Ercan) Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi.
• Quack, M. (2013). Error and Discovery: Why Repeating Can Be New?. Angewandte Chemie International Edition, 52(36), 9362-9370.
• Saraçoğlu, F. (2014). Stopaj- Şemalarla Vergi Usul Hukuku ve Türk Vergi Sistemi. Ankara: Gazi Kitapevi.
• Şenyüz, D., Yüce, M. ve Gerçek, A. (2011). Türk Vergi Sistemi Dersleri. Bursa: Ekin Yayınevi.
• Şirin, S. M. (2010). An Assessment of Turkey’s Nuclear Energy Policy in the Light of South Korea’s Nuclear Experience, Energy Policy, 38 (2010), 6145-6152.
• TMMOB. (2013). Nükleer Enerji Raporu. Ankara: Mattek Matbaa.
• Uslu, T. (2010). The Necessity of Nuclear-based Energy Production for Turkey, Energy Sources Part B: Economics, Planning and Policy, 5 (2), 155-164.
• http://www.world-nuclear.org/info/Nuclear-Fuel-Cycle/Power-Reactors/Nuclear-Power-Reactors/ (Erişim Tarihi: 06.07.2015a).
• http://www.taek.gov.tr/nukleer-guvenlik/nukleer-enerji-ve-reaktorler/166-gunumuzde-nukleer-enerji-rapor/436-bolum-02-nukleer-enerjinin-temel-prensipleri.html (Erişim Tarihi: 06.07.2015).
• http://www.teias.gov.tr/ebulten/makaleler/2011/NUKLEER%20ENERJI%20NEDIR/NUKLEER%20ENERJI%20NEDIR.htm (Erişim Tarihi: 06.07.2015).
• http://www.diffen.com/difference/Nuclear_Fission_vs_Nuclear_Fusion (Erişim Tarihi: 06.07.2015).
• http://europa.eu/legislation_summaries/institutional_affairs/treaties/treaties_euratom_en.htm (Erişim Tarihi: 21.09.2015).
• http://www.allgov.com/departments/department-of-energy/office-of-nuclear-energy?agencyid=7147 (Erişim Tarihi: 21.09.2015).
• http://www.world-nuclear.org/info/Current-and-Future-Generation/Outline-History-of-Nuclear-Energy/ (Erişim Tarihi: 21.09.2015b).
• http://www.nei.org/Knowledge-Center/Nuclear-Statistics/World-Statistics/Top-10-Nuclear-Generating-Countries (Erişim Tarihi: 28.09.2015).
• http://www.world-nuclear.org/info/Country-Profiles/Countries-T-Z/Uzbekistan/ (Erişim Tarihi: 20.11.2015c).
• http://www.kazatomprom.kz/en/#!/content/press-release-results-production-activity-nac-kazatomprom-jsc-2012 (Erişim Tarihi: 20.11.2015).
• http://www.nti.org/country-profiles/kyrgyzstan/ (Erişim Tarihi: 20.11.2015a).
• http://www.nti.org/glossary/#low-enriched-uranium-leu (Erişim Tarihi: 20.11.2015b).
• http://www.world-nuclear.org/info/Country-Profiles/Countries-G-N/Mongolia/ (Erişim Tarihi: 20.11.2015d).
• http://www.nti.org/country-profiles/tajikistan/ (Erişim Tarihi: 21.11.2015c).
• https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ti.html (Erişim Tarihi: 21.11.2015a).
• https://www.cia.gov/library/publications/resources/the-world-factbook/geos/tx.html (25.11.2015b).
• http://www.mfa.gov.tr/turkiye_nin-enerji-stratejisi.tr.mfa (Erişim Tarihi: 02.12.2015).
• http://www-pub.iaea.org/MTCD/Publications/PDF/CNPP2014_CD/countryprofiles/Turkey/Turkey.htm (Erişim Tarihi: 06.12.2015).