Öğretmenlerin Örgütsel Sessizlik Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından incelenmesi

Yıl 2017, Cilt: 10 Sayı: -ERTE Özel Sayısı, 209 - 232, 31.12.2017

Rezzan Uçar

Öz

Araştırma, öğretmenlerin örgütsel sessizlik
düzeylerini ve örgütsel sessizlik düzeylerinin cinsiyet, öğrenim durumu, branş,
mesleki kıdem, okuldaki öğretmen sayısı ve okulda çalışma süresine göre anlamlı
bir farklılık gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Tarama
modelindeki araştırma, 2015-2016 eğitim öğretim yılında Diyarbakır İli merkez
Bağlar, Kayapınar, Sur ve Yenişehir ilçelerindeki ortaokullarda görev yapan 281
öğretmenin katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın verileri “Örgütsel
Sessizlik Ölçeği” kullanılarak elde edilmiştir. Araştırma verilerinin
çözümlenmesinde aritmetik ortalama, standart sapma, t-testi ve tek boyutlu
varyans analizi (ANOVA) kullanılmıştır. Tek yönlü varyans analizi sonuçlarına
göre anlamlı farklılığın kaynağının belirlenmesinde ise Scheffe Testi uygulanmıştır.
Grup ortalamaları arasındaki farkın test
edilmesinde α= ,05 anlamlılık
düzeyi esas
alınmıştır. Araştırmanın
bulgularına göre öğretmenlerin örgütsel sessizlikleri “orta” düzeydedir.  Öğretmenlerin örgütsel sessizliğin
“kabullenici” ve “savunmacı” sessizlik alt boyutlarına “az”;  “korumacı” sessizlik alt boyutuna ise “çok”
düzeyinde katıldıkları saptanmıştır. Öğretmenlerinin örgütsel sessizlik ve
örgütsel sessizliğin kabullenici, savunmacı ve korumacı alt boyutlarındaki
sessizlik düzeyleri cinsiyet, branş, mesleki kıdem, okuldaki öğretmen sayısı
değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık göstermemiştir. Buna karşın okulda
çalışma süresi değişkeni açısından “kabullenici” ve “korumacı” sessizlik alt
boyutlarında anlamlı farklılık göstermezken “savunmacı” sessizlik alt boyutunda
anlamlı bir farklılık göstermiştir. 

Anahtar Kelimeler

Sessizlik, örgütsel sessizlik, okul

Kaynakça

• Acaray, A., Akturan, A. (2015). The relationship between organizational citizenship. behaviour and organizational silence. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 207, 472-482. Acaray, A., Gündüz-Çekmecelioğlu, H. ve Akturan, A. (2015). Örgüt kültürü ile örgütsel sessizlik arasındaki ilişkinin incelenmesi, The Journal of Academic Social Science Studies, 32 , 139-157. Akbarian, A., Ansari M., Shaemi A., Keshtiaray, N., (2015). Review organizational silence factors. Journal Of Scientific Research And Development, 2 (1). 178-181. Akbulut, Y. (2010). Sosyal bilimlerde SPSS uygulamaları. İstanbul: İdeal Yayıncılık. Algın, İ. (2014). Üniversitelerde örgütsel sessizlik. Hecettepe Üniversitesi: Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Alioğulları, Z. D. (2012). Örgütsel sessizlik ve örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişki: bir uygulama. Atatürk Üniversitesi: Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Alparslan, A. M. (2010). Örgütsel sessizlik iklimi ve işgören sessizlik davranışları arasındaki etkileşim: mehmet akif ersoy üniversitesi öğretim elemanları üzerinde bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi: Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Apak, F. (2016). Okul yöneticilerinin gücü kullanma biçimle ile öğretmenlerin örgütsel sessizlik düzeyleri arasındaki ilişki. Okan Üniversitesi: Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Bagheri, G., Zarei, R., Aeen, M. N. ,(2012), Organizational silence. Ideal Type of Management, 1(1), 47-58. Bayram, N. (2009). Sosyal bilimlerde SPSS ile veri analizi. Bursa: Ezgi Kitabevi. Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi Yayınları. Can A. (2014). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Ankara: Pegem Akademi Yayınları. Çakal, G. (2016). Ortaöğretim kurumlarında çalışan öğretmenlerin okul yönetimine katılma ile örgütsel sessizlik algıları arasındaki ilişki (Tekirdağ ili örneği). Abant İzzet Baysal Üniversitesi: Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çakaloğlu, D. Ö. (2014). Örgütsel sessizlik ve kültürel değişkenler üzerine ampirik bir araştırma. Ufuk Üniversitesi: Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çiçek-Sağlam, A. ve Yüksel, A. (2015). Liselerde görev yapan öğretmen ve yöneticilerin örgütsel sessizliğe ilişkin görüşleri, Turkish Studies-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(7) , 317-332, Daşcı, E. (2014). İlköğretim kurumu yöneticilerinin liderlik tarzları ile öğretmenlerin yaşadıkları yıldırma (mobbıng) ve örgütsel sessizlik davranışları arasındaki ilişki. Gazi Üniversitesi: Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Demir, M. ve Demir, Ş. Ş. (2012). Yükseköğretim kurumlarında örgütsel sessizlik: turizm lisans eğitimi kurumları örneği, Millî Eğitim, 193, 184-199. Dönmez, E. (2016). Örgütsel sosyalleşme ile örgütsel sessizlik arasındaki ilişki. Pamukkale Üniversitesi: Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Durak, İ. (2014). Örgütsel sessizliğin demografik ve kurumsal faktörlerle ilişkisi: öğretim elemanları üzerine bir araştırma, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 28(2), 89-108. Dyne, L. V., Ang, S. ve Botero, I. C. (2003). Conceptualizing employee silence and employee voice as multidimensional constructs. Journal of Management Studies, 40 (6), 1359-1392. Erigüç, G., Özer, Ö., Sonğur, C. ve Turaç, İ.S. (2014). Bir devlet hastanesinde hemşirelerde örgütsel sessizlik üzerine bir araştırma. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(2), 61-84. Göktaş-Kuluap, H. ve Çakmak, A. F. (2016). Örgütsel sessizlik türlerini etkileyen faktörlerin yapısal eşitlik modeli ile belirlenmesi, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(1), 123-146. Harbalioğlu, M. ve Gültekin, B.İ. (2014) “The relationship between organizational silence and organizational citizenship behavior: a case study at kilis 7 aralık university”, International Journal of Advances in Management and Economics, 3(2): 153-164. Harlos, K. (2016).Employee silence in the context of unethical behavior at work: A commentary, German Journal of Human Resource Management 30(3-4),345-355. Izquierdo, I., Olea, J. ve Abad, F.J. (2014). Exploratory factor analysis in validation studies: Uses and recommendations. Psicothema, 26(3), 395-400. İşleyici, K. (2015). Örgütsel adalet ve örgütsel sessizlik arasındaki ilişkinin incelenmesi (Zonguldak ili örneği). Abant İzzet Baysal Üniversitesi: Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Kahveci, G. (2010). İlköğretim okullarında örgütsel sessizlik ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkiler. Fırat Üniversitesi: Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kahveci, G. ve Demirtaş, Z (2013). Okul yöneticisi ve öğretmenlerin örgütsel sessizlik algıları. Eğitim ve Bilim, 38(167), 50-64. Karabağ-Köse, E. (2013). İlköğretim kurumu öğretmenlerine göre okul yöneticilerinin liderlik stilleri ile örgütsel öğrenme arasındaki ilişkide örgütsel sessizlik ve karara katılımın aracı etkisi. Gazi Üniversitesi: Yayınlanmamış Doktora Tezi. Karaca-Cakinberk, A. Polat-Dede, N. ve Yilmaz, G. (2014). Örgütsel güven ile örgütsel sessizlik arasındaki ilişki: bir kamu üniversitesi örneği, Journal of Economics, Finance& Accounting-JEFA, 1(2), 91-105. Kahya, C. (2015). Mesleki özyeterlilik ve örgütsel sessizlik ilişkisini belirlemeye yönelik ampirik bir çalışma, Çankırı Karatekin Üniversitesi İİBF Dergisi, 5(1), 293-314. Kılınç, E. (2012). Hekim ve hemşirelerde örgütsel vatandaşlık davranışı, örgütsel sessizlik, çalışan performansı ve aralarındaki ilişkinin incelenmesi. Cumhuriyet Üniversitesi: Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kolay, A. (2012). Endüstri meslek liselerinde görev yapan öğretmenlerin örgütsel loşp*bnhsessizlik ve örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. Yeditepe Üniversitesi: Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kutlay, Y. (2012). Araştırma görevlilerinin örgütsel adanmışlık ve özyeterlilik örgütsel sessizlikleri üzerine etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Milliken, F.J., Morrison, E.W., Hewlin, P.F. (2003). An exploratory study of employee silence: ıssues tht employees don’t communicate upward and why. Journal of Management Studies, 40(6), 1453-1476. Morrison, E. W., Milliken, F. J., (2000), Organizational silence: A barrier to change and development in pluralistic World. The Academy Of Management Review, 25, 706-725. Nartgün, Ş. S. ve Demirer, S. (2012). Öğretmenlerin örgütsel sessizlik ile iş yaşamında yalnızlık düzeylerine ilişkin görüşleri. Bayburt Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 7(2) 139-156. Nartgün, Ş.S ve Kartal, V (2013). Öğretmenlerin örgütsel sinizm ve örgütsel Sessizlik hakkındaki görüşleri, Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 47-67. Özdemir, L., Sarıoğlu-Uğur S. (2013). Çalışanların örgütsel ses ve sessizlik algılamalarının demografik nitelikler açısından değerlendirilmesi: kamu ve özel sektörde bir araştırma, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(1), 257-281. Özdemir, Ş. (2015). Sınıf öğretmenlerinin örgütsel sessizlik ve örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişki. Yeditepe Üniversitesi: Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Özgan, H., Külekçi, H. (2012). Öğretim elemanlarının sessizlik nedenleri ve üniversitelerine etkileri. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3(4), 33-49. Pinder C.C.ve Harlos K.P. (2001). Employee silence: quiescence and acquiescence as responses to perceived ınjustice, Research in Personnel and Human Resources Management, 20, 331 -369. Seçer, İ. (2013). SPSS ve lirsel ile pratik veri analizi. Ankara: Anı Yayıncılık. Şekerli, H. (2013). Öğretmenlerde çalışan sessizliği, iş doyumu ve denetim odağı. Ankara Üniversitesi: Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Şimşek, E. ve Aktaş, H. (2014) Örgütsel sessizlik ile kişilik ve yaşam doyumu etkileşimi: kamu sektöründe bir araştırma, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 121-136. Taşkıran, E. (2010). Liderlik tarzının örgütsel sessizlik üzerindeki etkisinde örgütsel adaletin rolü ve bir araştırma. Marmara Üniversitesi Yayınlanmamış Doktora Tezi. Tavşancıl, E. (2010). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Tülibaş, T. ve Celep, c. (2014). Öğretim elemanlarının sessiz kalma nedenleri, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H.U. Journal of Education) 29(1), 280-297. Uçar, Z. (2016). Örgütlerde yaşanan sessizlik olgusunun kişisel özellikler bağlamında araştırılması: nitel bir çalışma, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 31(1), 311-342. Ünlü, Y., Hamedoğlu, M. A. ve Yaman, E. (2013) Öğretmenlerin örgütsel adalet algıları ve örgütsel sessizlik düzeyleri arasındaki ilişki. Sakarya University Journal of Education, 5(2), 140-157. Yaman, E. ve Ruçlar, K. (2014). Örgüt kültürünün yordayıcısı olarak üniversitelerde örgütsel sessizlik, Yükseköğretim ve Bilim Dergisi /Journal of Higher Educatin and Science, 4(1), 36-50. Yanık, C. (2012). Örgütsel sessizlik ile güven arasında ilişki ve eğitim örgütlerinde bir araştırma. Yeditepe Üniversitesi: Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yenel, K. (2016). İlkokul yöneticilerinin dönüşümcü ve işlemci liderlik biçimleri ile öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık ve örgütsel sessizlik davranışları arasındaki ilişki. Gazi Üniversitesi: Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.