Okulların Sosyal Sermaye Düzeyleri ile Öğretmenlerin Psikolojik Sözleşmeleri Arasındaki İlişki

Yıl 2017, Cilt: 10 Sayı: -ERTE Özel Sayısı, 313 - 334, 31.12.2017

Ömer Doğan Aynur Bozkurt Bostancı

Öz

Bu araştırmanın amacı,  okulların sosyal sermaye düzeyleri ile
öğretmenlerin psikolojik sözleşmeleri arasındaki ilişkiyi belirlemektir.
İlişkisel tarama modelindeki araştırmanın evrenini Uşak ilinde görev yapan 3986
öğretmen, araştırmanın örneklemini ise 518 öğretmen oluşturmaktadır.
Araştırmada basit tesadüfi örnekleme yoluna gidilmiştir. Araştırmada veriler
“Sosyal Sermaye Ölçeği” ve “Psikolojik Sözleşme Ölçeği” ile toplanmıştır.
Araştırma sonuçlarına göre; öğretmenler okulların sosyal sermaye düzeylerini
yüksek olarak algılamaktadırlar. Öğretmenlerin okulların sosyal sermaye
düzeylerine ilişkin görüşleri, görev yaptıkları okul türüne göre farklılık
göstermektedir. Öğretmen görüşlerine göre İlkokul ve ortaokullar liselere göre
daha yüksek düzeyde sosyal sermayeye sahiptirler. Öğretmenlerin psikolojik
sözleşmeleri orta düzeydedir. Yine öğretmenlerin psikolojik sözleşmeleri görev
yaptıkları okul türlerine göre farklılaşmaktadır. İlkokullarda görev yapan öğretmenlerin,
liselerde görev yapanlara göre psikolojik sözleşmelerinin daha yüksek olduğu
görülmektedir. Tüm bunların yanında araştırma sonucuna göre okulların sosyal
sermaye düzeyleri ile öğretmenlerin psikolojik sözleşmeleri arasında pozitif
yönlü orta dereceli bir ilişki olduğu görülmektedir. İlkokul ve liselerde
okulların sosyal sermaye düzeylerinin öğretmenlerin psikolojik sermayesini
yordadığı görülürken, ortaokullarda yordamadığı anlaşılmaktadır

Anahtar Kelimeler

Sosyal sermaye, psikolojik sözleşme, okulun sosyal sermayesi

Kaynakça

• Akyüz, N. E. (2014). Psikolojik sözleşme ile örgütsel özdeşleşme arasındaki ilişki: Ankara PTT Başmüdürlüğü örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Aksaray Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aksaray. Aydemir, M. A. & Tecim, E. (2012). Türk toplumunda aile ve dinin sosyal sermaye potansiyeli. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 28, 43-59. Aydın, R. (2016). Otel işletmelerinde psikolojik sözleşmeler ve iş görenlerin işe yönelik tutumları üzerindeki etkisi: Antalya 5 yıldızlı otel işletmelerinde bir araştırma. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın. Babacan, M. E. (2012). Toplumsal paylaşım ağlarında sosyal sermaye pratikleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya. Balcı, A. (2013). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: Pegem Akademi Yayınları. Boşgelmez, G. (2012). Sivil toplum kuruluşlarında güven ve gönüllüklük açısından sosyal sermayenin değerlendirilmesi: Isparta örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta. Büyüköztürk, Ş. (2017). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi Yayınları. Cihangiroğlu N. ve Şahin B. (2010). Organizasyonlarda önemli bir fenomen: psikolojik sözleşme. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi,6(11), 1-16. Cohen, D. ve Prusak, L. ( 2001). Kavrayamadığımız zenginlik, kuruluşların sosyal sermayesi. İstanbul : Mess Yayınları. Çelik, V, (2012), Okul kültürü ve yönetimi. Ankara: Pegem A Yayınları. Demirkasımoğlu, N. (2012). Kamu ve özel ilköğretim okulu sınıf öğretmenlerinin psikolojik sözleşme algıları ve iş çevresine uyum düzeyleri ile ilişkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Dikili, A. (2012). Psikolojik sözleşme ile iş tatmini ilişkisi: bir örnek olay incelemesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya. Doğan, S. & Demiral, Ö.(2009). Örgütsel bağlılığın sağlanmasında personel güçlendirme ve psikolojik sözleşmenin etkisine ilişkin bir araştırma. Erciyes Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 32: 47-80. Ekinci, A. (2008). Genel liselerdeki sosyal sermaye düzeyinin öğrenci başarısına etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ. Ergin, R. A. (2007). Sosyal sermayenin yöneticiler bağlamında ölçülmesine yönelik Konya sanayisinde bir araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya. Ersözlü, A. (2008). Sosyal sermayenin ortaöğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin iş doyumuna etkisi (Tokat ili örneği).Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ. Güngör, G.,& Ergen, H. (2014). Kamu okullarının sosyal sermaye düzeyleri ve dezavantajlılıkları ile ilgili değişkenler arasındaki ilişki. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 65-75. Günkör, C. (2016). Öğretim elemanlarının sosyal sermaye ve eğitim ortamına ilişkin algıları. Gazi eğitim fakültesi örneği. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Karagül, M. (2012).Sosyal sermaye (kapitalizmin kör noktası).Ankara: Nobel Yayınevi. Karasar, N. (2016). Bilimsel irade algı çerçevesi ile bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayınları. Kılınç, E. (2016). Psikolojik sözleşmenin çalışan performansına etkisine ilişkin kamu-özel hastanelerde karşılaştırmalı bir araştırma: Gaziantep örneği. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Kilis 7 Aralık Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kilis. Mimaroğlu, H. (2008). Psikolojik sözleşmenin personelin tutum ve davranışlarına etkileri: tıbbi satış temsilcileri üzerinde bir çalışma. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana. Namalır, M. M. (2015). Okul yöneticileri ve öğretmenlere göre sosyal sermayenin okullarda kullanma düzeyi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara Onyx, J. & Paul B. (2000). “Measuring social capital in five communities”. Journal Of Applied Behavioral Science, 36(1),23-42. Öğüt, A. &Erbil, C. (2009). Sosyal sermaye yönetimi. Konya: Çizgi Yayınevi. Özgen, H.& Özgen, H. M. (2010). Psikolojik sözleşme ve boyutlarının iş tatmini, örgütsel bağlılık ve işten ayrılma niyetine etkileri: tıbbi satış temsilcileri üzerinde bir çalışma. Ç. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1), 1-19. Özler, D. E. &Ünver, E. (2012). Psikolojik sözleşmenin iş tatmini üzerindeki etkisini belirlemeye yönelik bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17( 2),325-351 Seçer, İ. (2015). SPSS ve Lisrel ile pratik veri analizi. Ankara: Anı Yayıncılık. Sobel, J. (2002). Can we trust social capital? Journal of Economic Literatur, 40: 139-154. Şahin, C. (2011). Sosyal ve entelektüel sermayenin ilköğretim ile ortaöğretim öğrencilerinde kullanılma düzeylerinin okul yöneticilerinin görüşleri doğrultusunda incelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum. Şahin, C. ve Ada, Ş. (2013). İlköğretim ve ortaöğretim okullarında sosyal sermayenin kullanılma düzeyinin okul yöneticilerinin görüşleri doğrultusunda incelenmesi. Mustafa Kemal Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(23), 131-153. Yılmaz, A. (2012). Psikolojik sözleşme ve örgütsel güven arasındaki ilişkinin analizi: teorik ve uygulamalı bir çalışma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.