Hayat Bilgisi Dersinde Öğrencilerin Sosyal Değerlere Karşı Algılarını Ölçmeye Yönelik Ölçek Geliştirme: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2017, Cilt: 10 Sayı: -ERTE Özel Sayısı, 39 - 53, 31.12.2017

İlker Akgül Aysun Akgül

Öz

Bu çalışmanın amacı Hayat Bilgisi dersinde örtük bir şekilde kazandırılmaya

çalışılan değerlere yönelik öğrencilerin algılarını saptamak için geçerli ve

güvenilir bir ölçek geliştirmek ve bu ölçeğin Hayat Bilgisi derslerinde

kullanılmasını sağlamaktır.

Hayat Bilgisi öğretim programı incelenmiş ve ‘’Özsaygı, Özgüven,

Toplumsallık, Sabır, Hoşgörü, Sevgi, Saygı, Barış, Yardımseverlik,

Doğruluk, Dürüstlük, Adalet, Yeniliğe Açıklık, Vatanseverlik, Kültürel

Değerleri Koruma’’ değerlerinden daha çok sosyal değerler olan

yardımseverlik, adalet, saygı, sevgi, barış, toplumsallık değerleri ile ilgili öncül

maddeler oluşturulmuş ve uzman görüşlerine başvurulmuştur. Uzman

görüşleri doğrultusunda son şekli verilen ifadelerden oluşan bir deneme

formu (ölçek) hazırlanmıştır. Ölçeğin içerisinde yönerge, katılımcıların

cinsiyeti, şube bilgileri de eklenmiş ve toplamda 400 öğrenci grubuna

çalışma (deneme formu/ölçek) uygulanmıştır.

Katılımcıların deneme formunda (hazırlanan ölçek) yer alan ifadelere

verdikleri cevaplar puanlanarak, SPSS 22.0 Paket Programı kullanılarak

analiz edilmiştir. Cevapların işlenmesinde olumlu yönlü ifadeler (maddeler)

‘’Kesinlikle Katılıyorum’’ ifadesinden ‘’Kesinlikle Katılmıyorum’’ ifadesine

doğru 5’ten 1’e doğru sınıflandırılmış ve puanlanmıştır. Olumsuz yönlü

maddeler ise ‘’Kesinlikle Katılıyorum’’ ifadesinden ‘’Kesinlikle

Katılmıyorum’’ ifadesine doğru 1’den 5’e doğru sınıflandırılmış ve

puanlanmıştır. Son hali verilen ölçeğin geçerliğin test edilmesinde ‘’yapı

geçerliliği’’ yöntemi kullanılmıştır. Ölçeğin güvenirliği ise Cronbach Alfa iç

tutarlık katsayısı ile test edilmiştir.

Elde edilen sonuçlar öğrencilere hayat bilgisi dersinde örtük bir şekilde

edindirilmeye çalışılan sosyal değerlere yönelik algılarını belirlemede

ölçeğin uygun niteliklere sahip olduğunu ortaya çıkmıştır. Çalışma

kapsamında geliştirilen ölçeğin literatüre bir katkı sağlayacağı, ilkokul

öğrencilerinin Hayat Bilgisi dersinde edinmesi istenen sosyal değerlere

yönelik algılarını saptamada araştırmacı ve öğretmenlere yardımcı olacağı

düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Değerler Eğitimi, Hayat Bilgisi, Ölçek, Güvenirlik

Developing a Scale for Measuring the Perceptions of Students Against Social Values in the Life Science Course: Validity and Reliability Study

Öz

Extendend Abstract

Introduction

In the Primary School Life Information course, students are educated in the

name of acquiring social, social, universal and cultural values as well as their

daily life skills. In this context, students are implicitly passing on value

education (Ada and Ünal, 2000; Dönmez and Gençert, 2007, Bicer, 2013). It is

important for the students to know their perceptions against these values in

their daily lives and to carry out Value Education studies according to this

data (Bakaç, 2013).The purpose of this study is to develop a valid and

reliable scale to detect the perceptions of the students who are trying to be

acquired in an implicit way in the Life Science course, and to use this scale in

the Life Science lessons.

Method

The Life Science curriculum has been examined and the philanthropy, which

is more social values than '' Self Value, Self-Confidence, Sociality, Patience,

Tolerance, Love, Respect, Peace, Charity, Accuracy, Honesty, Justice,

Openness to Newness, Patriotism, Protection of Cultural Values' justice,

respect, love, peace, sociality values were created and expert opinions were

applied. A test form (scale) consisting of final expressions was prepared in

line with expert opinions. In the created trial form (scale), a five-point rating

system is used in the form of "I absolutely agree", "I agree", "I do not agree",

"I do not participate" and "I absolutely disagree". Within the scale, the

directive, gender of the participants, branch information were added and a

total of 400 students (trial form / scale) were applied.Participants' responsesto the statements on the test form (prepared scale) were scored and analyzed

using the SPSS 22.0 Package Program. Positive expressions (items) in the

processing of answers are classified and scored from 5 to 1 towards the

expression "I definitely agree" from the phrase "I definitely do not

participate". Negative items are classified and scored from 1 to 5 towards the

expression 'I am absolutely agree' from '' Absolutely I do not agree ''. When

the final scale is tested, '' construction validity '' method is used. The

reliability of the scale was tested using the Cronbach Alpha internal

consistency coefficient.

Findings

The data related to the 24 expressions in the study were tried to be

determined by explanatory factor analysis and not to determine the basic

factors that are particularly relevant. In this process, considering the antiimage

correlation matrix, materials with values above the intersection points

of 0.5 are taken into account and the items below this value are removed and

the procedure is repeated (Can, 2014). In addition, in order to make sure that

the items in the prepared scale are not regarded as contiguous with each

other and the factor load value is over 0.45, the transactions were carried out

(Büyüköztürk, 2011).When the scale was formed, scale items were

determined on the basis of positive and negative judgments about social

values. Therefore, 2 factors were determined for the scale. Factor 1 contains

positive judgments about the social values of the materials collected in the

life information lesson and Factor 2 contains the negative judgments about

the social values in the life information lesson. With the results obtained, it

turns out that students have appropriate qualifications in determining the

perceptions of social values that are being tried to be acquired in the course

of livelihoods.

Conclusion

It is believed that researchers and teachers will be helpful in determining the

perceptions of social values which primary school students need to acquire

in the course of Life Science, which will contribute to the literature in the

scope of the study.

Anahtar Kelimeler

Values Education, Life Science, Scale, Reliability

Kaynakça

• Ada, S. & Ünal, S. (2000). Sınıf yönetimi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Matbaa Birimi.
• Akbaş, O. (2004). Türk milli eğitim sisteminin duyuşsal amaçlarının ilköğretim 2. kademedeki gerçekleşme derecesinin değerlendirilmesi, Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Akbaş, O. (2008). Değerler eğitimi akımlarına genel bir bakış. Değerler Eğitimi Dergisi, 6(14), 9-2
• Atabey, D. ve Ömeroğlu, E. (2016). Okul öncesi sosyal değerler kazanımı ölçeğinin geliştirilmesi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19 (35), 101-135.
• Atılgan, H, , Kan, A. ve Doğan, N. (2009). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Ankara: Anı Yayıncılık
• Aydın, M. Z. ve Akyol, Ş. (2012). Okulda değerler eğitimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Aydın, M. Zeki, (2010). Okuldaçalışan herkesin görevi olarak değerler eğitimi. 23 Ekim 2014 tarihinde, http://mehmetzekiaydin.com/alimalarim/bddlddmsel_makaleler.html adresinden alınmıştır.
• Bakaç, E. (2013). Toplumsal değerlere yönelik algı ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi. 2 (4), 303-309.
• Biçer, S. (2013). Değerler eğitimi açısından mehmet akif ersoy’a ait “safahat” adlı eserin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Uşak Üniversitesi, Uşak.
• Bolat, Y. (2013). Bir değer ölçme aracı: çok boyutlu sosyal değerler ölçeği. Turkish Journal of Education, 2 (4), 13-27.
• Bulut, S. (2011). Atasözlerinin değerler eğitimindeki yeri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Büyüköztürk, Ş. vd.(2008). Bilimsel araştırma yöntemleri, Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Çalışkan, H. ve Karademir, Ç. (2014). Değer yönelimlerinin Türkçe’ye uyarlanması. Değerler Eğitimi Dergisi, 12 (28), 47-68.
• Can, A. (2014).SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Ankara: Pegem Akademi.
• Çağlayan, A. (2005). Ahlak pusulası ahlak ve değerler eğitimi. İstanbul: Dem Yayınları.Demircioğlu, İ. ve Tokdemir, M. (2008). Değerlerin oluşturulma sürecinde tarih eğitimi: amaç, işlev ve içerik. Değerler Eğitimi Dergisi, 6, 69- 88.
• Dönmez, B. & Cömert, M. (2007). İlköğretim okulu öğretmenlerinin değer sistemleri. Değerler Eğitimi Dergisi, 5(14), 29-59.
• Ercan, İ ve Kan, İ. (2004). Ölçeklerde güvenirlik ve geçerlik. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 30 (3), 211-216.
• Güneş, A. (2015). Manevi-insani değerler eğilim ölçeği (MİDÖ): geçerlik ve güvenirlik çalışması. Uluslararası Sosyal Araştırma Dergisi, 8(41), 1354-1360.
• Kabadayı, A. ve Aladağ, K. S. (2010). Farklı ilköğretim kurumlarına devam eden öğrencilerin ahlaki gelişimlerinin çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7 (1), 878-898.
• Kalaça, H. (2013). Türk atasözleriyle değerler eğitimi. Yayımlanmamış yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Karasar, N. (2010). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Neslitürk, S. ve Çeliköz, N. (2015). Okul öncesi değerler ölçeği aile ve öğretmen formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 19-42.
• Özensel, E. (2003). Sosyolojik bir olgu olarak değer. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(3), 217- 239.
• Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenirlik ve geçerlik. Ankara: Seçkin Yayıncılık
• Taşpınar, M. (2009). Eğitimde örtük program ve değerler eğitimi. 1. Ulusal İyilik Sempozyumu Bildiri Kitabı (s. 25-31).
• Tavşancıl, E. (2010). Tutumların ölçülmesi ve spss ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayıncılık
• Türk, İ. (2009). Değerler eğitiminde saygı. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.