İKİ FAZLI ZEYTİNYAĞI İŞLETMELERİNDE OLUŞAN PİRİNA ÖZELLİKLERİNİN ZEYTİN ÇEŞİDİNE BAĞLI OLARAK DEĞİŞİMİ

Yıl 2017, Cilt: 22 Sayı: 3, 347 - 360, 01.12.2017

Selda Murat Hocaoglu Hande Gürsoy Haksevenler İrfan Baştürk Pamir Talazan

https://doi.org/10.17482/uumfd.330511

Öz

Zeytinyağı
üretiminde kullanılan üç fazlı üretim yöntemi, oluşan atıksuyun bertarafındaki
zorluklar nedeniyle, iki fazlı üretim yönüne kaymaktadır. İki fazlı işletmede
oluşan pirina neminin, üç fazlı sistemde oluşan pirinaya kıyasla yüksek olması,
pirinayı işleyen tesisleri etkilemektedir. Oluşan iki fazlı pirinanın nem
oranı, miktarı ve özellikleri, zeytin çeşidine göre değişmektedir. Bu
çalışmada, iki fazlı pirina karakterizasyonu incelenmiş, daha sonra zeytin
çeşidine göre oluşan pirina miktarı ve nem oranı içeriği, kütlenin korunumunun
esas alındığı hesap yöntemi kullanılarak tahmin edilmiştir. Oluşacak pirina
miktarı, zeytinin yağ, nem ve katı madde içeriğine ve malakasyon aşamasında
eklenen su miktarına bağlıdır. 1000 ton zeytin işlenmesi durumunda, oluşacak
pirina miktarının, incelenen zeytin çeşitleri için yaklaşık 630 ile 790 ton
arasında olacağı, pirinanın nem değerinin %48-71 aralığında olacağı; malaksöre
su ilave edilmesi ve seperatör sularının da pirinaya eklenmesi durumunda ise
pirina miktarının, 730-890 ton aralığına yükseleceği, pirinanın nem değerinin
ise %55-74 aralığında olacağı tahmin edilmiştir. Pirinaların kuru madde oranı
değerlendirildiğinde ise, 1000 ton zeytin işlenmesi ve oluşan pirinanın
kurutulması durumunda, yakıt olarak kullanılabilecek pirina miktarının en düşük
225 ton ile Gemlik zeytininin, en yüksek 330 ton değeri ile Kilis zeytininin
işlenmesi durumunda elde edileceği tahmin edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İki fazlı zeytinyağı üretimi, Zeytin çeşidi, Pirina miktarı, Pirina nem oranı, Pirina karakterizasyonu

Evaluation of Pomace Properties Formed in Two-phase Olive Oil Mills According to Olive Cultivar

Öz

Production method of olive oil is shifting to the two-phase production due to the difficulties of treatment of wastewater occurred in three-phase production. On the other hand, the fact that humidity of pomace produced in two-phase system is higher than that of pomace in three-phase system, affects pomace facilities. Moisture rate, quantity and properties of pomace generated in two-phase production vary according to olive cultivar. In this study, Gemlik, Uslu, Kilis, Ayvalık, Memcik and Erkence olives, which are widely grown in Turkey, characterization of pomace generated in two-phase production is investigated. Furthermore, variation of humidity content and amount of pomace generated according to olive cultivar is estimated by a method based on conservation of mass. Amount of generated pomace depends on oil, humidity and solids content of olive and amount of water added during malaxer stage. When 1000 tons of olives are processed, it is predicted that about 630 to 790 tons of pomace will be generated having the humidity rate of 48%-71% for the olive cultivars examined in this study. In case of mixing separator wastewater with pomace, it is estimated that amount of generated pomace will rise up to 730-890 tonnes having the humidity rate of 55%-74%. Generally, dried pomace is used as biofuels; therefore yield of dry pomace is also an important parameter. When amount of dry matter pomace is evaluated, it is estimated that the lowest amount will be obtained from Gemlik olive cultivar with 225 tons and the highest amount will be obtained from Kilis olive cultivar with 330 tons.

Anahtar Kelimeler

Two-phase olive oil production, Olive cultivar, Pomace amount, Pomace humidity ratio, Pomace characterization

Kaynakça

• Akın, S. (2005). Biyokütle Olarak Pirinanın Enerji Üretiminde Kullanılması. III. Yenilenebilir Enerji Kaynakları Sempozyumu ve Sergisi Bildiriler Kitabı, 19-21 Ekim 2005, Mersin. www.emo.org.tr/ekler/17c99c4861918e5_ek.pdf
• Alburquerque, J. A., Gonzálvez, J., Garcıa, D., Cegarra, J. (2004). Agrochemical characterisation of “alperujo”, a solid by-product of the two-phase centrifugation method for olive oil extraction. Bioresource technology, 91(2), 195-200. doi: 10.1016/S0960-8524(03)00177-9
• Alfano, G., Lustrato, G., Lima, G., Vitullo, D., Ranalli, G. (2011). Characterization of composted olive mill wastes to predict potential plant disease suppressiveness. Biological Control, 58(3), 199-207. doi: 10.1016/j.biocontrol.2011.05.001
• Baeta-Hall, L., Sàágua, M. C., Bartolomeu, M. L., Anselmo, A. M., Rosa, M. F. (2005). Bio-degradation of olive oil husks in composting aerated piles. Bioresource technology, 96(1), 69-78. doi:10.1016/j.biortech.2003.06.007
• Başkan, A.E. (2010). Zeytinyağı işletmelerinin atıkları ve değerlendirilme yolları. T.C. Güney Ege Kalkınma Ajansı, Denizli.
• Borja R, Rincon BF, Raposo F, Alba JA, Martin A. (2002). A study of anaerobic digestibility of two-phases olive mill solidwaste (OMSW) at mesophilic temperature. Process Biochemistry, 38: 733-742. doi: 10.1016/S0032-9592(02)00202-9
• Borroni, V., González, M. T., Carelli, A. A. (2017). Bioproduction of carotenoid compounds using two-phase olive mill waste as the substrate. Process Biochemistry, 54, 128-134. doi: 10.1016/j.procbio.2017.01.003
• Cayuela, M. L., Bernal, M. P., Roig, A. (2004). Composting olive mill waste and sheep manure for orchard use. Compost Science & Utilization, 12(2), 130-136. doi: 10.1080/1065657X.2004.10702171
• Cegarra, J., Amor, J. B., Gonzálvez, J., Bernal, M. P., Roig, A. (2000). Characteristics of a new solid olive-mill by-product (‘‘alperujo’’) and its suitability for composting. In: Warman, P.R., Taylor, B.R. (Eds.), Proceedings of the International Composting Symposium (ICS’99), Halifax, Canada, part I, pp. 124–140.
• Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik, 07.02.2009, R.G. 27134.
• Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği, 03.07.2009, Resmi.Gazete. 27277.
• Elmouwahidi, A., Bailón-García, E., Pérez-Cadenas, A. F., Maldonado-Hódar, F. J., Carrasco-Marín, F. (2017). Activated carbons from KOH and H 3 PO 4-activation of olive residues and its application as supercapacitor electrodes. Electrochimica Acta, 229, 219-228. doi: 10.1016/j.electacta.2017.01.152
• Filya, İ., Hanoğlu, H., Canbolat, Ö., Sucu, E. (2006). Kurutulmuş Pirinanın Yem Değeri ve Kuzu Besisinde Kullanılma Olanakları Üzerinde Araştırmalar, Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 20(1): 13-23. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/154046
• García-Jaramillo, M., Redondo-Gómez, S., Barcia-Piedras, J. M., Aguilar, M., Jurado, V., Hermosín, M. C., Cox, L. (2016). Dissipation and effects of tricyclazole on soil microbial communities and rice growth as affected by amendment with alperujo compost. Science of the Total Environment, 550, 637-644. doi: 10.1016/j.scitotenv.2016.01.174
• Görel, Ö., Doymaz, İ., & Akgün, N. A. (2003). Zeytinyağı fabrikası atıklarının enerji amaçlı kullanımı. YEKSEM'03, 380-386. http://www.emo.org.tr/ekler/3278625acee2118_ek.pdf
• GTHB, (2014). Kültür Koleksiyonu karakterizasyon verileri, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı İzmir Zeytincilik Araştırma Enstitüsü.
• Hernandeza, V., Romero-Garcíab, J.M.., Dávilaa, J.A., Castrob, E., Cardonaa, C.A. (2014). Techno-economic and environmental assessment of an olive stonebased biorefinery. Resources, Conservation and Recycling, 92: 145-150. doi: 10.1016/j.resconrec.2014.09.008
• Hocaoğlu, S.M, Baştürk, İ., Gürsoy-Haksevenler, B.H., Aydöner, C. (2017). Türkiye’deki zeytinyağı işletmelerinin üretim prosesleri ve kapasite kullanımları açısından değerlendirilmesi, Türk Tarım Gıda Bilim Teknoloji Dergisi, 5(7): 724-731. doi: 10.24925/turjaf.v5i7.724-731.1116
• Hocaoglu, S., M., Gursoy-Haksevenler, B., H., Basturk, İ., Talazan, P. (2017). Assessment of Technology Modification for Olive Oil Sector: Comparison of Water Consumption, Wastewater Pollution and Pomace Generation through Mass Balance. Journal of Cleaner Production, (Dergiye gönderildi, revizyon aşamasında).
• Kara, H., H., 2011. Farklı hasat dönemlerinde ve günün belli saatlerinde toplanan zeytin çeşitlerinden elde edilen yağların uçucu aroma bileşenleri değişiminin araştırılması, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Karaca, C., Bozoğlu, B., Polat, O. (2015). Hatay ili pirina atık miktarının ve enerji potansiyelinin haritalanması. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 29(2). http://dergipark.gov.tr/download/article-file/228147
• Keser, O., Bilal, T. (2010). Zeytin sanayi yan ürünlerinin hayvan beslemede kullanım olanakları. Hayvansal Üretim, 51(1), 64-72. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/85040
• Keleş, G. (2015). Zeytin posasının ruminantlar için besin ve besleme değeri, Türk Tarım–Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 3(10), 780-789. doi: 10.24925/turjaf.v3i10.780-789.435
• Kıralan, M. 2010. Türk zeytinyağlarının zeytin çeşitlerine göre aroma profillerinin belirlenmesi, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Madejon, P., Alaejos, J., García-Álbala, J., Fernández, M., Madejón, E. (2016). Three-year study of fast-growing trees in degraded soils amended with composts: effects on soil fertility and productivity. Journal of environmental management, 169, 18-26. doi: doi.org/10.1016/j.jenvman.2015.11.050
• Özdemir, Y., Özturk, A., Guven, E., Nebıoglu, M. A., Tangu, N. A., Akcay, M. E., & Ercisli, S. (2016). Fruit and oil characteristics of olive candidate cultivars from Turkey. Notulae Botanicae Horti Agrobotanici Cluj-Napoca, 44(1), 147-154. doi: 10.15835/nbha44110226
• Ozkaya, M. T., Ergulen, E., Ulger, S., Ozilbey, N. (2004). Genetic and biologic characterization of some olive (Olea europaea L.) cultivars grown in Turkey. J. Agric. Sci., Ankara Univ, 10(2), 231-236. doi: 10.1501/Tarımbil_0000000899
• Öztürk, T., Borcaklı, M. (2012). Gemlik ve Uslu zeytin çeşitlerinin besin öğelerinin karakterizasyonu. Zeytin Bilimi 3 (1), 29-34. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/298700
• Papaioannou, E. H., Patsios, S. I., Karabelas, A. J., Philippopoulos, N. A. (2013). Characterization of condensates from an indirect olive oil pomace drying process: The effect of drying temperature. Journal of Environmental Chemical Engineering, 1(4), 831-837. doi: 10.1016/j.jece.2013.07.025
• Rubio-Senent, F., Martos, S., Lama-Muñoz, A., Fernández-Bolaños, J. G., Rodríguez-Gutiérrez, G., Fernández-Bolaños, J. (2015). Isolation and identification of minor secoiridoids and phenolic components from thermally treated olive oil by-products. Food chemistry, 187, 166-173. doi: 10.1016/j.foodchem.2015.04.022
• Susamcı, E., Ötleş, Semih, Irmak, Ş. (2011). Sofralık Zeytinin Besin Öğeleri, Duyusal Karakterizasyonu ve İşleme Yöntemleri Arasındaki Etkileşimler. Zeytin Bilimi 2 (2), 65-74. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/298694
• Şevik, F., Tosun, İ., Ekinci, K. (2016). Composting of olive processing wastes and tomato stalks together with sewage sludge or dairy manure. International Journal of Environmental Science and Technology, 13(5), 1207-1218. doi: 10.1007/s13762-016-0946-y
• Tanılgan, K., Özcan, M. M., Ünver, A. (2007). Physical and chemical characteristics of five Turkish olive (Olea europea L.) varieties and their oils. Grasas y aceites, 58(2), 142-147. doi: 10.3989/gya.2007.v58.i2.78
• Tortosa, G., Alburquerque, J. A., Bedmar, E. J., Ait-Baddi, G., Cegarra, J. (2014). Strategies to produce commercial liquid organic fertilisers from “alperujo” composts. Journal of cleaner production, 82, 37-44. doi: 10.1016/j.jclepro.2014.06.083
• Tunalıoğlu, R., Bektaş, T. (2010). Türkiye Zeytinciliğinde Karasu Sorunu. Zeytin Bilimi, 1 (2), 65-71. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/298676
• TÜBİTAK MAM, (2015). Zeytin sektörü atıklarının yönetimi projesi, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. www.csb.gov.tr/db/zeytinay/webmenu/webmenu15702.pdf
• Vlyssides, A.G., Loizides, M., Karlis P.K. (2004). Integrated strategic approach for reusing olive oilextraction by-products. Journal of Cleaner Production 12, 603-611. doi: 10.1016/S0959-6526(03)00078-7