A Lost Waqf Monument in Central Giresun: Sultan Selim (Hüdavendigâr) Mosque

Yıl 2018, Sayı: 50, 177 - 198, 31.12.2018

Gazanfer İltar Mehmet Fatsa

https://doi.org/10.16971/vakiflar.506654

Öz

Sultan Selim Mosque, known as the first mosque of Giresun allowing Friday prayers to be performed, was founded in the field of Taşbaşı Park next to the harbor at the end of the 15th century. Sultan Selim district, the first settlement area of Muslim Turks, existed around the mosque and kept its name until today. However, there is no historical ruin left today belonging to the mosque and its waqf. According to the state archives, it is understood that the first attempt to build a mosque here was during Şehzâde Abdullah’s governorship in Trabzon. The archives giving information about this mosque and referring to it as “Cami’-i Hüdâvendigâr”, belong to the 18th and 19th centuries. Notably, there were not many archives from the 17th and 18th century. This work covers the historical journey of the mosque, with the photographs and drawings since the second half of the 19th century, its waqf, staff and the evaluation of its architectural features. 

Anahtar Kelimeler

Giresun, Yavuz Sultan Selim, Hüdavendigar, waqf monument, mosque

Giresun Merkezde Yok Olmuş Bir Vakıf Eseri: Sultan Selim (Hüdavendigâr) Camisi / A Lost Waqf Monument in Central Giresun: Sultan Selim (Hüdavendigâr) Mosque

Öz

Giresun şehrinin bilinen ilk Cuma camisi olarak değerlendirilen Sultan Selim Camisi, Liman sahası bitişiğindeki Taşbaşı Parkı’nın olduğu alanda 15. Yüzyılın sonlarına doğru inşa edilmiştir. Müslüman Türklerin ilk iskân alanı mahiyetindeki Sultan Selim Mahallesi bu cami çevresinde teşekkül etmiş ve adını günümüze kadar korumuştur. Ancak cami ve vakfına ait yapılardan hiçbiri günümüze ulaşmamıştır. Tahrir kayıtlarına göre aslında buraya cami yapma teşebbüsünün ilk olarak Şehzâde Abdullah’ın Trabzon valiliği sırasında başladığı anlaşılmaktadır. Kayıtlarda “Câmiʻ-i Hüdâvendigâr” diye de anılan bu yapıya dair bilgi veren kaynaklar daha çok 16. ve 19. yüzyıllara ait olup 17. ve 18. yüzyılda bir suskunluk söz konusudur. 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren çizim ve fotoğraf gibi görsellerle caminin tarihî serüveni, camiye ait yapılar ve vakıflarının tespiti, görevlileri, mimari özellikleri gibi hususlar bu yazının konusunu oluşturur.

Anahtar Kelimeler

Giresun, Yavuz Sultan Selim, Hüdavendigar, vakıf eseri, cami

Kaynakça

• Bostan, M. H., (2012).XV-XVI. Asırlarda Trabzon Sancağında Sosyal ve İktisadi Hayat, Ankara.
• Çınar, H., (2009), “Osmanlı’nın Son Döneminde Giresun Merkezde Geliri Fındık Bahçesi Olan Vakıflar”, Uluslararası Giresun ve Doğu Karadeniz Sosyal Bilimler Sempozyumu, (09-11 Ekim 2008), I, Ankara, s. 321.
• Emecen, F.M.,(1996). “Giresun”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, XIV, İstanbul, s79-84.
• Emecen, F. M.,(2015). “Tarihî Bir Liman Kenti Giresun”, Geçmişten Günümüze Giresun, İstanbul, s. 18.
• Emecen, F. M.,(1998). “Clavijo’danFallmerayer’e Giresun’da Seyyahlar”, Giresun Kültür Sempozyumu, s. 25.
• Fatsa, M., (2008),Giresun Yöresinde Osmanlı Vakıfları ve Vakıf Eserler, Giresun.
• Fatsa, M.,-Sarıtaş, H.İ., (2015). “Giresun Merkezde Osmanlı Devri Vakıf Eser Kitabeleri”, Geçmişten Günümüze Giresun, İstanbul. s.638.
• Giresun Ticaret Ve Sanayi Odası (1933). Cumhuriyetin Onuncu Yılında Giresun, (Işık) Matbaası, Giresun.
• Hoca Saadeddin Efendi, (1979)Tâcü’t-Tevârih, (Hazırlayan: İsmet Parmaksızoğlu), II, İstanbul.
• Işık, A. -Dervişoğlu, T.,(2011),Ey Gidi Giresun, Ankara.
• İltar, G., (2017), “Giresun Camilerinde Tipoloji Değerlendirmesi”, Çağımızda Cami Mimarisinde Arayışlar Uluslararası Sempozyumu, (GRÜ İslami İlimler Fakültesi), s. 403.
• Karaman, O., (1999),Giresun Kazası (1850-1900), (Basılmamış Doktora Tezi), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.