Çin’in Doğu Türkistan Politikası ve Azınlık Hakları Bağlamında Hak İhlalleri

Yıl 2013, Cilt: 1 Sayı: 2, 11 - 29, 03.09.2014

Kenan Dağcı Mustafa Keskin

Öz

 

Özet

Çin’in beş özerk bölgesinden biri olan Sincan Uygur Özerk Bölgesinde yaşayan Uygurlar bugün birçok hak ihlali ile karşı karşıyadır. Bu çalışmada Doğu Türkistan olarak bilinen bölgeye yönelik Çin’in uyguladığı politikalar azınlık hakları bağlamında değerlendirilmektedir. Sonuç olarak, Çin’in Doğu Türkistan halkına yönelik izlediği eğitim, ekonomi, nüfus ve göç politikaları azınlık hakları bağlamında hak ihlallerinin yaşanmasına neden olan temel faktörler olarak ortaya çıkmaktadır

Anahtar Kelimeler

Çin, Sincan, Uygur, Azınlık Hakları

Kaynakça

• ABULAİTİ, Sainati; (2009), Çin’de Azınlıklar ve Azınlık Eğitimi, Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik
• Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. ADIBELLİ, Barış (2008), Doğu Türkistan, I.Baskı, IQ Yayıncılık, İstanbul.
• ADIBELLİ, Barış (2007), Osmanlıdan Günümüze Türk-Çin İlişkileri, IQ Yayıncılık, İstanbul.
• ALİM, Abdulsalam Abdulgani; (2010), “Doğu Türkistan -Ekonomik Yaşamdaki Kısıtlamalar-Yoksulluk ve Yoksulluğun Sosyal Etkileri”, Hür Doğu Türkistan Sempozyumu, http://www.doguturkistansempozyumu.com/dogu-turkistan-kitabi-tr-en.pdf, 10.07.2012
• Amnesty International, (2012) “China: Uighur writer’s death in prison would be bitter blow”, https://www.amnesty.org/en/for-media/press-releases/china-uighur-writer-s-death-prison-bitter-blow-freedom- 2013-01-02, 22.02.2013.
• ANDİCAN, A.Ahat (2009), Osmanlıdan Günümüze Türkiye ve Orta Asya, Doğan Yayıncılık, İstanbul.
• ARIBAŞ, Kenan (2007), Küresel Çağda Siyasi Coğrafya, Çizgi Yayıncılık, Konya.
• ATALAY, İbrahim (2011), Resimli ve Haritalı Dünya Coğrafyası, İnkılap Yayınevi, İstanbul.
• HAYİT, Baymirza; (1975), Turkestan zwiirschen Russland und China, Çev: Abdulkadir Sadak, Otağ Yayınevi, İstanbul.
• BHATTACHARYA, Abanti; (2003), “Conceptualising Uyghur Separatism in ChineseNationalism”, Strategic
• Analysis, Vol. 27, No. 3, Jul-Sep 2003, http://www.idsa.in/system/files/strategicanalysis_abhattacharya_0903.pdf&a=bi&pagenumber=1&w=100 , 02012.
• BİLGİN, Hasan (2010), Stratejik Açıdan Çin, USAK Yayınları, Ankara.
• CAO, Huhua; (2008), “Urban-rural Income Disparity and Urbanization: What is the Role of Spatial Distribution of Ethnic Groups? A Case Study of Xinjiang Uygur Autonomous Region in”, http://www.chinaeam.uottawa.ca/eng/Cao2010-A-RegionalStudies-Xinjiang.pdf, 12.05.2012.
• CASTETS, Remi; (2003), The Uyghurs in Xinjiang – The Malaise Grows, China perpectives, http://chinaperspectives.revues.org/648?&id=648, 12.05.2012.
• Cbcnews; (2012), “Çin dünyanın en büyük enerji tüketicisi”, www.cbc.ca/news/business/story/.../china-energy- consumption.html, 19.10.2012.
• DAULİATOVA, Şahzada; (2007), Çin’in Doğu Türkistan Politikası, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi
• Sosyal Bilimler Enstitüsü. DOKUZLAR, B., H. Yılmaz, C.Pala; (2006), “Çin’in Orta Asya Enerji Politikası”, Avrasya Dosyası: Türk
• Dünyası – Çin”, cilt: 12, sayı: 1. DORAİS, Marissa A; (2005), “The Go West Campaign in Xinjiang Uyghur Autonomous Region, People’s
• Republic of China: Water Scarcity and Economic Growth”, http://enviro.lclark.efdu/students/theses/2005- 2006/MarissaDoraisThesis.pdf, 12.05.2012.
• DWYER, Arienne M.; (2005), “The Xinjiang Conflict: Uyghur Identity, Language Policy, and Political
• Discourse”, httpscholarspace.manoa.hawaii.eduhandle101253504, 01.04.2012.
• GÜNAY, Bekir (2005), “Değişen Dünya Denkleminde Sorunlu Türk Bölgeleri ve Çözüm Önerileri”, Editör:
• GÜNAY, Bekir, Sorunlu Türk Bölgeleri, IQ Yayıncılık, İstanbul. HOWELL, Anthony ve C. Cindy Fan;(2011), “Migration and Inequality in Xinjiang:A Survey of Han and Uyghur Migrants in Urumqi”, http://www.sscnet.ucla.edu/geog/downloads/597/403.pdf, 20.10.2012.
• HRW; (2011), http://www.hrw.org/en/languages?filter0=tr, 28.02.2013
• HRW; (2013), http://www.hrw.org/en/languages?filter0=tr, 28.02.2013
• ISRAELİ, Raphael; (2010), “China’s Uyghur Problem”, httpisraelcfr.comdocuments4-7-Raphael-Israeli.pdf, 002012.
• İNAYET, Alimcan; (2010), “Bir Medeniyet Havzası Olarak Doğu Türkistan”, Hür Doğu Türkistan
• Sempozyumus. http://www.doguturkistansempozyumu.com/dogu-turkistan-kitabi-tr-en.pdf, 01.03.2012.
• JAMIL, Nur Shahadah; (2011), “Chına’s Xinjıang Polıcy: An Analysıs Based On The Theory Of Relatıve
• Deprıvatıon”, http://journalarticle.ukm.my/2378/1/Nur_Shahadah_Jamil_38_%281%29_2011.pdf, 12.05.2012.
• KARACA, R. Kutay; (2007), “Türkiye-Çin Halk Cumhuriyeti İlişkilerinde Doğu Türkistan Sorunu”, http://www.ataum.gazi.edu.tr/pdf/turkiye-cin-halk-cumhuriyeti-iliskilerinde-dogu-turkistan-sorunu- 1236245932.pdf, 02.04.2011.
• Meshrep; (2012), “What is Meshrep?”, http://www.meshrep.com/, 10.11.2012.
• MONEYHON, D. Matthew; (2003), “TamingChina'sWildWest”, httpwww.peacestudiesjournal.org.ukdlTamingChina%27sWildWest.PDF, 03.04.2012.
• MÜDERRİSOĞLU, Okan; (2012), “İlişkilerimizde Temel İlke kazan kazan”, Sabah, 20 Şubat.
• OĞAN, Sinan; (2009), “Doğu Türkistan”, www.turksam.org, 05.03.2011.
• ÖNEL, Metin (2005), “Çin’in Etnik Politikaları Çerçevesinde Doğu Türkistan Sorunu”, Editör: GÜNAY,
• Bekir, Sorunlu Türk Bölgeleri, IQ Yayıncılık, İstanbul. Xinhuanet; (2012), www.xj.xinhuanet.com, 05.06.2012.
• TOOPS, Stanley; (2004), “Demographics and Development in Xinjiang after 1949”, http://www.eastwestcenter.org/sites/default/files/private/EWCWwp001.pdf, 12.05.2012
• TÜRKÖZ, Ahmet (2010), Doğu Türkistan’da İnsan Hakları, I. Baskı, Doğu Kütüphanesi, İstanbul.
• Zaman; (2012), “Uygur bölgesinde yüz milyarlarca tonluk maden yatakları keşfedildi”, http://www.zaman.com.tr/newsDetail_getNewsById.action?haberno=1337816, 01.09.2012.
• …………(2012), “Uygur Türklerine Oruç Yasağı” Hürriyet, 2 Ağustos .
• ……….…(2012), “Uygur Türklerine Oruç Yasağı” Hürriyet, 2 Ağustos .