Modanın Yaratım Nesnesi Olarak "Tasarı Bedenler"

Yıl 2009, Sayı: 2, 17 - 24, 01.07.2009

F. Dilek Himam Er

Öz

Bu çalışmanın amacı, modanın ve moda endüstrisinin özellikle de 1980’li yıllardan sonra, kadını estetik ve
güzel olma yolunda toplumsal bir proje haline getirerek, bedeni nasıl daha fazla görünür kıldığını değerlendirmektir.
Giyimin katı kurallarının gevşediği 20. Yüzyılın sonunda kapitalizm, dünyanın hemen her yerinde insanlara
temel yaşam biçimleri sunarken bu süreçte ortaya çıkan ürünlerin tüketicisi olmak için bir dizi kural ve sembolü
öğrenme koşulunu da zorunlu hale getirmektedir.
Sonuç olarak çeşitli sosyolojik çözümlemelerde de başat bir yer tutan beden kavramı ele alındığında, artık yeni
“tasarı beden” leri tanımlayan belirgin bir dönüşüm sürecine girilmiştir. Bu dönüşüm süreci içinde de, modanın
kadın bedenini tasarlamasındaki etkisi oldukça güçlü bir şekilde belirginleşmiştir.

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• KAYNAKÇA
• • Batur, Enis; Kediler Krallara Bakabilir, Kuşbakışı Moda Tarihi,
• Remzi Kitabevi,İstanbul,1996
• • Barnard, Malcolm; Fashion As Communication, Routledge,1996
• • Bocock, Robert; Tüketim, Dost Kitabevi, Ankara,1997
• • Barcan, Ruth; Regaining What Mankind Has Lost Through
• Civilization: Early Nudism and Ambivalent Moderns” Fashion
• Theory, V.Steele (ed.), Berg,Volume 8, Issue 1, pp 1-2,2002
• • Crane, Diana; Moda ve Gündemleri, Çev:Özge Çelik,Ayrıntı
• Yayınları:402, İnceleme Dizisi:187,İstanbul,2003
• • Çabuklu, Yaşar; “Modern ve Postmodern Toplumlarda
• Moda”,Virgül dergisi, Ocak 2003
• • Davis, Fred; Moda, Kültür ve Kimlik, çev: Özden Arıkan,Yapı
• Kredi Yayınları,İstanbul,1997
• • Grogan, A.S.; Body Image: Understanding body dissatisfaction
• in men, women & children. Routledge,1995
• • Işık, Emre; Beden ve Toplum Kuramı, Bağlam Yayınları,1998
• • Kaiser, Susan. B.; Social Psychology of Clothing: Symbolic
• Appearances in Context, Fairchild Publications, New York,1998
• • Nazlı, Aylin; Beden ve Tüketim: Tüketim Kültürü İçinde Kadın
• Bedenine Bir Bakış, Sivil Toplum,2(8),2004,ss.25-34
• • Nazlı, Aylin, “Görünmeyen” Bedenden “Görünen” Bedene:
• Beden’in Sosyolojisi, Sosyoloji Araştırmaları Dergisi/Journal of
• Sociological Research 2005/2, ss.71-87
• • Nazlı, Aylin, Modernin Ötekisi: Kadın ve Bedeni, Kadın
• Çalışmaları Dergisi, I(I), 2006, s.10-15
• • Roach, Mary Ellen, Musa, Kathleen Ehle, New Perspectives on
• the History of Western Dress, Nutri Guides Inc.,1980
• • Sayın, Önal; “Moda ve Toplumsal Katmanlar”, Sosyoloji Dergisi,
• Ege Üniversitesi, Sayı:5, 1994
• • Schilling, C., The Body and Social Theory. Sage Pub.,2000
• • Tekelioğlu, Orhan; M.Foucault ve Sosyolojisi, Bağlam
• Yayınları,1998
• NOTLAR
• Schilling, C., The Body and Social Theory. Sage Pub.,2000
• Nazlı, Aylin; “Beden ve Tüketim: Tüketim Kültürü İçinde Kadın
• Bedenine Bir Bakış”, Sivil Toplum,2(8),2004,s.31
• Batur, Enis; Kediler Krallara Bakabilir, Kuşbakışı Moda Tarihi,
• Remzi Kitabevi,İstanbul,1996,s.29
• Crane, Diana; Moda ve Gündemleri, Çev:Özge Çelik,Ayrıntı
• Yayınları:402, İnceleme Dizisi:187,İstanbul,2003,s.151
• Nazlı, Aylin, “Görünmeyen” Bedenden “Görünen” Bedene:
• Beden’in Sosyolojisi, Sosyoloji Araştırmaları Dergisi/Journal of
• Sociological Research 2005/2,s. 72-74
• Işık, Emre; Beden ve Toplum Kuramı, Bağlam Yayınları,1998,s.14 ve
• Nazlı, Aylin, “Görünmeyen” Bedenden “Görünen” Bedene: Beden’in
• Sosyolojisi, Sosyoloji Araştırmaları Dergisi/Journal of Sociological
• Research 2005/2,s. 72-74
• Işık, Emre; Beden ve Toplum Kuramı, Bağlam Yayınları,1998,s.14
• Davis, Fred; Moda, Kültür ve Kimlik, çev: Özden Arıkan,Yapı Kredi
• Yayınları,İstanbul,1997,s.190
• Çabuklu, Yaşar; “Modern ve Postmodern Toplumlarda
• Moda”,Virgül dergisi, Ocak 2003,s.52
• Simmel’in endüstrileşme döneminin başladığı yıllarda metropol insanını
• ve yaşadığı dönemi incelediği bu çalışmada modanın imitasyon ve farklılaşma
• prensibine dikkat çekilmektedir. Simmel’e göre moda, sonsuza kadar
• sürecekmiş gibi başlayıp aynılaşınca tekrar yeni arayışlar içine girer. Moda
• aynılaşırsa yok olur. Hem gelecek hem de geçmişin eşiğinde durur ve güçlü
• bir şimdi duygusu yaratır (Simmel,2008:112). Georg Simmel, Modern
• Kültürde Çatışma, Der Konflikt der Kultur, Elçin Gen, Nazile
• Kalaycı, Tanıl Bora (çev), Ali Artun ( Ed.), İletişim 955, 5.Baskı Şubat
• , İstanbul
• Batur, Enis; Kediler Krallara Bakabilir, Kuşbakışı Moda Tarihi,
• Remzi Kitabevi,İstanbul,1996,s.227
• Roach, Mary Ellen, Musa, Kathleen Ehle, New Perspectives on the
• History of Western Dress, Nutri Guides Inc.,1980,s.13
• Nazlı, Aylin, “Görünmeyen” Bedenden “Görünen” Bedene:
• Beden’in Sosyolojisi, Sosyoloji Araştırmaları Dergisi/Journal of
• Sociological Research 2005/2,s. 84
• Nazlı, Aylin; “Beden ve Tüketim: Tüketim Kültürü İçinde Kadın
• Bedenine Bir Bakış”, Sivil Toplum,2(8),2004,s.27
• Nazlı, Aylin; “Beden ve Tüketim: Tüketim Kültürü İçinde Kadın
• Bedenine Bir Bakış”, Sivil Toplum,2(8),2004,s.26
• Fred Davis, Moda, Kültür ve Kimlik, çev: Özden Arıkan,Yapı Kredi
• Yayınları,İstanbul,1997
• Fred Davis, Moda, Kültür ve Kimlik, çev: Özden Arıkan,Yapı Kredi
• Yayınları,İstanbul,1997
• Barnard, Malcolm; Fashion As Communication, Routledge,1996,
• s.50-56
• Kararsızlık (ambivalence) kavramını Fred Davis, birden çok anlamı
• olan ancak kesinlikle anlamsız olmayan bir kavram olarak ele almaktadır.
• Modanın cinsiyet üzerindeki karasızlığı da cinsiyet üzerindeki söylemlerin
• kadınlar ve erkekler için farklı dönemlerde farklı anlamlara gelmesini ifade
• eder. Fred Davis, Moda, Kültür ve Kimlik, çev: Özden Arıkan,Yapı
• Kredi Yayınları,İstanbul,1997
• Sağlık ve zindelik salgını 1970’lerin ortalarında yayılmaya başlar başlamaz
• moda, jimnastik salonlarında, jogging ve bisiklet parkurlarında
• görülen çeşit çeşit giysileri kendine mal etmiş, onlara stil kazandırmış ve
• sahip çıkmıştır, o kadar ileri gitmiştir ki bu akım, moda bilinci gelişmiş
• birçok kadın artık modanın bir zamanlar vücutlarının “güzel görünmesini”
• sağlayan o “küçük beyaz yalanlardan”, kamuflajlardan, gözbağlarından
• sunmadığını söyleyerek şikayet etmektedir (Davis,1997:193).
• Birçok moda tasarımcısı için ise, moda kadını cinsel obje haline sokmanın
• ötesinde kendi özgürlüğünü kazanan, kendine güvenen, bedeniyle
• barışık kadını anlatmaktadır.
• Fred Davis, Moda, Kültür ve Kimlik, çev: Özden Arıkan,Yapı Kredi
• Yayınları,İstanbul,1997,s.194
• Cassell,1974’den aktaran s.87, Crane, Diana; Moda ve Gündemleri,
• Çev:Özge Çelik, Ayrıntı Yayınları: 402, İnceleme Dizisi: 187, İstanbul,
• , s.167
• Kaiser,Susan. B.; Social Psychology of Clothing:Symbolic
• Appearances in Context, Fairchild Publications, New York, 1998,
• s.97-141
• Nazlı, Aylin, “Görünmeyen” Bedenden “Görünen” Bedene:
• Beden’in Sosyolojisi, Sosyoloji Araştırmaları Dergisi/Journal of
• Sociological Research 2005/2,s. 81-83
• Işık, Emre; Beden ve Toplum Kuramı, Bağlam Yayınları,1998, s.153-160
• Grogan, A.S.; Body Image: Understanding body dissatisfaction in
• men, women & children. Routledge,1995
• Crane, Diana; Moda ve Gündemleri, Çev:Özge Çelik,Ayrıntı
• Yayınları:402, İnceleme Dizisi:187,İstanbul,2003,s.265,266
• Fred Davis, Moda, Kültür ve Kimlik, çev: Özden Arıkan,Yapı Kredi
• Yayınları,İstanbul,1997,s.194
• Nazlı, Aylin, “Modernin Ötekisi: Kadın ve Bedeni”, Kadın
• Çalışmaları Dergisi, I(I), 2006, s.11-13
• -