TÜRK DÜNYASININ SÖNMEYEN ATEŞİ: İSMAİL GASPIRALI BEY (1851-1914)

Yıl 2017, Cilt: 1 Sayı: 2, 87 - 116, 13.06.2017

Cihan Yalvar

Öz

Geçmişten
günümüze Rusya topraklarında Türk Dünyası adına önemli fikir adamları yetişmiştir.
Türk Dünyası’na yön veren bu şahsiyetlerin basın, yayın ve eğitim konusundaki
görüşleri büyük yankı uyandırmıştır. Rusya’da yetişen fikir adamlarından birisi
de Kırım Tatar kökenli olan İsmail Gaspıralı’dır. Bu büyük fikir adamı, hayatı
boyunca düşünceleri ve faaliyetleri ile Türk Dünyası’nda birlik duygusunu
ortaya çıkararak, kendisinden sonra gelen olan nesillere ilham kaynağı
olmuştur. İsmail Bey Gaspıralı, birlik düşüncesini Rusya İmparatorluğu içinde
kültürel bir reform yaparak sağlamak isteyen Türk düşünürlerindendir. Gaspıralı’nın,
1884 yılında yayın hayatına başlayan Tercüman gazetesinde kullandığı Türkçe,
hayatı boyunca hizmet etmeye çalıştığı Türk Dünyası’na bu amacı
gerçekleştirmeye yarayacak vasıtanın ne olduğunu göstermesi açısından
önemlidir. İsmail Bey, herkes tarafından bilinen ‘’Dilde, Fikirde, İşte Birlik’’ sözü ile kaısaca bizlere neler
yapmak istediğini ifade etmiştir. Aynı zamanda bir yandan Tercüman Gazetesi ile
dil birliğini savunurken bir yandan da Cedidizm akımı dahilinde Bahçesaray’da
açmış olduğu ilk Usûl-ü Cedid okulunda uyguladığı yeni eğitim sistemi ile Türk
Dünyası’nın önemli şahsiyetlerini bizlere kazandırmıştır. Bu makalede İsmail
Bey Gaspıralı’nın hayatı incelenecektir. 

Anahtar Kelimeler

İsmail Gaspıralı, Cedidizm, Tercüman Gazetesi, Usûl-ü Cedid, Türk Dünyası

Kaynakça

• ÜLKÜSAL, M., Kırım Türk Tatarları (Dünü-Bugünü-Yarını), Baha Matbaası, İstanbul 1980.