An Investigation of the Resources and Usage Possibilities of the Geothermal Energy in Çaldıran / VAN

Yıl 2017, Cilt: 22 Sayı: 1, 12 - 20, 29.06.2017

Bayram Ali Mert Ali Aydın

Öz

Çaldıran geothermal field is located 3 km south of Çaldıran district of Van province. Because of their crystal structure and their lithological properties, the lithologies located within the volcanic stratigraphy especially the fractured and porous Tendürek volcanism product lava levels and dacitic domes observed near the sources of the study area have good reservoir rock properties. Discharges of these hot waters are depending on the tensional fault intersecting with right lateral strike WNW-ESE Çaldıran fault which is developed by tectonic regime oriented with a distance of about 50 km. The temperature of the waters in the area is between 14 °C and 61 °C and obtained by drilling is 83 ° C. The reservoir temperature according to silica geothermometer is 95-112 °C. Total mineralization value is 3841 mg/lt in the well water. According to the International Association of Hydrogeologists (IAH), these waters generally fall into the category of sodium, calcium-bicarbonate, chloride, boron. The Çaldıran geothermal basin has high potential on central heating, greenhouse, thermal tourism and even electric energy production projects.

Anahtar Kelimeler

Hot water, Geothermal, Çaldıran, Van

Çaldıran/VAN Jeotermal Enerji Kaynakları ve Kullanım Olanaklarının Araştırılması

Öz

Çaldıran
jeotermal sahası Van ili Çaldıran ilçesinin 3 km güneyindedir. İnceleme
alanındaki volkanik stratigrafi içerisinde yer alan litolojiler, özelliklede
kınklı ve gözenekli Tendürek volkanizması ürünü lav seviyeleri ve kaynakların
yakınlarında gözlemlenen dasitik domlar gerek kristal yapısı, gerekse litolojik
özellikleri nedeniyle iyi hazne kaya özellikleri taşımaktadır. Yöredeki sıcak sular tektonik
rejime bağlı olarak gelişmiş BKB-DGD doğrultulu yaklaşık 50 km uzanıma sahip
sağ yönlü doğrultu atımlı Çaldıran fayıyla kesişen tansiyonel faylara bağlı olarak
çıkmaktadır. Sahadaki kaynak sularının sıcaklıkları 14^oC ile 61^oC
arasında olup, sondajla elde edilen suyun ise 83 ^oC dir. Silis
jeotermometresine göre rezervuar sıcaklığı ise 95–112^oC’dir. Toplam
mineralizasyon değeri sondaj suyunda 3841 mg/lt dir. Uluslararası Hidrojeologlar Birliği (AİH)
sınıflamasına göre bu sular genelde sodyumlu, kalsiyumlu-bikarbonatlı, klorürlü,
borlu sıcak sular sınıfına girmektedir. Çaldıran jeotermal havzası, merkezi
ısıtma, seracılık, termal turizm ve hatta elektrik enerjisi üretimi projelerine
cevap verebilecek düzeyde yüksek potansiyele sahiptir.

Anahtar Kelimeler

Sıcak Su, Jeotermal, Çaldıran, Van

Kaynakça

• Açıkgöz, S. (2009). Ayrancılar-Çaldıran Jeotermal Sondaj Kuyu Bitirme Raporu, MTA arşivleri, Ankara (yayınlanmamış).
• Açıkgöz, S., Manav, E., (2003). Ayrancılar (Çaldıran -Van) Sahasının Jeolojisi ve Jeotermal Enerji Olanakları, 56. Türkiye Jeoloji Kurultayı, s. 167, Ankara.
• Akkuş, İ., Akıllı, H., Ceyhan, S., Dilemre, A., Tekin, Z., (2005). Türkiye Jeotermal Kaynaklar
• Aydın, H., Mutlu, H., Kazancı, A., (2013). Çaldıran (Van) Jeotermal Sahasının Hidrojeokimyasal Özellikleri. Ss: 71-90. 11. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi –İzmir
• Eker, M.M. (2012). Jeotermal Seralarda Hedef 30 Bin Dekar Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Özel Röportaj, Jeotermal Kaynaklı Belediyeler Birliği (JKBB), Yıl: 3, Sayı: 6, Ankara.
• Kaymakçıoğlu, F., Kayabaşı, A., 2006. Elektrik Üretiminde Jeotermal Enerjinin Kullanımı ve İleriye Dönük Perspektifler. S. 81-89. Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi Türkiye 10. Enerji Kongresi, İstanbul.
• Koçar, G., Özbalta. N., 1999. Yenilenebilir Enerji Kaynakları Potansiyelimiz, Güneş Enerjisi Enst. Dergisi, 3(1), s.81-89. Bornova-İzmir.
• Lund, J. W., Boyd, T. L. (2016). Direct utilization of geothermal energy 2015 worldwide review. Geothermics, 60, s.66-93.
• Mert, B.A., Bintepe A., 2009. WÇA-1 Jeotermal Sondaj Kuyusu Faaliyet Raporu, MTA arşivleri, Ankara (yayınlanmamış).
• MTA, (2017). Türkiye Jeotermal Kaynaklar ve Uygulama Haritası, http://www.mta.gov.tr/v3.0/hizmetler/jeotermal-harita Erişim Tarihi: 06.02.2017
• Lindal, B., 1973. Industrial and Other Applications Of Geothermal Energy. ss: 135-148. Unesco, Geothermal Energy (Earth Sciences, 12.), Paris.
• Líndal, B. (1992). Review of industrial applications of geothermal energy and future considerations. Geothermics, 21(5-6), s.591-604.
• Şengör, A.M.C. (1980). Türkiye'nin Neotektoniğinin Esasları, Türkiye Jeoloji Kurumu Konferans Serisi 2, Ankara, No: 40.
• Şimşek, Ş. (2015). Dünya'da ve Türkiye'de Jeotermal Gelişmeler, Jeotermal Kaynaklar Sempozyumu”Bildiriler Kitabı pp. 1-17. 4-6 Kasım, Ankara.
• Şimşek, Ş., Mertoğlu, O., Koçak, A., Bakır, N., Akkuş, İ., Dokuz, İ., Durak, S., Dilemre, A., Şahin, H. Akıllı, H., Suludere, Y., Karakaya, C., Tan, E., 2001. Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı. Madencilik Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Enerji Hammaddeleri Alt Komisyonu Jeotermal Enerji Çalışma Grubu. DPT 2609-ÖİK 620. ISBN: 975-19-2825-7. Ankara.
• Tüzel, Y., Gül, A., Dura, S., 1994. Jeotermal Enerjinin Tarımda Kullanım Olanakları. Jeotermal Uygulamalar Sempozyumu’94, s.484-491. 27-30 Eylül. Pamukkale Üniv. Denizli.
• T.C. Kalkınma Bakanlığı (2013). 10. Kalkınma Planı, Madencilik Politikaları Özel İhtisas Komisyonu, Enerji Hammaddeleri Grubu, Jeotermal Çalışma Alt Grubu Raporu, Ankara.
• TJD. (2015). Geothermal Energy Development Report, Turkish Geothermal Association (TJD), Ankara (Unpublished).
• Yilmazer, S. (2009). Batı Anadolu’nun Olası Jeotermal Potansiyelinin Belirlenmesi, Türkiye 11. Enerji Kongresi, İzmir.