Hizan (Bitlis) Yöresinde Yetiştirilen Yerel Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Tanımlanması

Yıl 2017, Cilt: 27 Sayı: 3, 424 - 435, 29.09.2017

Adnan Doğan Cüneyt Uyak Mürvet Saday

Öz

ÖZ:
Bu çalışma, 2015-2016 yıllarında Hizan (Bitlis) yöresinde yetiştiriciliği
yapılan 24 yerel üzüm çeşidinin uluslararası normlara göre ampelografik
özelliklerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Çiçek yapısı (OIV 151) 23
çeşitte ‘Erselik’, Siyah Güzane çeşidinde ise ‘Erdişi görünüşlü dişi’ olarak
tanımlanmıştır. Üzüm salkımı büyüklüğü (OIV 202) 13 çeşitte ‘çok küçük’, altı
çeşitte ‘küçük’, üç çeşitte ‘orta’ ve iki çeşitte ‘büyük’ olarak
belirlenmiştir. Tane kabuk rengi (OIV 225) 13 çeşitte ‘koyu kırmızı mor’, 10
çeşitte ‘yeşil sarı’ Tayfi çeşidinde ise ‘Kırmızı’dır. İncelenen çeşitlerde suda
çözünebilir kuru madde miktarı (OIV 505)  % 11-22.40 ve titre edilebilir asitlik (OIV
506) 2.90-8.91 g/l arasında saptanmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Hizan, Ampelografik tanımlama, OIV

Kaynakça

• Akkurt, M., 1997. Meram (Konya) İlçesi Bağcılığı ve Yörede Yetişen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerinde Araştırmalar (Yüksek Lisans tezi). AÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Aktepe, N., 1994. Kalecik İlçesi Bağcılığı ve Yörede Yetişen Üzüm Çeşitlerin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerinde Araştırmalar (Yüksek Lisans tezi). AÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Altın, H., 1991. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Araştırma Bağında Yetiştirilen Bazı Üzüm Çeşitlerinde Ampelografik Özelliklerin ve Fenolojik Safhaların Belirlenmesi Üzerinde Bir Araştırma (Yüksek Lisans tezi). ÇÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• Anonim, 1983. Descriptor for Grape. IBPGR Secretariat, Roma, 93.
• Anonim, 2010. The Second Report on The State of The World’s Plant Genetic Resources For Food and Agriculture. FAO, Rome.
• Ates, F., Coban, H., Kara, Z., Sabır, A., 2011 Ampelographic characterization of some grape cultivars (Vitis vinifera L.) grown in South-western Region of Turkey. Bulgarian Journal of Agriculture Science, 17, 314-324.
• Binay, Y.,2013. Bazı Yöresel Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Aydın.
• Casanova, J., Mozas, P., Ortiz, JM., 2011. Ampelography and Microsatellite DNA Analysis of Autochthonous and Endangered Grapevine Cultivars in The Province of Huesca (Spain). Spanish Journal of Agricultural Research, 9 (3): 790-800.
• Çelik, H., 1990. Kastamonu İli Bağcılık Durumu ve Burada Yetiştirilen Bazı Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerinde Araştırmalar (yüksek lisans tezi). 19 MÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Çelik, H., Ağaoğlu, Y.S., Fidan, Y., Marasallı, B., Söylemezoğlu, G., 1998. Genel Bağcılık. Sunfidan A.Ş. Mesleki Kitaplar Serisi: 1, Ankara. 253.
• Çoban, H., Küey, E., 2006. Manisa’da (Yuntdağı) Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Araştırmalar. Ege Üniv. Ziraat Fak. Dergisi. 43(2): 41–52.
• Demir, İ., 1987. Ankara Şartlarında Yetiştirilen Yabancı Kökenli Bazı Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerinde Araştırmalar (yüksek lisans tezi). AÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Dilli, Y., Ünal, A., Kesgin, M., İnan, M.S. and Söylemezoğlu, G., 2014. Comparison of ampelographic characteristics of some important grape varieties are grown in the Aegean Region, rootstock and clones. Turkish Journal of Agricultural and Natural Sciences Special Issue: 2: 1546-1553.
• Ecevit, FM., Kelen, M., 1999. Isparta (Atabey)’da Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Tr. J. of Agriculture and Forestry, 23: 511–518.
• Eker, Ö., 2015. Ekşi Kara ve Gök Üzüm (Vitis vinifera L.) Çeşitlerinin Ampelografik Özellikleri (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Eren, F., 2012. Gemerek (Sivas) Yöresinde Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
• Ersayar, F., 2010. Van Merkez ve Edremit İlçelerinde Bağ Varlığının Tespiti ve Yetiştirilen Üzümlerin Tanımlanması (yüksek lisans tezi, basılmamış). YYÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Fidan, Y., 1985. Özel Bağcılık. A.Ü. Ziraat Fakültesi, Yayın No: 930, Ankara. 401.
• Gonzalez, AS., Massera, F., Moscosol, D., Hinrichsen, P., Montenegrol, G., Laucou, V., Lacombe, T., Boursiquot, JM., Pszczólkowski, P., 2016. Identification and Characterization of Original Grapevine Cultivar (Vitis vinifera) Found in Chile. Cien. Inv. Agr. 43(2):21-31.
• Güler, B., 2007. Pervari (Siirt) Yöresinde Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma (yüksek lisans tezi, basılmamış). Y.Y.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Gürsöz, S., 1993. GAP Alanına Giren Güneydoğu Anadolu Bölgesi Bağcılığı ve Özellikle Şanlıurfa İlinde Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Nitelikleri İle Verim ve Kalite Unsurlarının Belirlenmesi Üzerinde Bir Araştırma (doktora tezi). ÇÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• Kaplan, N., 1994. Diyarbakır ve Mardin İllerinde Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Saptanması Üzerine Bir Araştırma (Doktora tezi). AÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara
• Kara, Z., 1990. Tokat Yöresinde Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerinde Araştırmalar (Doktora tezi). AÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kılıç, MF., 2009. Gevaş (Van) Yöresinde Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma (Yüksek Lisans tezi). YYÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Medınaradze, I., Abashıdze, E., Chıpashvılı, R., Vashakıdze, L., Maghradze, D., 2015. Ampelographic Study of Vitis vinifera L. Varieties Maintained in Shida Kartli (Georgia). Vitis 54 (Special Issue), 125–126.
• Morton, LT., 1979. A Practical Ampelography (Translated and Adapted From P. Galet). Cornel University Pres, Ithaca and London, 248.
• Oraman, M. N., 1972. Bağcılık Tekniği II. AÜ, Ziraat Fak., Yayın No: 470, Ankara. 402.
• Pejıc, I., Maletıc, E., 2010. Conservation Evaluation and Revitalization of Native Grapevine Varieties in Croatia. Mitteilungen klosterneuburg, 60: 363-368.
• Sabır, A., Tangolar, S., Büyükalaca, S., Kafkas, S., 2009. Ampelographic and molecular diversity among grapevine (Vitis spp.) cultivars. Czech J. Genet. Plant Breed., 45(4): 160–168.
• Serhat M.İ., 2016. Iğdır Yöresinde Yetiştirilen Yerel Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Iğdır Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Iğdır.