Akdeniz Koşullarında Kurakçıl Peyzaj Düzenlemelerinde Kullanılabilecek Bitki Türlerinin Belirlenmesi: Antalya/Konyaaltı Örneği

Yıl 2018, Cilt: 55 Sayı: 1, 11 - 18, 30.03.2018

Nefise Çetin Sibel Mansuroğlu

https://doi.org/10.20289/zfdergi.390690

Cited By: 11

Öz

Peyzaj tasarımlarında  yanlış bitki seçimleri, geniş alanlarda çim ve
mevsimlik bitki kullanımları sınırlı su kaynakları üzerindeki baskıyı
arttırabilmektedir. Özellikle Akdeniz iklim koşullarında, peyzaj tasarımında
yanlış bitki seçimi nedeniyle yaz aylarında bitkiler kurumakta, hatta
ölmektedir.  Bu nedenle yoğun sulama
gerektiren klasik peyzaj anlayışından vazgeçilerek, az su kullanılan ‘Kurakçıl
Peyzaj’(Xeriscape) gibi peyzaj yaklaşımlarına gereksinim duyulmaktadır. Bu
çalışmada, bitkisel tasarımda su tasarrufu sağlamada en önemli konunun doğru
bitki seçimi olduğu ve alanın doğal yapı özelliklerine uygun bitkilerle yapılan
tasarımlarla peyzajların sürdürülebilirliğinin artırılabileceği yaklaşımı ile
hareket edilmiştir. Kurak dönemin uzun sürdüğü Akdeniz koşullarında kurakçıl
peyzaj düzenlemelerinde kullanılabilecek bitki türlerinin ve özelliklerinin
belirlenmesi amaçlanmış, uygulamalarda yarar sağlaması için bitkilerin
fidanlıklarda bulunabilirlikleri araştırılmıştır. Ayrıntılı iklim analizlerinin
de yapıldığı çalışma Antalya/Konyaaltı ilçesi örneğinde yürütülmüştür.
Kuraklığa dayanıklı bitki kullanımının yaygınlaştırılması ve fidanlıkta
bulunmayan kuraklığa toleranslı türlerin üretimine geçilmesi konularında
öneriler geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kurakçıl peyzaj, bitkisel tasarım, su tasarrufu

Determination of Plant Species can be used in Xeriscape design under Mediterranean conditions : The Sample of Antalya/Konyaaltı

Öz

Failure
in plant selection, using
turf and annual plants over large areas in landscape designs increase the
pressure on already limited water resources. Especially in mediterranean
climate conditions, because of the incorrect plant choices in landscape design
plants dry even die during the summer months. Accordingly, such as
“Xeriscaping” which uses limited water, must be adopted instead of traditional
landscape designs that require a large amount of irrigation. This study is
conduct on the approach that the most important subject about water saving in
planting design is correct selection of plants and, that the sustainability of
landscape can be improved by designing with plants suitable for the natural
structural features of the area. The study aims to determine the plant species
and the features of these plants that can be used for xeriscape design under
mediterranean conditions which has long arid periods, for the benefit of
landscape applications the availability of these plants in nurseries was
inquired. Climate was analysed elaborately by studying the sample of Antalya/Konyaaltı
county. Some suggestions have been developed to popularize the use of drought
tolerant plants and on the production of drought tolerant plants not found in
the nursery. 

Anahtar Kelimeler

Xeriscape, planting design, sater saving

Kaynakça

• Akalın, Ş. 1952. Büyük Bitkiler Kılavuzu. Tarım Bakanlığı Köycülük Şubesi, Ankara, 751 s.
• Altan, T. 2005. Doğal Bitki Örtüsü. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No:235, Adana, 200 s.
• Atıl, A., B. Gülgün ve İ. Yörük. 2005. Sürdürülebilir kentler ve peyzaj mimarlığı. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 42(2):215-226.
• Avcıoğlu, R. ve H. Geren. 2012. Bazı sıcak iklim çim buğdaygillerinin Akdeniz iklimindeki performansları üzerine araştırmalar. Anadolu Journal of Aegean Agricultural Research Institute, 22(1):1-17, Mara.
• Baktır, İ. 1994. Dendroloji 1 Gymnosperm'ler-Açıktohumlular. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No:4, Antalya, 65 s.
• Baykan, N.M. ve Birişçi, T. 2013. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçesi Örneğinde Sürdürülebilir Peyzaj Tasarımı Yaklaşımıyla Xeriscape, V. Süs Bitkileri Kong. pp 523-528
• Bridwell, F.M. 2003. Landscape Plants Their Identification Culture And Use Second Edition. U.S., p. 610.
• Burnie, G., S. Forrester, D. Greig, S. Guest, M. Harmony, S. Hobley, G. Jackson, P. Lavarack, M. Ledgett, R. Mcdonald, S. Macoboy, B. Molyneux, D. Moodie, J. Moore, D. Newman, T. North, K. Pienaar, G. Purdy, J. Silk, S. Ryan ve G. Schien. 2004. Botanica. Italy, p. 1020.
• Ceylan, G. 1999. Dış Mekan Süs Bitkileri ve Peyzajda Kullanımları. Flora Yayınları, İstanbul, 216 s.
• Cleveland, H. 2008. Water conservation and efficiency. p. 35. Erişim: Şubat, 2014.
• Çakıroğlu, G. 2011. Peyzaj tasarımında su tasarrufuna yönelik güncel uygulamaların irdelenmesi İstanbul örneği. İstanbul Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 174 s.
• Çakmak, B. Tarihsiz. Bitki su tüketimi ve sulama suyu ihtiyacının belirlenmesi. 62 s. http://arsiv.agri.ankara.edu.tr/irrigation/ 1024__sulama_suyu_ihtiyaci.ppt. Erişim: Mart, 2014.
• Çepel, N. 1995. Orman Ekolojisi. İstanbul Üniversitesi. Orman Fakültesi Toprak İlmi ve Ekoloji Anabilim Dalı, Dördüncü Baskı, İstanbul, 536 s.
• Çetin, N. 2016. Akdeniz koşullarında kurakçıl peyzaj uygulanabilirliğinin irdelenmesi. Akdeniz Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Antalya, 134 s.
• Ebcioğlu, N. 2004. Bahçe Çiçekleri. Remzi Kitabevi, İstanbul, 175 s.
• Erinç, S. 1965. Yağış Müessiriyeti Üzerine Bir Deneme ve Yeni Bir İndis. İ.Ü. Coğrafya Enstitüsü Yayınları No:41, İstanbul.
• Ertop, G. 2009. Küresel ısınma ve kurakçıl peyzaj planlaması. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara, 164 s.
• Ferguson, N. 1986. Right Plant Right Place. Pan Books, London, p. 292.
• Filippi, O. 2008. The Dry Gardening Handbook. Thames and Hundson Ltd., France, p. 208.
• Gildemeister, H. 2002. Mediterranean Gardening A Waterwise Approach. University of California Press, p. 208.
• Göktürk, R.S. 1994. Antalya şehir florası üzerinde bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Antalya, 226 s.
• Gül, A., H. Özçelik ve Ö.F. Uzun. 2012. Isparta Yöresindeki Bazı Doğal Yerörtücü Bitkilerin Adaptasyonu ve Özellikleri, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 16(2):133-145.
• Horowitz, M. 1996. Bermudagrass (Cynodon dactylon): A History of the Weed and Its Control in Israel, Phytoparasitica. 24(4):305-320.
• Karahan, F. ve İ. Angın. 2008. Yeşil alan uygulamalarında su tüketiminin asgariye indirilmesi için sukkulent bitki türlerinden yararlanma. TMMOB 2. Su Politikaları Kongresi, Ankara, s. 291-296.
• Kaya, B. ve C. Aladağ. 2009. Maki ve Garig Topluluklarının Türkiye’deki Yayılış Alanları ve Ekolojik Özelliklerinin İncelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22:67-80.
• Keane, T. 1995. Water wise landscaping guide for water management planning. Utah State University Extension, p. 96.
• KHGM (Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü), 1993a. Toprak Haritası.
• KHGM (Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü), 1993b. Antalya İli Arazi Varlığı. Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Etüt ve Proje Dairesi Başkanlığı, Ankara, 109 s.
• Knox, G.W. 2005. Landscape design for water conservation. University of Florida IFAS Extension, p. 3.
• Konyaaltı Belediyesi, 2014. İlçenin son sınırlarını gösteren harita, Emlak ve İstimlak Müdürlüğü.
• Konyaaltı Kaymakamlığı, 2015. http://www.konyaalti.gov.tr/. Erişim: Eylül, 2015.
• Kumar, A. and A. Singh. 2012. Review on Hibiscus rosa sinensis. International Journal of Research in Pharmaceutical and Biomedical Sciences, 3(2):534-538.
• Mamıkoğlu, N.G. 2012. Türkiye'nin Ağaçları ve Çalıları. İstanbul, NTV Yayınları, 727 s.
• Mansuroğlu, S. ve P. Kınıklı. 2010. Antalya Kent Merkezindeki Yerel Bitki Türleri ve Bunların Peyzaj Mimarlığı Çalışmalarında Kullanım Alanları. IV. Süs Bitkileri Kongresi Bildiriler Kitabı. Mersin, s. 272-281.
• MGM (Meteoroloji Genel Müdürlüğü), 2015. Antalya İli (Antalya Meteoroloji 4. Bölge Müdürlüğü ve Antalya Havaalanı iklim istasyonu) iklim verileri. Antalya.
• MTA (Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü), 1997. 1\100.000 Ölçekli L11 paftası Jeoloji Haritası.
• Odabaş, A. 1989. Park ve Bahçe Süs Bitkileri. Kocaoluk Yayınevi, Yalova, 184 s.
• Oral, N. 1999. İç Mekan Süs Bitkileri. Ezgi Kitabevi, Bursa, 374 s.
• Orçun, E. 1972. Özel Bahçe Mimarisi Dendroloji Cilt I İğne Yapraklı Ağaç ve Ağaçcıklar Ders Kitabı. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No:196, İzmir, 383 s.
• Orçun, E. 1975. Peyzaj Mimarisi Dendroloji Cilt II Yapraklı Ağaç ve Ağaçcıkların Özellikleri ve Peyzaj Mimarisinde Kullanılışları. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No:266, İzmir, 291 s.
• Önder, S. ve A.T. Polat. 2009. Yeşil alan uygulamalarında su tasarrufuna yönelik olarak sukkulent yer örtücü bitki türlerinden yararlanma. 1.Ulusal Kuraklık ve Çölleşme Sempozyumu Bildiriler Kitabı. Konya, s. 480-485.
• Randhawa, G.S. ve A. Mukhopadhyay. 2004. Floriculture in India. Mumbai, p. 660.
• Redbud Chapter Western Nevada and Placer counties 2008. Xeriscaping with Drought Tolerant California Native Plants. p. 2.
• Schellman, A. 2009. Water-Wise Gardening. University of California Cooperative Extension, Stanislaus County, p. 31.
• Stephens, J.M. 2015. Purslane-Portulaca oleracea L. University of Florida, IFAS Extension, p. 1. https://edis.ifas.ufl.edu/pdffiles/ MV/MV11800.pdf. Erişim: Kasım, 2015.
• Şahin, N. 2013. Kurakçıl peyzaj düzenlemesinde suyun etkin ve akılcı kullanımı xeriscape. Yüksek Lisans Tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Muğla, 65 s.
• Taner, T.M. 2010. Peyzaj düzenlemesinde suyun etkin kullanımı kurakçıl peyzaj. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, İzmir, 56 s.
• Topçuoğlu, K., M. Özgürel ve G. Pamuk. 2004. Türkiye için yeni bir kuraklık indisi denemesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 41(3):145-153.
• TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu), 2015. Adrese dayalı nüfus kayıt sistemine göre, il nüfusları, büyükşehir belediye nüfusları, mahalle nüfusları istatistikleri. http://www.tuik.gov.tr/. Erişim: Mart, 2015.
• Tülek, B. ve E. Barış. 2011. Orta Anadolu iklim koşullarında su etkin peyzaj düzenlemelerinin değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 16(2):1-13.
• Ulubelen, A., B. Terem ve Tuzlacı, E. 1986. Coumarins and flavonoids from Daphne gnidioides. Journal of Natural Products, 49(4):692-694.
• University of California Cooperative Extension California Department of Water Resources, 2000. A Guide to Estimating Irrigation Water Needs of Native Plantings in California. p. 150.
• Wade, G.L., J.T. Midcap, K.D. Coder, G. Landry , A.W. Tyson and N.W. JR. 2007. Xeriscape A Guide to developing a water-wise landscape. The University of Georgia College of Agricultural and Environmental Sciences, p. 40.
• Walter, H., 1970. Vegetationszonen und Klima. E. Ulmer, Stuttgart, Germany.
• Welsh, D.F. 2000. Xeriscape North Carolina. National Zeriscape Council, USA, p. 28.
• Wilson, C. and JR. Feucht. 2007. Xeriscaping: creative landscaping. Colorado State University Extension, Colorado, p. 3.
• Yaltırık, F. 1984. Türkiye Meşeleri Teşhis Kılavuzu. Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı Genel Müdürlüğü Yayını, İstanbul, 64 s.
• Yılmaz, K.T. 1996. Akdeniz Doğal Bitki Örtüsü. Çukurova Üniversitesi Genel Yayın No: 141, Yardımcı Ders Kitapları, Yayın No:13, Adana, 179 s.