Eğime Dik ve Paralel Karıkların Laboratuvar Koşulları Altında Yüzey Akış ve Toprak Kaybı Üzerine Etkileri

Yıl 2018, Cilt: 55 Sayı: 3, 319 - 326, 28.09.2018

Tognisse Herve Sinkpehoun Gökçen Yönter

https://doi.org/10.20289/zfdergi.384112

Öz

Ülkemizin
% 90’nı etkileyen su erozyonuna karşı çeşitli teknikler uygulanmaktadır. Bu
tekniklerden birisi de, eğime dik yönde karıkların kullanılmasıdır. Bu
araştırmada, 30x45x15 cm boyutlu erozyon tavalarına, 8 mm’den elenmiş killi
tın, kumlu ve kumlu tın bünyeli toprak örnekleri yerleştirilmiştir. Erozyon
tavalarında toprak örnekleri üzerinde % 9 eğime dik ve paralel yönde karıklar farklı
derinliklerde (0, 1, 2 ve 4 cm) hazırlanmıştır. Erozyon tavalarına 40 ve 80 mm/saat
yoğunlukta yapay yağış uygulanmıştır. Yağış uygulamalarından sonra elde edilen
yüzey akış ve toprak kaybı hesaplanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; her iki
yağış yoğunluğunda, eğime dik karıklar karık derinliği arttıkça, yüzey akışı ve
toprak kayıplarını sırasıyla % 0.6-91 ve % 38-98 arasında önemli düzeylerde (p>0.01
ve p>0.05) azaltmıştır.

Anahtar Kelimeler

Eğime dik karık, eğime paralel karık, yüzey akış, toprak kaybı

Kaynakça

• Abrahim, Y.B. and R.J. Rickson. 1989. The effectivenes of stuble mulching in soil erosion control. Soil Erosion Protection Measures in Europe Soil Technology Series, 1: 115-126. Akalan, İ. 1967. Toprak Fiziksel Özellikleri ve Erozyon. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yıllığı, (3-4): 490-503. Akalan, İ. 1974. Toprak ve Su Muhafazası. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No: 532, Ankara. Alba, S., L. Borselli, D. Torri, S. Pellegrini. and P. Bazzoffi. 2006. Assessment of tillage erosion by moulboard plough in Tuscany (Italy). Soil and Tillage Research, 85(1-2): 123-142. Anonymous, 1993. Soil Survey Manual. United States of Department of Agricultural Handbook No: 18, United States Goverment Print Office, Washington. Anonymous, 1999. SPSS 9 for Windows User’s Guide. Copyright 1999 by SPSS Incoorparation SPSS, Chicago, IL. Bubenzer, G.D. and L.D. Meyer. 1965. Simulation of rainfall and soils for laboratory research. Transaction of American Society of Agricultural Engineers, 8: 73-75p. Boukong, A. 2000. Influence des pratiques culturales sur la perte en terre, le ruissellement et le rendement demaïs sur un oxisol des hauts plateaux de l’Ouest Cameroun. Bull. Réseau Erosion, N°20, IRD, GTZ, BP 5035, Montpellier, 34032, France. p :388-398. Doğan, O. 1985. Tokat Yöresinin Yağış Erozyon İndisi (R) ve Önemli Büyük Toprak Gruplarının Aşınıma Duyarlılık (K) ile Toprak Koruma Önlemleri (P) Parametrelerinin Yapay Yağış Koşullarında Saptanması. Köy Hizmetleri Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü. Genel Yayın No: 105, Ankara. Doğan, O.ve N. Küçükçakar. 1986. Düzeç Eğrilerine Paralel (Kontur) Sürüm ve Ekimin Nem Korunumuna ve Buğday Verimine Etkisi. Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Ankara Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları Genel Yayın No: 130, Rapor Yayın No: 57, Ankara. FAO. 1965. Soil Erosion By Water. Some Measures for Lts. Control on Cultivated Lands. FAO Agricultural Development Paper No: 81, Roma. Fournier, F. 1972. Europe's Climate and Pedology Conditions, Shapes of Protecting the Lands in Different Regions. Council of Europe Publications. Gee, G.W. and J.V. Bauder. 1986. Particle Size Analysis. Methods of Soil Analysis, Part 1. Physical and Mineralogical Methods, 2nd Edition. No: 9, 383-411, Madison, Wisconsin, USA. Guiresse, M. And J.C. Revel. 1995. Erosion due to cultivation of calcereous clay soils on hillysides in South-west France. II. Effect of ploughing down the steepest slope. Soil and Tillage Research, 35 (3): 157-166. Hunt, N. and R. Gilkes. 1992. Farm Monitoring Handbook. The University of Western Australia: Netherlands, WA. Kempler, W.D. and R.C. Rosenau. 1986. Aggregate Stability and Size Distribution. In A. Klute et al., Methods of Soil Analysis, Part 1. Physical and Minerological Methods, 425-442, 2nd Edition, Agronomy Monograph, Soil Science of America, Madison, USA. Köse, C. and S. Sayın. 1978. Tokat Yöresinde Eğime Dik Sürüm ve Ekimin Toprak ve Su Korunumuna Etkisi. Köyişleri ve Kooperatifleri Bakanlığı Toprak Su Genel Müdürlüğü Tokat Bölge Toprak Su Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları, Yayın No: 29, Rapor Serisi No: 17. Köse, C. ve F. Akar. 1986. Tokat Koşullarında Üniversal Denklemin R, K, C ve P Faktörleri. Tokat Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları, Genel Yayın No: 80, Rapor Serisi No: 50. Lal, R. 1988. Soil Erosion Research Methods. Soil and Water Conservation Society, Iowa. Middleton, H.E. 1930. Properties of Soil Which Influence Soil Erosion. United States of Depertment of Agricultural Technician Bultenin, No: 178. Mollenhauer, W.C. and D.C. Long. 1964. Influence of rainfall energy on soil loss and infiltration rates: I. Effects over a range of texture. Soil Science of Society American Processing Book, 28: 813-817. Neal, J.H. 1938. The Effect of The Degree of Slope and Rainfall Characteristics on Runoff and Soil Erosion. Agricultural of Experiments of Strategies Research Bultenin, No: 280. Nelson, R.E. 1982. Carbonate and Gypsum. Methods of Soil Analysis, Part 2, 2nd Edition. No:9, 181-197, Madison, Wisconsin, USA. Nelson, D.W. and L.E. Sommers. 1982. Total Carbon, Organic Carbon and Organic Matter. Methods of Soil Analysis. Part 2, Chemical and Microbiological Properties, 2nd Edition, No:9, 539-579, Madison, Wisconsin, USA. Pansu, M. and J. Gautheyroux. 2006. Handbook of Soil Analysis: Mineralogical, Organic and Inorganic Methods, Springer Verlag, Berlin. Polat, Z. 1992. Tarım Topraklarında Farklı Derinliklerde Eğim Yönüne Paralel ve Eğim Yönüne Dik Sürüm Karıkların Laboratuvar Şartlarında Yüzey Akış ve Toprak Kayıplarına Etkisi Üzerine Bir Araştırma (Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi). Richards, L.A. 1954. Diognosis and Improvement of Saline and Alkali Soils. United States of Department of Agricultural Handbook 60, United States of Goverment Print Office, Washington. Schlichting, E. and H.P. Blume. 1966. Bodenkundliches Prakticum. Verlag Paul Paney, Hamburg. Smolska, E. 2002. The intensity of soil erosion in agricultural areas in North-Eastern Poland. Landform Analysis, 3: 2-33. Sinkpehoun, T.H. 2018. Eğime Dik ve Paralel Karıkların Laboratuvar Koşulları Altında Yüzey Akış Ve Toprak Kaybı Üzerine Etkileri (Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi) Taysun, A. 1986. Gediz Havzasında Rendzina Tarım Topraklarında Yapay Yağmurlayıcı Yardımıyla Taşlar, Bitki Artıkları ve Polivinilalkolün (PVA) Toprak Özellikleri ile Birlikte Erozyona Etkileri Üzerine Araştırmalar. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Yayın No: 474. Taysun, A. 1989. Toprak ve Su Korunumu. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Teksir No: 92-III, Bornova. Yakar, M. 1975. Menemen Koşullarında Üniversal Denklem Faktörleri (Ara Rapor). Menemen Bölge Toprak Su araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları. Genel Yayın No: 113, Rapor Serisi No: 76. Yönter, G. ve H. Uysal. 2016. Tütün atığının (serme ve karıştırma) tın bünyeli bir toprağın bazı erozyon parametreleri ve kimyasal özellikleri üzerine etkisi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 53 (1):11-17. Yönter, G. 2016. Laboratuvar koşullarında zeytin ve tütün atıklarının yüzey akış ve toprak kaybı üzerine etkileri. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 53 (1):19-24.