DARÜLFÜNUN GREVİ

Yıl 2019, Sayı: 71, 30 - 43, 19.03.2019

Mehtap Kayıkçı Yılmaz

Öz

30
Ekim 1918 tarihinde imzalanan Mondros Ateşkes Antlaşması, bağımsızlığa uymayan,
Osmanlı Devleti’nin etki alanını kısıtlayan, İngiltere’nin Osmanlı Devleti
üzerindeki planlarını uygulamaya başladığı bir anlaşmaydı. Bu anlaşmayla Türk
Milleti bağımsızlığını kaybetme tehlikesiyle karşı karşıya kalmıştır. Bu
karanlık dönemde lise ve üniversite hocaları, aydınlık günlerin geleceği
konusunda öğrencilerine ümit vermişlerdir. Ancak az da olsa Anadolu’da başlayan
Milli Mücadele hareketine karşı olan hocalar da vardı. Bu makalede,  üniversitede hocalık yapmış, ancak işgal
kuvvetlerine ve Osmanlı Hükümeti’ne yaranmak için Milli Mücadele aleyhinde
faaliyetlerde bulunmuş beş hocaya karşı, milli hislerle dolu üniversite
öğrencilerinin grevi ve bu grevin sonuçları anlatılmıştır. Makalede, bu konu
ile ilgili tarihi yazılı kaynaklardan yararlanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Darülfünun, Grev, Milli Mücadele, Müderris

OTTOMAN UNIVERSITY STRIKE

Öz

The Armistice of
Moudros signed on 30 October 1918 was an agreement which was contrary to
liberty, limited the domain of Ottoman Empire, and gave an opportunity for the
United Kingdom to apply the plans on the Ottoman Empire. With this agreement,
Turkish Nation faced with a threat to lose its liberty. In this dark period,
teachers and academicians in high schools and universities gave hope to
students that promising days will come. However, there were teachers who were
against movement of National Struggle which started in the Anatolia. In this
essay, strike of university students who were filled with national feelings
against five teachers in the university who took contrary actions against
National Struggle to ingratiate themselves to occupation forces and Ottoman
Empire, and results of this strike are handled. In the essay, related
historical resources are taken as reference.

Anahtar Kelimeler

Ottoman University, Strike, National Struggle, Mudarris

Kaynakça

• Akçiçek E.; Çakmak F. (Editörler), (Ekim 2015) , Vatan ve Sıhhat, “Tıbbiyenin Yurtseverliği. Bulaşıcı Hastalıkları Önleme Derneği Yayınları BUHASDER, İzmir.
• Bolay, S.H.,(2011), “Çağdaş Üniversitede Neler Önem Kazanmaktadır?”, Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, C:1, S:3, Sf:105-112, Zonguldak. Gürkan, K.İ., (Ağustos 1999), “Darülfünun Grevi, Milli Mücadele Günlerinde İstanbul Üniversitesi Talebesinin Galeyanı”, Tıp Tarihi Araştırmaları, Sayı:8, S.9-54, İstanbul.
• Gürkan K.İ., (1971), Darülfünun Grevi, Harman Yayınları, İstanbul. Kazancıgil, A.,(1999), “Mondros Mütarekesi’nden Büyük Millet Meclisi Kuruluncaya Kadar Geçen Sürede İstanbul Üniversitesi (1918-1920)”, Tıp Tarihi Araştırmaları, Sayı:8, S.57, İstanbul.
• Polat H.A.,(Bahar 2010), “Mondros Mütarekesi’ni Müteakip İşgallere Karşı Marmara Ahalisinin Tepkisi”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Vol 3/11 (Bahar 2010), S.483.
• Saraçoğlu A.C.,(2007), Torlakyan Davası: Behbud Han Cevanşir’in Katli (Çev., Azad Ağayev), Bakü.
• Sarıhan Z., (2004), Kurtuluş Savaşı Gençliği, Kaynak Yayınları, İstanbul.
• Sarıhan, Z., (1996), Kurtuluş Savaşı Günlüğü 4- Sakarya Savaşı’ndan Lozan’ın Açılışına(23 Ağustos 1921-20 Kasım 1922), Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
• Soydan A., (1999), “ Darülfünun’dan Günümüze Üniversitede Tasfiyeler”, Toplum ve Hekim, Cilt:14 , Sayı:4, Sayfa:269-276.
• Şensoy T., (1998), Atatürk Dönemi Öğrenci Olayları (1918-1938), İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, S:112-113, Malatya.
• İNTERNET KAYNAKLARI
• http://www.cihanharbi.com (Darülfünun’un Cihan Harbi Yılları).
• http://www.filozof.net/Turkce/edebiyat/edebi-sahsiyetler-kisilikler-biyografileri/13538-huseyin-danis-pedram-kimdir-hayati-eserleri-hakkinda-bilgi.html?showall=1
• https://www.turkedebiyati.org/cenap_sehabettin.html
• Çubukçu İ.A., Şair Rıza Tevfik Bölükbaşı ve Felsefi Düşüncesi, dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/37/775/9903.pdf Ekinci E.B., http://osmanlilar.gen.tr/Yazilar/ali-kemal-in-acikli-sonu.html
• Siler A., http://www.atam.gov.tr/dergi/sayi-31/darulfununun-kurtulus-savasi-ve-inkilaplara-bakisi.
• GAZETELER
• Hakimiyeti-i Milliye, 3 Nisan 1922 İkdam Gazetesi, 31 Mart 1922 İkdam Gazetesi, 6 Nisan 1922 İkdam Gazetesi, 9 Nisan 1922 İkdam Gazetesi, 10 Nisan 1922 İkdam Gazetesi 11 Nisan 1922 İkdam Gazetesi, 29 Haziran 1922 İkdam Gazetesi, 5 Temmuz 1922 İleri Gazetesi, 17 Nisan 1922 İleri Gazetesi, 19 Nisan 1922 İleri Gazetesi, 25 Nisan 1922 Peyami Sabah Gazetesi, 29 Mart 1922 Peyami Sabah Gazetesi 10 Nisan 1922 Peyami Sabah Gazetesi, 25 Ağustos 1922 Tercümanı Hakikat, 13 Ağustos 1922 Tercümanı Hakikat, 17 Ağustos 1922 Vakit Gazetesi, 2 Nisan 1922 Vakit Gazetesi, 4 Nisan 1922 Vakit Gazetesi, 5 Nisan 1922 Vakit Gazetesi, 15 Nisan 1922 Vakit Gazetesi, 18 Nisan 1922 Vakit Gazetesi, 25 Nisan 1922 Vakit Gazetesi, 18 Mayıs 1922 Vakit Gazetesi, 22 Mayıs 1922 Vakit Gazetesi, 20 Ağustos 1922