Sınıf Öğretmenlerinin Özyeterlik Düzeyleri

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 2, 135 - 151, 30.12.2018

Necmi Gökyer Didem Karakaya Cirit

https://doi.org/10.17984/adyuebd.429830

Cited By: 2

Öz

Bu araştırmanın
amacı, sınıf öğretmenlerinin özyeterlik düzeylerini belirlemektir. Bu
araştırma anlık tarama modelindedir. Araştırmanın evrenini, 2017-2018 eğitim
öğretim yılında, Elazığ Milli Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı ilkokullarda görev
yapan toplam 2200 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Örneklemini ise, basit
tesadüfi örnekleme yolu ile belirlenen toplam 269 sınıf öğretmeni
oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak, Orijinali
Tschannen-Moran ve Hoy (2001) tarafından geliştirilen  ve Çapa, Çakıroğlu, Sarıkaya (2005)
tarafından Türkçe’ye uyarlanan “Teachers’ Sense of Efficacy Scale” (Öğretmen
Öz-Yeterlik Ölçeği) kullanılmıştır. Sınıf öğretmenlerinin özyeterlik
düzeyleri, sınıf yönetimine yönelik özyeterlik alt boyutunda, öğrenci
katılımına yönelik özyeterlik alt boyutunda ve ölçeğin tamamında oldukça
yeterli düzeyinde iken, öğretim stratejilerine yönelik özyeterlik alt
boyutunda ise aynı düzeyde olmasına rağmen daha yüksektir. Cinsiyet, eğitim
düzeyi ve öğretmenlerin çalıştıkları yerleşim yeri değişkenlerine göre, sınıf
öğretmenlerinin özyeterlik düzeyleri arasında anlamlı bir fark çıkmamıştır.
Öğretmen sayısı 1-10 arasında olan okullarda görev yapan öğretmenlerin
özyeterlik düzeyleri 20-29 arasında olanlara göre daha yüksektir. Sınıf
yönetimine yönelik özyeterlik arttıkça öğrenci katılımına ve öğretim
stratejilerine yönelik özyeterlik düzeyinin arttığı söylenebilir.  

Anahtar Kelimeler

Sınıf öğretmeni, özyeterlik, ilkokul

Self-Efficacy Levels of Classroom Teachers

Öz

The purpose of this
research is to determine the self-efficacy levels of classroom teachers. This
research was made in the survey model. The universe of the research is
composed of 2200 classroom teachers who are working in state primary schools
in Elazığ in the 2017-2018 academic year. The sample consists of 269 classroom
teachers determined by simple random sampling. “Teachers' Sense of Efficacy
Scale" developed by Tschannen-Moran and Hoy (2001) and adapted to Turkish
by Çapa, Çakıroğlu and Sarıkaya (2005) was used as the data collection tool in
the research. Self-efficacy levels of classroom teachers are quite adequate in
the sub-dimensions of self-efficacy for classroom management and for student
participation, and in the whole scale. In the sub-dimension of self-efficacy
for instructional strategies, it is higher, although it is at the same level.
There was no significant difference between self-efficacy levels of classroom
teachers according to gender, education level and the variables of the
teachers' place of residence. Self-efficacy levels of teachers working in
schools with a number of teachers between 1-10 are higher than those between
20-29. It can be said that, as the self-efficacy towards classroom management
increases, the level of self-efficacy towards student participation and teaching
strategies increases.

Anahtar Kelimeler

Classroom teacher, self-efficacy, primary school

Kaynakça

• Akbaş, A. ve Çelikkaleli, Ö. (2006). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Fen Öğretimi Öz-Yeterlik İnançlarının Cinsiyet, Öğrenim Türü ve Üniversitelerine Göre İncelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2 (6), 98-110.
• Ayra, M. ve Kösterelioğlu, İ. (2015). Öğretmenlerin Yaşam Boyu Öğrenme Eğilimlerinin Mesleki Öz Yeterlik Algıları İle İlişkisi. NWSA-Education Sciences. 10 (1), 17-28.doi.org/10.12739/10.1.1C0630
• Babaoğlan, E. ve Korkut, K. (2010). Sınıf Öğretmenlerinin Öz Yeterlik İnançları ile Sınıf Yönetimi Beceri Algıları Arasındaki İlişki. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11 (1), 1–19.
• Bandura, A. (1986). Social foundation of thought and action: A social cognitive theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy in changing societies. In Bandura, A. (Ed.) Exercise of personal and collective efficacy in changing societies (pp. 1-45). New York: Cambridge University Pres.
• Barut, E. (2011). İlköğretim 2. Kademe sosyal bilgiler öğretmenlerinin öz yeterliliklerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Ankara ili örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Ömer Halis Demir Üniversitesi Sosyal bilimler enstitüsü, Niğde.
• Benzer, F. (2011). İlköğretim ve Ortaöğretim Kurumlarında Görev Yapan Öğretmenlerin Öz Yeterlik Algılarının Analizi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Büyüköztürk, Ş. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (22.Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Coskun, M. K. (2010). Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Ögretmenlerinin Özyeterlik Algılarının Çeşitli Değişkenler Açısından incelenmesi. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 1, 95-109.
• Çapa Aydın, Y., Uzuntiryaki Kondakçı, E., Temli, Y. ve Tarkın, A. (2013). Özyeterlik Kaynakları Ölçeği’nin Türkçe’ye Uyarlanması. İlköğretim Online, 12 (3), 749‐758.
• Çimen, S. (2007). İlköğretim öğretmenlerinin tükenmişlik yaşantıları ve yeterlik algıları (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Eker, Cevat (2014). Sınıf Öğretmenlerinin Öz-Yeterlilik İnanç Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 162-178.
• Ekici, G. (2006). Meslek lisesi öğretmenlerinin öğretmen öz yeterlik inançları üzerine bir araştırma. Eurasian Journal of Educational Research, 24, 87-96.
• Gençtürk, A. (2008). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Öz-Yeterlik Algıları ve İş Doyumlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Bülent Ecevit Üniversitesi Sosyal bilimler enstitüsü, Zonguldak.
• Gibson, S. & Dembo, M. H. (1984). Teacher efficacy: A construct validation. Journal of Educational Psychology, 76, 569-582.
• Gür, G., Çakıroğlu, J. ve Çapa Aydın, Y. (2012). Sınıf, Fen ve Matematik Öğretmenlerinin Özyeterliklerini Yordayan Değişkenlerin İncelenmesi. Eğitim ve Bilim. 37 (166), 68-76.
• Henson, R. K. (2001). Relationships between preservice teachers’ self-efficacy, task analysis, and classroom management beliefs. Paper presented at the annual meeting of the Southwest Educational Research Association, New Orleans, LA.
• MEB (2017). Öğretmen Strateji Belgesi, 2017-2023. Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü.
• MEB (2017). Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü. Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikleri.
• Pajares, M. F. (1992). Teachers’ beliefs and educational research: cleaning up a messy construct. Review of Educational Research, 62(3), 307-332.
• Savran-Gencer, A. & Çakıroğlu, J. (2007). Turkish pre-service science teachers’ efficacy beliefs regarding science teaching and their beliefs about classroom management. Teaching and Teaching Education, 23, 664-675.
• Şahin, E., (2010). İlköğretim Sınıf Öğretmenlerinin Öğretim Stili Tercihlerinin, Cinsiyetlerinin, Mesleki Kıdemlerinin, Özyeterlik Algılarının ve Özyönetimli Öğrenmeye Hazır Bulunuşluk Düzeylerinin Mesleki Yeterlikleri Üzerindeki Etkisi (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Skaalvik, E. M. & Skaalvik, S. (2009). Teacher self-efficacy and teacher burnout: A study of relations Teaching and Teacher Education, 1–11.
• Tschannen-Moran, M., Woolfolk Hoy, A. & Hoy, W. K. (1998). Teacher efficacy: Its meaning and measure. Review of Educational Research, 68, 202–248.
• Türk, Ö. (2008). İlköğretim sınıf öğretmenlerinin öz yeterlikleri ve meslek doyumlarının incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Umaz, D. (2010). Diyarbakır’daki ilköğretim öğretmenlerinin öz yeterlik düzeyi ve yaşadıkları iletişim sorunları (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Üstüner, M., Demirtaş, H., Cömert, M.& Özer, N. (2009). Ortaöğretim öğretmenlerinin öz yeterlik algıları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9 (17), 1-16.
• Woolfolk Hoy, A. & Burke-Spero, R. (2005). Changes in teacher efficacy during the early years of teaching: A comparison of four measures. Teacher and Teacher Education, 21, 343-356.
• Wertheim, C. & Leyser, Y. (2002). Efficacy beliefs, background variables, and differentiated instruction of Israeli prospective teachers, The Journal of Educational Research, 11, 54–62.
• Yılmaz, K. & Çokluk-Bökeoğlu, Ö. (2008). İlköğretim okulu öğretmenlerinin yeterlik inançları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 41(2), 143-167.
• Zararsız, N. (2012). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin öz yeterlik algılarının incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Zayimoğlu Öztürk, F., (2011). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin ve öğretmen adaylarının ilköğretim sosyal bilgiler dersi öğretim programında yer alan öğrenme alanlarına ilişkin öz yeterlik düzeylerinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.