SURİYE BAĞLAMINDA RUSYA VE İRAN İŞBİRLİĞİ

Yıl 2019, Sayı: 31, 563 - 583, 26.03.2019

Zülfükar Aytaç Kişman Berfu Boyraz

https://doi.org/10.14520/adyusbd.500953

Öz

İran ve Rusya ilişkilerinin tarihine bakıldığında
ilişkilerin sınırlı olduğu görülmektedir. Ancak değişen uluslararası konjonktür
ve iki ülkede değişen siyasi yapı, iki ülke ilişkilerinin gelişmesiyle
sonuçlanmıştır. İran’ın devrim sonrası anti-emperyalist duruşu ve Rusya
Federasyonun tekrar küresel bir güç olma arayışı iki ülkenin ortak paydada
buluşmalarını sağlamıştır. Bu bağlamda özellikle 1990’lı yıllardan itibaren iki
ülke arasında ekonomik ve nükleer işbirliği anlaşmaları yapıldığı
görülmektedir. Yine Rusya ve İran’ın bölgesel çıkarlarının da birbirine paralel
olduğu söylenebilir. Bilhassa 2010’da başlayan Arap Halk Hareketlerinin 2011’de
Suriye’deki yansımalarına karşı iki ülkenin tutumu birbirlerine paralel
niteliktedir. Rusya ve İran bu çerçevede, farklı beklentilerle de olsa ortak
çıkarlar bağlamında Suriye krizinde stratejik işbirliği içerisindedirler.

Bu
çalışmada Rusya Federasyonu ve İran İslam Cumhuriyeti ilişkileri Suriye krizi
bağlamında değerlendirilecektir. Çalışmada iki ülkenin Suriye krizinde farklı
beklentilerinin ortak çıkarlarda birleşmesinin arka planının incelenmesi
amacıyla, iki ülkenin Suriye ile ilişkileri ve Suriye krizine karşı
geliştirdikleri politikalar detaylı olarak incelenecektir. 

Anahtar Kelimeler

Suriye Krizi, İran, Rusya, Orta Doğu

RUSSIA AND IRAN COOPERATION WITHIN SYRIA

Öz

The history of Russia and Iran relations Show that the
relations had been limited. But the changing international conjuncture and the
shift in the political structure of the two countries has resulted in
development of the relations. Iran’s anti-imperial stance in post revolution
era and Russian Federation’s quest for becoming a global power again, have
provided the countries to meet on a common ground. In this context, especially
by the 1990s, there have occurred economic and nuclear cooperation agreements
between the two countries. It can be claimed as well that the regionals
interests of the two countries are overlapping. Particularly, the two
countries’ approaches to the reflections of the Arab civil upheavals started in
2010 on Syria are very parallel to each other. Russia and Iran, given that they
have different expectations in this frame, have developed common interests in
their strategic cooperation during the Syrian crisis.

In this
study, the relations between Russian Federation and Iran Islamic Republic will
be investigated in terms of the Syrian crisis. In order to analyze the merging
common interests and different expectations of the two countries, the relations
of the both countries with Syria and the policies they have developed for
Syrian crisis will be scrutinized in detail.  

Anahtar Kelimeler

Syrian Crisis, Iran, Russia, Middle East

Kaynakça

• Akbaş, Z. & Baş, A. (2013). “İran’ın Nükleer Enerji Politikası ve Yansımaları”. History Studies, 5(2), 21-44.
• Allison R. (2013). “Russia and Syria: Explaining Alignment with a Regime in Crisis”. International Affairs 89: 4 (2013) 795–823.
• Arıkan, P. (2012). “Suriye'nin Nusayri Yüzü ve İran”. MiddleEastern Analysis/Ortadogu Analiz, 4(43), 18-29.
• Charap, S. (2013). “Russia, Syria and the Doctrine of Intervention”, Survival, 55:1, 35-41.
• Çalışkan, B. (2016). “Rusya-Suriye İlişkileri Ve Ortadoğu Krizlerine Etkisi”. İnsani ve Sosyal Araştırmalar Merkezi, Araştırma 14.
• Ertuğrul, D. (2012). “Türkiye Dış Politikası için bir Test: Suriye Krizi”. TESEV Dış Politika Programı.
• Hokayem E. (2014). “Iran, the Gulf States and the Syrian Civil War”. Survival, 56:6, 59-86.
• Kahraman, E. (2016). “Soğuk Savaş Sonrası Dönemde Rusya Federasyonu-İran İlişkileri”. Security Strategies Journal, 12(24)
• Karabulut, B. (2007). “Karadeniz'den Ortadoğu'ya Uzanan Bir Dış Politika: Geçmişten Günümüze Suriye-Rusya İlişkileri”. Karadeniz Araştırmaları, 15(15), 69-91.
• Keskin, A. (2005). “ABD-İran Gerginliğinde Yeni Bir Dönem: ABD-AB Yakınlaşması”. Stratejik Analiz, 5(60).
• Kibaroğlu, M. (1999). “İran bir nükleer güç mü olmak istiyor?”. Avrasya Dosyası, 271-282.
• Kozhanov N. (2015). “Understanding the Revitalization of Russian-Iranian Relations”, Carnegie Moscow Center, Moscow, Russia, May 2015.
• Oğuzlu, T. (2011). “Arap Baharı ve Değişen Bölgesel Dinamikler”. Ortadoğu Analiz, 3(30), 33-40.
• Özkoç, Ö.(2008). “Suriye Baas Partisi: Kökenleri, Dönüşümü, İzlediği İç ve Dış Politika (1943-1991)”, Mülkiyeliler Birliği Yayınları Tezler Dizisi: 17, Ankara.
• Sinkaya, B. (2011). “İran-Suriye İlişkileri ve Suriye’de Halk İsyanı”. Ortadoğu Analiz, 3(33), 38-48.
• Sinkaya, B. (2016). “Yeni Ortadoğu Jeopolitiğinde İran-Rusya Ekseni”, Ortadoğu Analiz, 8(72), 23-24.
• Sinkaya,B. (2017). “İran’ın Suriye Stratejisi. Akademik Ortadoğu”, Cilt 11 Sayı: 2, 49-64.
• Telatar, G. (2015). “Rusya Ve Arap Baharı: Batı ile Yeni Soğuk Savaş mı?”. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1), 175-202.
• Uygur, H. (2012). “İran ve Arap Baharı”. Seta Analiz, (52), 1-27.
• Włodkowska-Bagan, A. (2017). “Syria in Russia’s Foreign Policy in the 21st Century”, Teka Kom. Politol. Stos. Międzynar. OL PAN, 12/1, 27–40.
• Yazıcı, A. (2012), “Rusya’nın Suriye Politikası”, Akgün, Birol (Der.), Suriye Krizi’nde Bölgesel ve Küresel Aktörler: Perspektifler, Sorunlar ve Çözüm Önerileri (Ankara: Stratejik Düşünce Enstitüsü): 40-43.
• Yolcu F. H. (2016). “Iran’s Involvement with Syrian Civil War: Background, Reasons and Alternatives”, Bilgi (33), Kış/Winter: 35-64.
• Web Kaynakları
• Çelebi N. O. (2013). “A.B.D’nin Ortadoğusunda Şii İran’ın Rolü”, TASAMhttp://www.tasam.org/tr-TR/Icerik/5146/abdnin_ortadogusunda_sii_iranin_roluErişim Tarihi: 28 Kasım 2018
• Özbay, F. (2012). “Rusya’nın Suriye Politikası ve Türkiye Rusya İlişkileri” Avrasya.istanbul.edu.tr/?page_id=8008 Erişim Tarihi: 28 Kasım 2018.
• Stratejikortak.com (2016). “Suriye Rusya İçin Neden Bu kadar Önemli?” https://www.stratejikortak.com/2016/12/suriyerusya-icin-neden-onemli.htmlErişim Tarihi: 28 Kasım 2018
• Şensoy, S. (2015). “Kürt Koridoru İran ve Türkiye“, TASAMhttp://www.tasam.org/tr-TR/Icerik/19557/kurt_koridoru_iran_ve_turkiyeErişim Tarihi: 28 Kasım 2018
• TASAM (2005). “İran Nükleer Programının Arka Planı ve Geleceği”. http://www.tasam.org/tr-TR/Icerik/181/iran_nukleer_programinin_arka_plani_ve_gelecegiErişim Tarihi: 28 Kasım 2018