Aile Hekimliği Polikliniğine Başvuran Hastaların Antibiyotikler ile İlgili Bilgi Düzeyi ve Davranışlarının Değerlendirilmesi

Yıl 2019, Cilt: 52 Sayı: 2, 112 - 116, 31.07.2019

Gökmen Özceylan Dilek Toprak

Öz

Amaç: Çalışma, aile hekimliği
polikliniğine başvuran hastaların antibiyotiklere dair bilgi düzeylerini ve
davranışlarını değerlendirmek amacıyla yapılmıştır.

Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı tipte olan
bu çalışma, bir ilçe devlet hastanesi aile hekimliği polikliniğine başvuran 250
kişiyle yapılmıştır. Kişilere sosyo-demografik özelliklerinin, antibiyotiklere
dair bilgi düzeylerinin ve davranışlarının değerlendirildiği 43 soruluk anket
yüz yüze uygulandı. Veri analizleri spss22.0 programında, tanımlayıcı
istatistiksel yöntemler (ortalama, standart sapma, frekans) ve ki-kare testi
kullanılarak yapıldı; p˂0,05 anlamlı kabul edildi.

Bulgular: Çalışmaya katılanların yaş
ortalaması 39,23±14,86 (min15-maks 82) idi. Sık antibiyotik kullananların oranı
%28,00 (n=70) olup %62,80’i (n=157) son bir yılda enfeksiyon geçirdiğini,
%58,80’i (n=147) en az bir kez antibiyotik kullandığını belirtti. %28,00’i
(n=70) evde yedek antibiyotik bulundururken %37,60’ı antibiyotik kullanım
amacını bilmiyordu. Kadınların erkeklere göre (p=0,02), gençlerin (p=0,010),
antibiyotik kullanım oranı yüksek bulundu. Son bir yılda reçetesiz antibiyotik
kullananların oranı %10,00 (n=25) idi. Gençlerin daha fazla reçetesiz
antibiyotik kullandığı tespit edildi (p=0,00). Antibiyotik kullanım amacını
erkekler kadınlardan daha az biliyordu (p=0,001), eğitim seviyesi düşük grup
daha fazla yanlış bilgi sahibiydi (p=0,011). En önemli bilgi kaynağı hekim
%62,40’ı (n=156) olarak görülse de yaşlılar televizyonu, genç erişkinler interneti
daha fazla kullanıyordu (p=0.08; p=0.02).

Sonuç: Çalışmaya
katılan kişilerin akılcı antibiyotik kullanımı için yeterli bilgi düzeyine
sahip olmadığı, bu durumun tutum ve davranışlarına yansıdığı belirlendi. Akılcı
antibiyotik kullanımı için en önemli unsur hekimler olup yaşa ve eğitim düzeyine
göre uygun iletişim yöntemleri kullanılacak eğitim programlarına ihtiyaç
vardır. Toplumun bilinçlendirilmesinde önemli rolü olan aile hekimlerinin
eğitimde daha aktif rol almaları uygun olacaktır.

Anahtar Kelimeler

antibiyotikler, akılcı antibiyotik kullanımı, hastalar

An Assessment of Antibiotics-Related Knowledge Levels and Behaviors of Patients Presenting to Family Practice Centers

Öz

ABSTRACT

Aim:
The aim of study is to evaluate the knowledge level and behaviors of the
patients who applied to the family practice center on antibiotics.

Materials
and Methods: This is a descriptive study. A
questionnaire with 43 questions was applied face to face evaluating the
socio-demographic characteristics of individuals, participants knowledge and
behaviors about antibiotics. Data analysis was performed by using descriptive
statistical methods (mean, standard deviation, frequency) and chi-square test
in spss22.0 program; p<0,05 was considered significant.

Findings:
Of participants, 62.80% (n = 157) stated that they had an infection in the last
year. 58.80% (n = 147) of them used antibiotics at least once. The rate of
non-prescription antibiotics use in the last one year was 10.00% (n = 25). The
most important source of information on antibiotics was seen as doctors 62.40%
(n = 156). Seniors were using television and the young adults were using the
Internet more (p = 0.08; p = 0.02).

Result:
It was determined that the participants did not have sufficient knowledge level
for rational antibiotic use and this was reflected in their behaviors. 

Anahtar Kelimeler

Antibiotics, rational antibiotic use, patients

Kaynakça

• REFERENCES
• 1.Saygı Ş, Battal D, Şahin Ö N. Çevre ve İnsan Sağlığı Yönünden İlaç Atıklarının Önemi, Marmara Pharmaceutical Journal 2012; 16(2):82-90 doi: http//dx.doi.org/10.12991/2012.16406
• 2.Topal M, Şenel GU, Topal EIA, Öbek E. Antibiotics and usage areas, Erciyes university journal of institute of science and technology 2015; 31(3):121-127
• 3.Kümmerer K. Introduction: Pharmaceuticals in the Environment- Chapter 1; Pharmaceuticals and Personal Care Products (PPCPs) as environmental pollutants, EPA, http://www.epa.gov/esd/chemistry/pharma/kummer/intro.pdf, 2002. Date of Access(DA): 08.04.2019
• 4. Kemper N. Veterinary Antibiotics in the Aquatic and Terrestrial Environment, Ecological Indicators 2008; 8(1):1-13 doi:http//dx.doi.org/10.1016/2007.06002
• 5.Sağlık Bakanlığı sağlık istatistikleri yıllığı, 2017 : https://www.saglik.gov.tr/TR,11588/istatistik-yilliklari.html DA:14.03.2019
• 6. Özçeliay G. A pılot study on rational drug use, journal of faculty of farmacy of Ankara university. 2001; 30(2):9-18
• 7-Uzun S, Arslan F. Medication Errors: Scientific Letter, Türkiye Klinikleri J Med Sci 2008; 28(2):217-22
• 8. McNulty C. How much information about antibiotics do people recall after consulting in primary care? Family Practice 2016; 33(4):395–400 doi:http//dx.doi.org/10.1093 fampra/cmw022
• 9.Plachouras D, Kavatha D, Antoniadou A, Giannitsioti E , Poulakou G, Kanellakopoulou K, et al. Dispending non-prescription antibiotics in Greece, 2008 Euro Surveill.2010; 15 (7)
• 10. Borg AM, Sciciuna EA. Malta Non-prescription antibiotics in the general population of Malta,  International Journal of Antimicrobial Agents 2002; 20(4):253-257
• 11.Karakurt P, Hacıhasanoğlu R, Yıldırım A, Sağlam R. Medication Use among University Students, TAF Prev Med Bull 2010; 9(5):505-512
• 12.Agbor MA, Azodo CC. Self medication for oral health problems in Cameroon. Int Dent J 2011; 61:204-209 doi: http//dx.doi.org/10.1111 j.1875-595X.2011.00058.x
• 13.Yapıcı G, Balıkçı S, Uğur Ö. Attitudes and behavior of drug usage in applicants to primary health care center, Dicle Medical Journal 2011; 38 (4):458-465 doi: http//dx.doi.org/0.5798/diclemedj.0921.2011.04.0066
• 14.Dağtekin G, Demirtaş Z, Alaiye M, Sağlan R, Önsüz MF, Işıklı B, Kılıç FS, Metintaş S. Rational drug use attitudes and behaviors of adults who apply for primary health care in semirural areas. Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Halk Sağlığı Dergisi 2018; 3(1):12-23
• 15.Orero B, Gonzalez J, Prieto J. Storage of antibiotics in Spanish household, Medicina Clinica 2006; 19(3): 275-385
• 16.O’Conner S, Rifkin D E, Yang YH, Wang JF, Levine O, Dowell S. Physician Control of Pediatric Antimicrobial Use in Beijing, China and Its Rural Environs, The Pediatric Infectious Disease Journal 2001: 20(7);679-684
• 17.Peche re JC. Patients’ Interviews and Misuse of Antibiotics, Clinical Infectious Diseases 2001; 33(3):170-171 doi: http//dx.doi.org/10.1086/321844
• 18.Chan GC, Tang SF. Parental Knowledge, Attitudes And Antibiotic Use for Acute Upper Respiratory Tract İnfections in Children Attending A Primary Healthcare Clinic İn Malaysia. Singapore Med J 2006; 47(4):266
• 19.Larson EL, Dilone J, Garcia M, Smolowitz J. Factors Which İnfluence Latino Community Members to Self-Prescribe Antibiotics, Nursing Research 2006; 55(2):94-102
• 20.Vallin M, Polyzoi M, Marrone G, Klintz S R, Wisell K T, Lundborg C S. Knowledge and Attitudes towards Antibiotic Use and Resistance, A Latent Class Analysis of a Swedish Population ,journal pone 2016 doi: http//dx.doi.org/10.1371/journal.pone.0152160
• 21.Zaffani S, Cuzzolin L, Meneghelli G, Gangemi M, Murgia V, Chiamenti G, Benoni G. An Analysis of The Factors İnfluencing The Paediatrician-Parents Relationship: The Importance of The Socio-Demographic Characteristics of The Mothers. Child Care Health Dev. 2005; 31(5):575-580 doi:http//dx.doi.org/10.1111/j.1365-2214.2005.00547.x
• 22.Özge T. Birinci basamak sağlık kuruluşuna başvuran hastaların antibiyotik konusunda bilgi düzeyi ve davranışlarının araştırılması uzmanlık tezi, 2017 http://www.kilavuzu.com/rykov/4384/index.html (DA: 13.04.2019)