Üniversite Öğrencilerinin Yaşlı Bireylere İlişkin Görüşleri Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 2, 221 - 233, 24.12.2017

Mehmet Zafer Danış Hüseyin Zahid Kara

Öz

Türkiye’de yaşlı
nüfusun genel nüfus içerisindeki oranı, hızlı bir biçimde artmaktadır. Buna
karşılık, ülkemizde, gerontolojik alanda meydana gelen değişimlerin yaşlıların
beklenti ve gereksinimlerini, tam olarak yansıtamaması önemli bir sorun olarak
karşımıza çıkmaktadır. Gelecekte, yaşlılara yönelik plan, politika, hizmet ve
programların uygulanması sürecinde rol alacak, en nitelikli kesimi, hali
hazırda lisans eğitimlerine devam eden üniversite öğrencileri oluşturmaktadır.
Öte yandan, üniversite gençliği geleceğin potansiyel yaşlı adayları olarak,
bugün toplumsal yaşlılık algısının biçimlenmesinde de, dinamik bir özne
konumundadır.  

Araştırmanın
amacı: Bu araştırma, lisans eğitimlerine devam eden ve mezuniyet sonrası
çalışma alanları içerisinde “yaşlılar” da bulunan, sosyal hizmet ve hemşirelik
bölümü öğrencilerinin yaşlı bireylere ilişkin görüşlerinin belirlenmesi
amacıyla gerçekleştirilmiştir.

Araştırmanın
yöntemi: Nicel araştırma  metodolojisi
takip edilerek gerçekleştirilen bu araştırmanın verileri, sistematik örnekleme
yöntemiyle seçilen 318 kız, 82 erkek olmak üzere toplam 400 üniversite
öğrencisinden elde edilmiştir. Araştırmada Kogan’ın 1961 yılında oluşturduğu Yaşlılara
yönelik Tutum Ölçeği’nden faydalanılmış olup ayrıca araştırmacılar tarafından
hazırlanmış olan sosyo-demografik ve öğrencilerin yaşlılara yönelik görüşlerini
ortaya koymayı amaçlayan sorulardan oluşan anket formu kullanılmıştır.

Araştırmanın bulguları: Araştırmaya katılan üniversite öğrencilerinin dörtte
üçüne (%72; n:279) yakını yaşlı bireyleri “farklı” olarak nitelendirmiştir.
Ayrıca öğrencilerin neredeyse yarısı (%49.1; n:191) “yaşlılar değişemez”
sorusuna “katılıyorum” cevabını vermiştir. “Yaşlılar toplumda daha fazla güce
sahip olmalıdır” sorusuna “katılmıyorum” cevabını veren öğrenciler,
katılımcıların beşte ikisini (%40; n: 171) oluşturmaktadır.

Araştırmanın
sonuçları: Elde edilen bulgulardan hareketle sosyal hizmet ve hemşirelik
bölümlerinde eğitim görmekte olan öğrencilerin bir kısmının yaşlılar hakkındaki
görüşlerinin olumsuz ön yargılar içerdiği saptanmıştır. 

Anahtar Kelimeler

yaşlılık, üniversite öğrencileri, yaşlılara yönelik tutum, sosyal hizmet

Kaynakça

• Abreu, M., & Caldevilla, N. (2015). “Attitudes toward aging in Portuguese nursing students”, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 171, 961-967.
• Alkaya, S. A., Okuyan, C. B. (2017). “Hemşirelik öğrencilerinin yaşlı bireylere yönelik tutumları”, Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 4 (1): 43-52.
• Danış, M. Z. (2008). Dünyada ve Ülkemizde Yaşlılara Yönelik Sosyal Hizmetler. Sağlıkla ve Üretken Yaşlanalım (1. baskı), içinde (ss.85-124). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Geriatrik Bilimler Araştırma Merkezi yayını.
• Duyan, V., Gelbal, S. (2013). “Yaşlılara yönelik tutum ölçeği’nin bir grup üniversite öğrencisi üzerinde Türkçe’ye uyarlama çalışması”, Turkish Journal of Geriatrics, 16 (2), 202-209.
• Elkind, D. (1979). Erik Erikson: İnsanda gelişimin sekiz evresi.(çev. Ali Dönmez) A. Ü Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1-4).
• Henry, T. G. (1990). Practical sampling. USA: Sage Publications. Applied Social Research Methods Series.
• Heycox, K., & Hughes, M. (2006). “Social work students’ attitudes towards and interest in working with older people: an exploratory study”, Advances in Social Work and Welfare Education, 8 (1): 6-14.
• İçli, G. (2008). Yaşlılar ve yetişkin çocuklar. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 1(1), 29-38.
• Kogan, N. (1961). Attitudes toward old people: the development of a scale and an examination of correlates. The Journal of Abnormal and Social Psychology, 62(1), 44. Kosberg, J. I., & Harris, A. P. (1978). Attitudes toward elderly clients. Health & Social Work, 3 (3): 67-90.
• Köse, G., Ayhan, H., Taştan, S., İyigün, E., Hatipoğlu, S., & Açıkel, C. H. (2015). “Sağlık alanında farklı bölümlerde öğrenim gören öğrencilerin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumlarının belirlenmesi.” Gulhane Medical Journal, 57(2).
• Mancılık, A. (2015). “Sosyal hizmet öğrencilerinin müracaatçı olarak yaşlılarla çalışma ve yaşlılara yönelik tutumlarının belirlenmesi.” Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sosyal Hizmet Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi.
• Mellor, P., Chew, D., & Greenhill, J. (2007). “Nurses'attitudes toward elderly people and knowledge of gerontic care in a multi-purpose health service (mphs).” Australian Journal of Advanced Nursing, 24 (4): 37-41.
• Öz, F. (2002). “Yaşamın son evresi: yaşlılık psikososyal açıdan gözden geçirme.” Kriz Dergisi, 10 (2): 17-28.
• Söderhamn, O., Lindencrona, C., Gustavsson, S. M. (2001). “Attitudes toward older people among nursing students and registered nurses in Sweden”, Nurse Education Today, 21 (3): 225-229.
• T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü. (2013). Türkiyede yaşlıların durumu ve yaşlanma ulusal eylem planı uygulama programı. Erişim adresi: eyh.aile.gov.tr/data/544f6b29369dc328a057d006/blob.docx