Eski Anadolu Toplumlarında Yaşlı Bireylerde Dejeneratif Eklem Hastalıkları

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 2, 301 - 311, 24.12.2017

Nevin Göksal

Öz

ÖZET

Yaşlanma; zamanın ilerlemesiyle
organizmanın tüm hücre, doku ve organlarının fonksiyonlarının azalmasıyla
ortaya çıkan olağan bir süreçtir. Yaşlanma ile beraber iskelet sisteminde de
birtakım değişiklikler meydana gelmektedir. Özellikle yaşlı bireylerde, iskelet sisteminde dejeneratif eklem
hastalıkları olarak bilinen, osteoartrit ve romatoid artritin görülme sıklıkları
artmaktadır. Araştırmamızda, Çayönü, Aşıklı Höyük, Diyarbakır/Salat
Tepe, Van Karagündüz, Hakkâri, Büyüksaray/Eski Cezaevi, Börükçü, Adramytteion/Örentepe,
Symra Agorası, Nif, Tios, Tlos, Kuşadası/Kadı Kalesi, Giresun Adası, Eski Van
Kalesi, Minnetpınarı, Erzurum/Güllüdere ve 19.yy. Mersin/Kelenderis
toplumlarına ait paleoantropolojik çalışmalar incelenerek yaşlı bireylerde
dejeneratif eklem hastalıklarının görülme sıklıkları ve nedenleri ele
alınmıştır. Eski Anadolu toplumlarında, dejeneratif eklem hastalıklarının
özellikle 40-60 yaş aralığındaki bireyleri etkilediği görülmüştür. Eski Anadolu
Toplumlarında, osteoartrit ve romatoid artrite erkek bireylerde kadın
bireylerden daha fazla rastlanılmaktadır. Eski Anadolu toplumlarında geçim
ekonomileri bağlı olarak bireylerin, günlük fiziksel aktiviteleri de çeşitlilik
göstermektedir. Bu fiziksel aktivitelere bağlı olarak bazı eklem bölgelerinin
aşırı kullanılması, uzun süre aynı eklem üzerinde tek tip iş yapılması ve eklem
bölgelerine aşırı yüklenilmesinin yarattığı mekanik stresin dejeneratif eklem
hastalığının gelişmesinde etkili olduğu düşünülmektedir.

Anahtar
kelimeler:
dejeneratif hastalıklar, yaşlılık, osteoartirit, romatoid artrit

Anahtar Kelimeler

dejeneratif hastalıklar, yaşlılık, osteoartirit

Kaynakça

• Kaynaklar Alkan, Y., Erkman, C. (2013). 2010-2011 Van Kalesi Höyüğü İskeletlerinin Paleopatolojik Analizi, 28. Arkeometri Sonuçları Toplantısı, 97-104
• Arıhan, S., Acar, E. (2015). Giresun Adası İskeletlerinin Paleopatolojik Değerlendirilmesi, 30. Arkeometri Sonuçları Toplantısı, 189-202.
• Atamtürk, D. (2011). Tlos İskeletlerinin Antropolojik Analizi, 27. Arkeometri Sonuçları Toplantısı, 331-347.
• Aufderheide, A. C. and Rodriguez-Martin, C. (1998). The Cambridge Encyclopedia of Human Paleopathology, Cambridge University.
• Baratelle, A. M., Heijde, D. (2008). Radiographic Imaging End Points in Rheumatoid Arthritis Trials, Clinical Trials in Rheumatoid Arthritis and Osteoarthritis, David M.
• Reid and Colin G. Miller, (yay.), 201–222, British Library Cataloguing in Publication Data, Springer-Verlag London Limited.
• Başoğlu, O., Erkman, A.C. (2015). Diyarbakır/Salat Tepe Orta Tunç Çağı insanları: Antropolojik Bir İnceleme, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(1):25-38
• Bouvılle, C., Constance Westerman T.S., Nevell R.R. (1983) Les Restes Humains Mesolithiques de I’Abri Corbille, Istres (Bouchesdu Rhone). Bulletins et Memoires de la Societed’anthropologie de Paris, 13, 89-110.
• Brandt, K.D., Dieppe, P., Radin, E.L. (2008). Etiopathogenesis of Osteoarthritis, Rheumatic Disease Clinics of North America, 34, 531–559.
• Brothwell, D.R. (1981). Digging Up Bones: Excavations, Treatment and Study of Human Skelatal Remains (3th Edition),Oxford University Press, Oxford, Great Britain.
• Chai, D.H., Stevens, A.L., Grodzinsky, A.J. (2007). Biomechanical Aspects: Joint Injury and Osteoarthritis,Bone and Osteoarthritis, Felix Bronner and Mary C. Farach-
• Carson, (yay.), 172–185, British Library Cataloguing in Publication Data, Springer-Verlag London Limited.
• Chapman, K.E. and Roach, H.I. (2007). Genetic and Epigenetic Aspects of Osteoarthritis Bone and Osteoarthritis, Felix Bronner and Mary C. Farach-Carson, (yay.), 139–156, British Library Cataloguing in Publication Data, Springer-Verlag London Limited.
• Çırak, A., Çırak, T. (2015). Bizans Tios Toplumu İskeletleri Kalıntılarının Paleopatolojik Analizi, 30. Arkeometri Sonuçları Toplantısı, 167-174
• Dieppe, P., Brandt, K.D. (2003). What is important in treating osteoarthritis? Whom should we treat and how should we treat them? Rheumatic Disease Clinics of North America, 29, 687–716.
• Dubey, S., Adeboje, A.O. (2008). Historical and Current Perspectives on Management of Osteoarthritis and Rheumatoid Arthritis, Clinical Trials in Rheumatoid Arthritis and Osteoarthritis, David M. Reid and Colin G. Miller, (yay.), 5-36, British Library Cataloguing in Publication Data, Springer-Verlag London Limited.
• Duyar, İ., Atamtürk, D. (2006).Adramytteion (Örentepe) iskeletleri, 22. Arkeometri Sonuçları Toplantısı,71-82
• Ehlers, M.R., Leary, E.T. (2008). Biochemical Markers of Rheumatoid Arthritis and Osteoarthritis: Clinical Utility and Practical Considerations, Clinical Trials in Rheumatoid Arthritis and Osteoarthritis, David M. Reid and Colin G. Miller, (yay.), 151–169, British Library Cataloguing in Publication Data, Springer-Verlag London Limited.
• Erdal, Y.S. (2003). Büyüksaray-Eski Cezaevi Çevresi Kazılarında Gün Işığına Çıkarılan İnsan İskelet Kalıntılarının Antropolojik Analizi, 18. Arkeometri Sonuçları Toplantısı, 15–30.
• Geusens, P., Miller, C.G., (2008). Study Design and End Points for Rheumatoid Arthritis Trials Clinical Trials in Rheumatoid Arthritis and Osteoarthritis, David M. Reid and Colin G. Miller, (yay.), 51–67, British Library Cataloguing in Publication Data, Springer-Verlag London Limited.
• Griffiths, M.M. (1994). Arthritis Induced by Bacteria and Viruses. Mechanisms and Models in Rheumatoid Arthritis, B. Henderson, J.C.W. Edward and Pettipher, E.R. (yay.), 411–446, Academic Pres.
• Güleç, E., Sevim, A., Pehlevan, C., Açıkkol, A., Yılmaz, H. (2002). Karagündüz Erken Demir Çağı İnsanları, XVII. Arkeometri Sonuçları Toplantısı, 37–48, T.C. Kültür Bakanlığı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Başkanlığı, Ankara.
• Günay, I. (2005) Mersin – Kelenderis (19.yy) Toplumunun Sağlık Sorunları, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, A.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Gözlük, P., Yılmaz, H., ve Yiğit, A., Açıkkol, A., Sevim, A. (2002). Hakkari Erken Demir Çağı İskeletlerinin Paleopatolojik Açıdan İncelenmesi, 18. Arkeometri Sonuçları Toplantısı, 31-40.
• Gözlük, P., Durgunlu, Ö., Özdemir, S., Taşlıalan, M., Sevim, A. (2005). Symrna Agorası İskeletlerinin Paleopatolojik Analizi, 21. Arkeometri Sonuçları Toplantısı,125-140.
• Gözlük Kırmızıoğlu P., Sevim, A., Yiğit A., Özdemir S., Durgunlu Ö. (2006) Erzurum/Güllüdere İskeletlerinin Paleoantropolojik Açıdan Değerlendirilmesi”, 22. Arkeometri Sonuçları Toplantısı, 141-160 (Çanakkale, Kültür Ve Turizm Bakanlığı, Ankara: Dösim Basımevi, 2007).
• Jones, B.G., Horton-Szar, D. (2001). Patoloji, (Çev.Edt: Dinçtürk, A.A.), Günes Kitabevi, Ankara.
• Jones, A., Doherty, M. (2005). An Atlas of Investigation and Diagnosis Osteoarthritis. Clinical Publishing Oxford, CRC Pres.
• Jordan, JM. (2008). Epidemiology and classification of osteoarthritis. In: Hochberg MC,
• Silman AJ, Smolen JS,Winblatt ME, Weisman MH (Eds). Rheumatology. Mosby Elsevier, Philadlphia, pp 1691-701.
• Jurmain, R.D. (1977). Stress and the Etiology of Osteoarthritis, American Journal of Physical Anthropology, 46, 2, 353–365.
• Kumar, V., Cotran, R.S., Robbins, S.L. (2003). Temel Patoloji, (Çev.Edt: Çevikbas, U), 7. Edisyon, Nobel Tıp Kitabevleri, İstanbul
• Lane, E.N., Wallace, D.J. (2002). All About Osteoarthritis: The Definitive Resource for Arthritis Patients and Their Families, Birinci Baskı,Oxford University Press, USA.
• Loeser, R.F., Shakoor, N. (2003). Aging or osteoarthritis: which is the problem? Rheumatic Disease Clinics of North America, 29, 653–673.
• Lovell, N.C. (2008). Analysis and Interpretation of Skeletal Trauma, Bıologıcal Anthropology of The Human Skeleton, M. Anne Katzenberg and Shelley R. Saunders (yay.), 341–386, 2. Baskı, John Wiley & Sons, Inc., Hoboken, New Jersey
• Lutsky, K., Retting, M.E. (2005). Extensor Carpi Radialis Longus to Extensor Carpi Ulnaris Tendon Transfer for Rheumatoid Arthritis of the Wrist. Atlas of the Hand Clinics, 10, 257–262.
• Maini, R.N., Chu, C.Q., Feldmann, M. (1994). Aetiopathogenesis of Rheumatoid Arthritis. Mechanisms and Models in Rheumatoid Arthritis, B. Henderson, J.C.W. Edward and Pettipher, E.R. (yay.), 25–46, Academic Pres.
• Mcinnes, I.B., Sturrock, R.D. (1994). Clinical Aspects of Rheumatoid Arthritis. Mechanisms and Models in Rheumatoid Arthritis, B. Henderson, J.C.W. Edward and Pettipher, E.R. (yay.), 3–24, Academic Pres.
• Michael, J.W., Schluter-Brust, K.U., Eysel, P. (2010). The epidemiology, etiology, diagnosis and treatment of osteoarthritis of the knee. Dtsch Arztebl Int 2010;107(9):152-62.
• Moskowitz, RW. (2009). The burden of osteoarthritis:clinicaland quality of life issues. Am J Manag Care, 15: S 223-9.
• Ortner, D.J., Putschar, W.G.J. (1985), Identification of Pathological Conditions inHuman Skeletal Remains, Smithsonian Institution, Washington and Londra.
• Özbek, M. (1988). Çayönü İnsanları ve Sağlık Sorunları’’ IV. Arkeometri Sonuçları Toplantısı 23-27 Mayıs 121-158, Ankara.
• Özbek, M. (2011). Aşıklı Höyük’te 2007 ve 2008 Yılı Kazı Çalışmalarında Bulunan İki İlginç İnsan İskeleti, 26. Arkeometri Sonuçları Toplantısı, 1-12
• Özer, İ., Sevim, A., Pehlevan, C., Arman, O., Gözlük, P., Güleç, E. (1999). Karagündüz Kazısı’ndan Çıkarılan İskeletlerin Paleoantropolojik Analizi. XIV. Arkeometri Sonuçları Toplantısı,75–96.
• Ralston, S.H. (2008). Role of Genetics and Genomics in Clinical Trials in Osteoarthritis and Rheumatoid Arthritis, Clinical Trials in Rheumatoid Arthritis and Osteoarthritis, David M. Reid and Colin G. Miller, (yay.), 275–287, British Library Cataloguing in Publication Data, Springer-Verlag London Limited.
• Roach, H.I. and Tilley, S. (2007). The Pathogenesis of Osteoarthritis,Bone and Osteoarthritis, Felix Bronner and Mary C. Farach-Carson, (yay.), 1–18, British Library Cataloguing in Publication Data, Springer-Verlag London Limited.
• Sağır, M., Özer, İ., Satar, Z., Güleç, E. (2004). Börükçü İskeletlerinin Paleopatolojik İncelenmesi, 19. Arkeometri Sonuçları Toplantısı 26-31 Mayıs, 27-40.
• Sevim, A., Gözlük, P., Yiğit, A., Altınöz, G., Saltık, E., Güney, A. (2006). Erzurum/Güllüdere İskeletlerin Paleopatolojik Açıdan Değerlendirilmesi, 22. Arkeometri Sonuçları Toplantısı,141-160.
• Tang, P., Imbriglia, J.E. (2005). Flexor Tendons and the Mannerfelt Rupture. Atlas of the Hand Clinics, 10, 231–250.
• Üstündağ, H. (2008). Kuşadası Kadıkalesi/ Anaia Kazısında Bulunan İnsan İskelet Kalıntıları, 24. Arkeometri Sonuçları Toplantısı, 209-229
• Yiğit, A., Kırmızıoğlu, P., Durgunlu,Ö., Özdemir, S.,Sevim, A. (2007a) Kahramanmaraş/Minnetpınarı İskeletlerinin Paleopatolojik Açıdan Değerlendirilmesi, 23. Arkeometri Sonuçları Toplantısı,91-110
• Yiğit, A., Kırmızıoğlu, P., Yavuz, A. (2007 b). Nif Dağ Kazısı,23. Arkeometri Sonuçları Toplantısı111-126
• Weiss, L., Sweet, S. (2005). Arthroscopic Synovectomy in Rheumatoid Arthritis. Atlas of the Hand Clinics, 10, 251–255.
• Whıte, T., Folkens, P.A. (2005) The Human Bone Manual, San Diego, CA: Elsevier Academic Press.
• Williams, D.P., Lubahn, J.D. (2005). Reconstruction of Extensor Tendons. Atlas of the Hand Clinics, 10, 209–222.
• Zhang, Y., Jordan, J.M. (2008). Epidemiology of Osteoarthritis. Rheumatic Disease Clinics of North America, 34, 515–529.