1844 ve 1846 TARİH ÇANKIRI CİZYE DEFTERLERİNE GÖRE ÇANKIRI’DA YAŞAYAN GAYRİMÜSLİMLER

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 4, 283 - 295, 24.12.2018

Burak Kocaoğlu

https://doi.org/10.30913/alinterisosbil.440669

Cited By: 2

Öz

Türk-İslam Devlet geleneğinin önemli
temsilcilerinden birisi olan Osmanlı Devleti’nde sağlıklı Gayrimüslim
erkeklerin ödemiş olduğu cizye vergisi devletin önemli gelir kaynaklarından
birini teşkil etmiştir. Devlet bu gelir kaynağını korumak ve olası bir gelir
kaybını önlemek için vergi mükellefi olan Gayrimüslimleri düzenli olarak cizye
defterlerine kaydetmiştir. Bu defterler Osmanlı Devleti’nde yaşayan
Gayrimüslimlerin sosyo-ekonomik durumunu göstermesi açısından oldukça önemli
kaynakladır. Defterlerde vergi mükellefi Gayrimüslimlerin kişisel bilgilerinin
yanı sıra, mükelleflerin fiziksel özelliklerinden, ekonomik durumuna kadar
birçok bilgi mevcuttur. Biz bu kısa çalışmamızda ilk olarak cizye vergisi ve
cizye defterleri hakkında kısa bir bilgi verdikten sonra, Çankırı’da (Merkez)
yaşamış olan Gayrimüslimlerin durumunu 1844 ve 1846 tarihli cizye defterlerine
dayanaraktan göstermeye çalışacağız.

Anahtar Kelimeler

Cizye, Vergi, Mükellef, Gayrimüslim, Meslek

The Realizations Living In Çankırı According To 1844 and 1846 By Dated Çankırı Jizya Books

Öz

In
the Ottoman Empire, which is an important representative of the tradition of the
Turkish-Islamic State, the Non-Muslim men paying taxes constitute one of the
important income sources of the state. The state has regularly registered Non-Muslims
who are taxpayers in their books to protect this income source and prevent
possible loss of income. These books are a very important source of the
socio-economic status of non-Muslims living in the Ottoman State. Taxpayers in
books There are a lot of information about personal information of Non-Muslims,
as well as the physical characteristics of the taxpayers and their economic
status. We will try to show the situation of the Non-Muslims who lived in
Çankırı (Center) after the briefing of the short-term tax and book books in
this short study, based on the books of 1844 and 1846.

Anahtar Kelimeler

Jizya, Tax, Taxpayer, Non-muslim, Job

Kaynakça

• I-Arşiv KaynaklarıMaliye Nezareti / Defterler390, 583.II- Kaynak EserlerSelânikî Mustafa, Tarih-i Selânikî, (Yay. Haz. Mehmet İpşirli), T.T.K., Ankara, 1999.III- Kitaplar ve MakalelerAKGÜNDÜZ, Ahmet, Osmanlı Kanunnâmeleri ve Hukukî Tahlilleri Yavuz Sultan Selim Devri Kanunnâmeleri, Fey Vakfı, İstanbul, 1990.BAĞIŞ, Ali İhsan, Osmanlı Ticaretinde Gayri Müslimler, Turhan Kitabevi, Ankara, 1983.BOZKURT, Gülnihal, Gayrimüslim Osmanlı Vatandaşlarının Hukukî Durumu, T.T.K., Ankara, 1996.EMECEN, Feridun M., Osmanlı İmparatorluğu’nun Kuruluş ve Yükseliş Tarihi (1300-1600), İş Kültür, İstanbul, 2015.ERCAN, Yavuz, “Osmanlı İmparatorluğu’nda Gayrimüslimlerin Ödedikleri Vergiler ve Bu Vergilerin Doğurduğu Sosyal Sonuçlar”, Belleten, C.LV-S.213, T.T.K., Ankara, 1991.İNALCIK, Halil, Osmanlılar ve Haçlılar, (Çev. Eşref Bengi Özbilen), Alfa, İstanbul, 2012.KAZICI, Ziya, Uçbeyliği’nden Devlet-i Aliyye’ye Osmanlı, Kayıhan, İstanbul, 2010.ORTAYLI, İlber, “Osmanlı Toplumunda Millet Sistemi ve Hoşgörü”, Türkler, C.10, (Edt. Hasan Celal Güzel), Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, 2002.
• I-Arşiv Kaynakları Maliye Nezareti / Defterler 390, 583. II- Kaynak Eserler Selânikî Mustafa, Tarih-i Selânikî, (Yay. Haz. Mehmet İpşirli), T.T.K., Ankara, 1999. III- Kitaplar ve Makaleler AKGÜNDÜZ, Ahmet, Osmanlı Kanunnâmeleri ve Hukukî Tahlilleri Yavuz Sultan Selim Devri Kanunnâmeleri, Fey Vakfı, İstanbul, 1990. BAĞIŞ, Ali İhsan, Osmanlı Ticaretinde Gayri Müslimler, Turhan Kitabevi, Ankara, 1983. BOZKURT, Gülnihal, Gayrimüslim Osmanlı Vatandaşlarının Hukukî Durumu, T.T.K., Ankara, 1996. EMECEN, Feridun M., Osmanlı İmparatorluğu’nun Kuruluş ve Yükseliş Tarihi (1300-1600), İş Kültür, İstanbul, 2015. ERCAN, Yavuz, “Osmanlı İmparatorluğu’nda Gayrimüslimlerin Ödedikleri Vergiler ve Bu Vergilerin Doğurduğu Sosyal Sonuçlar”, Belleten, C.LV-S.213, T.T.K., Ankara, 1991. İNALCIK, Halil, Osmanlılar ve Haçlılar, (Çev. Eşref Bengi Özbilen), Alfa, İstanbul, 2012. KAZICI, Ziya, Uçbeyliği’nden Devlet-i Aliyye’ye Osmanlı, Kayıhan, İstanbul, 2010. ORTAYLI, İlber, “Osmanlı Toplumunda Millet Sistemi ve Hoşgörü”, Türkler, C.10, (Edt. Hasan Celal Güzel), Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, 2002.